“İnsanın dünyaya zulmü” adlı videoyu gördünüz mü bilmem. Google arama motorunda en çok izlenenler arasına girmeyi başarmış. Hepimiz farkındayız; doğadan ve doğallıktan gitgide uzaklaşmaktayız. Hayıflanıyoruz ama iş bir şeyler değiştirmeye, hatta dönüştürmeye gelince yerimizde sayıyoruz. Türkiye henüz dünyaca konuşulan bir yenilik, dönüşüm projesi yapamadı. Yaptığımız tek şey, halk yararı adı altında halkı değil, ekonomiyi rahatlatacak AVM’ler. Dünyada birçok dönüşüm projesi örneği var. İşte onlardan bazıları:
The High Line, ABD
The High Line, New York, Manhattan’da görebileceğiniz ilginç yapılardan biri. Yaklaşık 2,5 km uzunluğunda eski metro hattının parka dönüştürülmesiyle oluşturuldu. Köprünün üstünden geçen tren hattı, işlevsizleşince 1980’de kapandı. Daha sonra Peter Obzlet, yüksek bir bedel ödeyerek bu hattı satın aldı. Amacı, buraya toplu taşıma hattı kurmaktı ancak projesini hayata geçiremedi. Bu alanın yıkılması tartışılırken, New York severler tarafından bir proje başlatıldı. Joshua David ve Robert Hammond’un önderliğinde “Friends of Highline” (Highline Dostları) adıyla bir sivil toplum örgütü kurulması ile sergi ve etkinliklerin düzenlendiği bugünkü halini aldı.
La Promenade Plantée, Fransa
Paris’te, zeminden 10 metre yükseklikte, bambu ağaçları ile kaplı, eski tren hattının parka dönüştürüldüğü proje.
Superkilen, Danimarka
Bu proje, Danimarka’da 2004 yılında Kopenhag ve Realdania belediyelerinin girişimleriyle başlayıp, 2012’de biten bir kentsel tasarım projesi. Amaç, Nørrebro isimli bölgeyi farklılaştırmak ve başka ülkelerin de referans alabilecekleri bir kentsel dönüşüm yaratmak. Park, farklılığı övmek için planlanlandı. Dünyanın her yerinden getirilen objelerle, 50 farklı milliyetten artistin fikirlerinin birleşimi ile meydana getirildi.
centerforactivedesign.org/superkilen
Olympic Sculpture Park (Olimpik Heykel Parkı), ABD
Bu park 2007’de Seattle, Amerika Birleşik Devletleri’nde Weiss/Manfredi tarafından tasarlanan bir proje. Seattle Sanat Müzesi olmadan önce, gaz ve petrol işletmesine ait bir sanayi alanı olan bu yer, sanayi atıklarının atıldığı bir yer olarak da kullanıldı. Şu an halka açık, ücretsiz; Olympic Dağları’nı gören ve birçok sanat eserini barındıran bir park olarak kullanılmakta.
seattleartmuseum.org/visit/olympic-sculpture-park
Metropol Parasol, İspanya
La Encarnación Meydanı Seville’de, Alman mimar Jürgen Mayer-Hermann tarafından tasarlanan bu proje, dört bölümden ve altı güneşlikten oluşan bir sanat eseri. 19. yy’da burası pazar olarak kullanılmaktaydı. 1948’de, kentsel dönüşüm projesi için yıkılma kararı alınsa da bu alan, 1990’a kadar işlevsiz kaldı. Sonunda, yer altı parkı ve pazarına dönüştürülmeye karar verildi. Fakat kazı sırasında Roma ve Endülüs zamanına ait yıkıntılar bulundu. 14 milyon euro harcandıktan sonra çalışmalar durduruldu. Daha sonra ise uluslararası bir yarışma sonucu verilen teklif ile son haline kavuştu.
House for Elderly People (Yaşlılar İçin Ev), Alcácer do Sal, Portekiz
Portekiz’de Aires Mateus tarafından, yaşlı insanlar için dizayn edilen bu projedeki evler, otel ve hastane olarak kullanılmakta. Dolambaçlı yoldan bahçeye çıkılıyor ve direk güneşi engelleyen balkonlara sahip.
Sydney Barangaroo Projesi, Avustralya
2012’de yapımına başlanan ve tamamının 2023’te bitmesi planlanan bu proje, Sidney, Barangaroo’da bulunan bir dönüşüm projesi. Daha önce bu bölge, konteynerlarla yurt dışı ticaret için kullanılıyordu ve çirkin bir görüntüye sahipti. Proje sonrası, 24 bin yeni iş imkanı sunularak, büyük bir park ve otellere sahip olacağı planlanılıyor.
