2016 Nobel Edebiyat Ödülü Bob Dylan’a verildi. Dün Nobel Komitesinin gerçekleştirdiği açıklama dünya çapında tartışma yarattı. Tartışmanın altında yatan sebep ise “bir müzisyene edebiyat ödülünün verilmiş olması”ydı. 1901 yılından bu yana verilen ödül, ilk defa bir müzisyene layık görüldü. Fakat Dylan’a sadece bir müzisyen demek doğru değil; Dylan sanatın resim, edebiyat, müzik gibi çeşitli alanlarında üretim yapan gerçek bir sanatçı. Ve her şeyden öte bir ozan, bir hikâye anlatım ustası.
Nobel Ödülleri’ni dağıtan İsveç Akademisi tarafından dün açıklanan kararı, akademi sekreteri Sara Danils duyurdu ve niye Bob Dylan’ın bu ödülü hak ettiğini anlattı. Dylan’ın yarattığı yeni şiirsel ifadelerle modern Amerikan müziğinde yeni bir gelenek yarattığını söyleyen Danils, akademinin ödülü verme sebebini şöyle açıkladı:
“Bob Dylan İngilizce diline hâkim büyük bir şairdir, bu açık bir gerçek. John Milton ve William Blake’ten beslenen fakat günümüz edebi geleneklerini de yerel dil ile harmanlayan bir anlayışa sahip olan Dylan, yerel Appalaş şarkılarından güneyin delta blues’una kadar repertuvarını da oldukça geniş bir bölgeden beslemiştir. Bugüne kadar hiç kimse, eserlerinde Rimbaud ve Fransız modernizminden bile etkiler gözlemlenebilen ve tüm bu mirası özgün bir biçimde aynı potada eritebilen Bob Dylan’ın yaptığını yapamamıştır.”
Evet, Bob Dylan hep bir müzisyen olarak tanındı. Ama onun Nobel’e edebiyat alanında layık görülmesine çok şaşmamak gerekiyor, işte bunun için 10 sebep;
1) Bob Dylan, ABD’de 1960’larda ortaya çıkmış olan muhalif ve gelenek yıkıcı şair ve yazarlardan oluşan Beat Kuşağı’nın da temsilcileri arasındadır.
2) Şarkı sözleri sadece bir şarkı sözü değildi hiçbir zaman. Bundan çok birer şiirdi. Bu yüzden ona “Rock’ın Rimbaud’u dendi”
3) Dylan, her albümünde her şarkısında farklı bir şeylerden bahseden bir söz yazarı oldu. Savaşların anlamsızlığından, Tanrı’dan, adalet, cinsellikten, aşktan, her konudan bahsetti.
4) Çok basit görünen ama esasında ortaya nitelikli ve anlamlı bir bütün çıkarması zor olan kafiye sanatını en usta şekilde kullandı.
5) Bazı şarkıların sözlerini anlamak için ciddi bir emek gerekiyor. Aynen usta yazarların eserlerinde olduğu gibi. Çünkü Dylan şarkıları aynı zamanda birer imge evrenidir de.
6) Beatles’tan George Harrison’un da dediği gibi müzisyenlerin “Sha la la bop” dışında da şarkı sözü yazıp hikayeleri anlatabileceğini müzik dünyasına gösteren ve bu yolu açan ilk müzisyendir. Müzik ve edebiyat ilk kez onunla bu derece yakınlaşmıştır.
7) Bob Dylan, röportajlarının birinde kendisi hakkında bilgi almak isteyenin başvurabileceği en iyi kaynağın şarkıları olduğunu söyledi. İnsanların farklı şarkıları bir araya getirerek genel tabloya ulaşabileceğini ifade etti. Dylan, aynı zamanda otobiyografisini dize ve notalarla onyıllardır anlatan bir yazardır.
8) Hep belirttiği gibi melodiden çok sözü önemsemiştir. Şöyle der Dylan; “Her zaman şöyle düşündüm. Bir tek gitarı olan bir balad şairi ne yaptığını biliyorsa koca bir orduyu bile sahneden uçurabilir.”
9) Çünkü şarkı yazarlığı müziğin olduğu kadar edebiyatın da parçasıdır. BirŞarkı yazarı da müzisyen olduğu kadar yazardır da. Bu ödül bir yanıyla da bunun artık kanıksanması yolunda bir adımdır.
10) Çünkü bir yazarın olması gerektiği gibi ayrıksıdır, tahmin edilemezdir. Belki çıkıp “Hayır, bu ödülü kabul etmiyorum” diyebilecek de bir sanatçıdır Dylan.
