Doğal ortamlarında babunlar stratejik ve hiyerarşik topluluklar halinde yaşarlar. Nereye gidileceği, ne yapılacağı söz konusu olduğunda, içlerinden biri sivrilip kararları grup adına verir. Gelgelelim, yapılan son araştırmalar, bu “despot” bireyin aslında çok da ciddiye alınmadığını, kararların demokratik bir biçimde verildiğini ortaya çıkarttı.
Kenya’da bulunan zeytin babunları (Papio anubis) üzerinde yapılan yeni araştırmalar, babunlar arasındaki demokratik yönelimi ortaya çıkararak, bizleri insanlığımızdan biraz utandırdı.
Doğal ortamda yaşayan hayvanlar için nerede oldukları oldukça önemlidir. Kuzeye gitmek yerine, güneye gitmeye karar veren bir hayvan sürüsü, karşısında birden meyve ağaçları ve su kaynakları bulabilir. Yanlış bir karar verdiklerinde ise bazen ölüm tehlikesiyle karşılaşabilirler. Bunu yaparken hayvanların içgüdülerinden başka kullanabilecekleri bir alet de mevcut değildir. Bu sebeple karar vermek oldukça önemlidir.
Sayısız teorik çalışma, bilgilerin topluluk arasında tartışıldığı ve ortak olarak yorumlandığı gruplarda, karar verme mekanizmasının daha iyi çalıştığını ortaya koymuştur. Babunların da, ne kadar huysuz ve baskın olursa olsun aralarındaki lideri her zaman dinlemediği, onun yerine demokrasi kullandıkları ortaya çıktı.
Babunlar yaklaşık olarak 100 bireylik gruplar halinde yaşarlar. Grup üyelerinin çoğuna takılmış yüksek çözünürlüklü GPS aleti, babunların hareketlerini izlemek için kullanıldığında, hareketlerini birbirlerine uydurdukları belirlenmiştir. GPS sayesinde, bir babun bir yöne yöneldiğinde, diğerlerinin onu takip edip etmediklerini gözlemek mümkündür. Aynı anda birden fazla babun farklı yönlere yönlendiğinde ise diğerlerinin hangisini izlediği yine bu sayede bilinebilir.
Araştırmayı yürütenler takip edilen bireyin seçilmesinin, topluluk içerisindeki konumu ile bağlantılı olmadığını fark etmişler. Diğer bir deyişle, en tepedeki babunlar da yer yer takip edilenden ziyade, takip eden olabiliyorlar. Sosyal roller ile liderliğin birbirinden ayrıldığı bu durumda, en tepedeki güçlü babun daha çok dişi ile çiftleşse bile, iş karar almaya geldiğinde geri planda kalabiliyor.
Genelde takip edilen bireyler bir amaç için harekete geçen bireyler oluyor ve yola çıkıldığında lider olanın birden hatrına yeni bir bilgi geldiğinde ve yön değiştirmek gerektiğinde peşinden gidenlerin çokluğuna göre yeni bir oylama yapılmış oluyor.
Babunlardan öğreneceğiz
Topluca hareket etmekte ortaya çıkan en büyük problem ise çatışan fikirler arasında nasıl karar verileceği oluyor. Yaşanan bir nevi, arkadaşlarınızla birlikte dışarı çıktığınızda nereye gideceğinizi karar verememeniz gibi bir durum. Böyle durumlarda topluluk karar vermeyi erteliyor ve bu süre boyunca gittikleri istikamette gitmeye devam ederken bir yandan da iletişimde oluyorlar.
Ayrıca iki babun birbirinden farklı bir yol izlemeye yöneldiğinde, eğer ki aralarında doksan dereceden az bir açı varsa, diğerleri tam ortadan giderek “orta yolu” bulma eğiliminde oluyorlar.
Anlayacağınız babunlar çoğunlukla ortak kararlara önem veriyor ve bu konuda esnek davranıyorlar. Hiyerarşik olarak üstün olan babun ise grubun kararlarına saygı duyarak, çobandan ziyade koyun olmayı seve seve kabul ediyor. Sizce de babunlar gelişmiş demokrasileri ve uyumluluklarıyla bizlere; “Demokrasiyi sizden öğrenecek değiliz” demiyor mu?
Kaynak: Phys
