Sadece resmi rakamlarla 225 bin kişinin hayatını kaybettiği, 11 milyon insanın evlerini terk edip yollara düşmesine sebep olan ve yine on milyonlarca insanın ve çocukların bilincinin altına da üstüne de vahşet sahneleriyle kazınan Suriye Savaşı yüzünden, ICARDA, Halep’te bulunan tohum deposundaki örnekleri kurtarmaya çalışıyor.
Sadece Suriye halkı değil, araştırmacılar da varını yoğunu toplayıp ülkeyi terk ediyor. ICARDA* (Uluslararası Kurak Alan Tarımsal Araştırma Merkezi), Halep‘te bulunan ve içerisinde tohumların muhafazası ve çoğaltılmasının gerçekleştirildiği merkezini 2012 yılında koruma amaçlı Beyrut‘a taşımıştı.
Kurak alanlara uyumlu belli başlı tahıllar ve bakliyatlar gibi hayati önem taşıyan yüz binlerce bitki türünün tohumunun saklanıldığı merkezde aynı zamanda, bitkilerin kurak bölgelerde yaşamak için geliştirdiği adaptasyonların genetik analizleri de yapılmaktaydı. Daha sonrasında bu analizlerin, değişen iklim şartları sebebiyle oluşabilecek kıtlığa ve açlığa karşı Dünya yararına kullanılması amaçlanıyor.
ICARDA’nın genel müdürü Dr. Mahmoud Solh 140 bin donmuş tohum örneğinin şimdiden daha güvenli bir yere taşındığını; fakat tohum deposunun etrafı silahlı topluluklar tarafından kuşatılmış durumda olduğu için bunun çok da kolay olmadığını belirtiyor. Neyse ki silahlı insanlardan bazıları, zamanında ICARDA’dan tohum edinmiş çiftçiler olduğu için ICARDA’ya yardım etmeyi kabul etmiş. Solh; “Tohum merkezinin değerini anladılar ve bizim apolitik olduğumuzu ve yönetimlerle hiç bir bağımız olmadığını da biliyorlar” şeklinde durumu açıklıyor.
116 bin tohum örneği yeni merkeze
Taşınan tohumların yüzde 87’si zirai hastalıklara ve diğer tehlikelere karşı çoğaltılıp bir kısmı Türkiye’ye, bir kısmı da Lübnan’da bulunan American University’ye gönderilmek üzere hazırlandı. Geriye kalan yüzde 13’ü için de benzeri önlemlerin alınması söz konusu.
Bütün bunlara ek olarak, geçtiğimiz pazartesi medyada duyrulan haberlere göre, ICARDA Norveç’te bulunan Svalbard Küresel Tohum Deposu’na daha önceden göndermiş olduğu 325 kutu tohumun 130’unu geri istedi. Toplamda 116 bin tohum örneği barındıran kutular, evrak işlemleri tamamlandıktan sonra ICARDA’nın yeni merkezine gönderilecek.
Svalbard Küresel Tohum Deposu, Kuzey Kutbu’nda buzlar ve karlar arasında, bütün Dünya’dan gönderilecek tohumları korumak için Norveç yönetimi tarafından 2008 yılında kuruldu. Merkez, enerjisi kesildiği halde bile içeriğini 200 yıla kadar korumak üzere inşa edilip tasarlanmış. Nükleer savaşlar, kıtlıklar ve her türlü felakete karşı bütün Dünya’nın tohumlarını korumak üzere Norveç’in Svalbard Adası‘nda kurulmuş olan merkez, siftahını da maalesef Suriye Savaşı ile yapmış oldu.
*International Center for Agricultural Research in the Dry Areas
Kaynak: Wired, Icarda, Al Jazeera
