Yavaş moda akımı, moda ve tekstil endüstrisinde ekolojik uyumluluk ve sosyal eşitlik temellerine dayanan bir vizyon olarak 2007’de sürdürülebilir tasarım danışmanı Kate Fletcher tarafından ortaya atıldı. Moda dünyasının tüm dinamikleri tekstil üreticileri, markalar, tasarımcılar, tedarikçiler, perakendeciler ve tüketiciler sürdürülebilir moda anlayışı içerisinde kendilerine bir yer edinirken yapacakları ortak çalışmalar ile daha iyi bir dünya yaratma sorumluluğunu üstlenebilirler. Bu vizyon ile doğa ile uyumlu bir işleyiş oluşturabilmek için, ilişki biçimlerine, sundukları hizmetlere ve üretim süreçlerine yeni bir yön verebilirler.
Yavaş modayı anlayabilmek için hızlı modadan kısaca bahsetmek gerekli. Hızlı moda sezonlara ve trendlere bağlı yüksek adetlerde düşük fiyatlı tek sezon giyilebilen ürünler sunar. Sürekli değişen trendler ve düşük fiyatlı ürünler tüketicileri ihtiyaçlarından fazla alım yapmaya yönlendirir. Aşırı tüketim doğaya ve işçilere ağır bedeller olarak geri döner. Yavaş moda ise öne sürdüğü değerler ile tüm süreci yavaşlatırken insan ve doğa odaklı yaratma, üretme ve tüketme süreçlerini destekler.
Yavaş modanın öne sürdüğü değerler ile devam edelim. Bu değerler, moda alanında sürdürülebilir toplum bilinci yaratmak için, temel ilkelerin neler olması gerektiğinden bahsederken sürdürülebilir moda hareketi etrafında endüstri bileşenlerini ortak bir vizyonda birleştirmek adına da önem taşıyor.
Yavaş modanın değerleri
Bütünü görmek
Yavaş moda tüm eylemlerin daha büyük ekolojik ve sosyal sistemlere bağlı olduğunu savunur. Bu bağlılıktan dolayı tüm sisteme bakışı ve kararları bütünsel olarak ele almayı öngörür.
Yavaş tüketim
Tekstil tüketimini dolayısıyla üretimini azaltarak sisteme daha az hammadde girişini sağlamak ekolojik döngü üzerindeki baskıyı azaltırken, üretiminde doğa döngüsü ile daha uyumlu bir ritimde olmasını sağlayabilir. Daha yavaşlamış bir ritim tekstil işçilerininde çalışma şartlarında iyileşmeler yaratacaktır.
Kültürel, ekolojik ve sosyal çeşitlilik
Yavaş moda kültürel, ekolojik ve sosyal çeşitliliğin devamlılığını destekler. Ekolojik çeşitlilik anlayışı tüm yaşam türlerinin beraberce sağlıklı bir biçimde yaşamalarına vurgu yapar. Bağımsız tasarımcılar, adil ticaret, ikinci el kıyafetler, geri dönüşümlü ürünler ve elbise değişimi geleneksel tekstil üretim yöntemleri ya da oluşturulabilecek yenilikçi iş modelleri moda alanında sosyal ve kültürel çeşitliliği yaratmak ya da arttırmak konusundaki bazı yöntemler olarak sunulabilir.
İnsani değerler
Adil ticaretin bir parçası olmak, kooperatifler kurmak, Code of Conduct (İdari işler ile ilgili ahlaki ilke ve kurallar) kurallarına uygun olarak üretim yapmak, tekstil işçilerinin adil şartlar altında çalışmalarını olanak tanır. Adil ticaret, ücret politikaları, sosyal haklar, çalışma şartları konularında işçileri korumak üzere belirlenen kuralların uygulanmasını sağlar.
Tasarımı kalp ile buluşturmak
Yavaş moda anlayışı etik ve insani değerlere üretim aşamasında önem verir. Aynı zamanda tasarım ve ihtiyaçları belirleme sürecinde kişilerin yaratıcılıklarına, kimliklerine ürünün oluşumunda yer verir. Ürünün arkasındaki hikâyeyi anlatarak, tasarım sürecinin bir parçası yaparak, bilgi paylaşarak, ortak hikâye yaratırken ürün ile duygusal yakınlığın oluşmasını sağlar.
Güçlü ilişkiler
Üretim sürecinde yer alan kurumların, üreticilerin, tedarikçilerin transparan ve kalıcı ilişkiler kurması yavaş moda hareketi için daha güçlü bir yapılanmanın oluşmasına imkân verir.
Kaynak yaratmak
Yavaş moda lokal kaynakları, el işçiliğini ve materyalleri kullanmayı hedefler. Var olan kıyafetlerin tamir edilmesini, ikinci el kıyafet alımını ya da eski giysilerin tekrar tasarlanarak kullanılmasını önerir.
Kaliteli, özenli, bakımlı ürünler
Zamansız tasarımlar, kaliteli malzeme kullanımı, özenli üretim teknikleri ile kalıcı ve uzun süre kullanılabilecek ürünler oluşturulabilir. Yavaş moda markaları ayrıca tamir ve yeniden yaratma yöntemleri sunar. Böylece ürünlerin zaman içerisinde kalitesini kaybetmeden yenilenerek kullanılabilmesini sağlar.
Fiyat ve değer
Yavaş moda akımı markaları ve üreticileri pazarda sürdürülebilir ürünler sunmak ve görünürlüklerini arttırabilmek için daha rekabetçidir. Ürün fiyatları adaletli ücretlendirme ve gerçek değerin ödenmesi esaslarına dayandığı için benzeri ürünlere göre daha yüksek fiyatlıdır.
Bilinçli seçim
Bir yavaş moda ürünü satın alırken vereceğiniz karar aynı zamanda çevre ve insani değerler ile ilgili taleplerinizi, bu konularda ne kadar sorumluluk almak istediğinizi de belirleyecektir.
Neler yapabiliriz?
Peki, siz yavaş moda akımında yer almak için ne yapabilirsiniz? Öncelikle meraklı olun ve ürünlerinizi kimlerin ne şartlarda yaptığını öğrenin. Lokal ve sürdürülebilir tasarımcı markalarından alışveriş yapın. Yavaş moda ve sürdürülebilir moda hakkında araştırma yaparken çevrenizede anlatarak bilinçlendirin.
Satın almadan önce ikinci kez düşünün. İkinci el satın almayı deneyin. Etiketlerinde adil ticaret ibaresi olan, sürdürülebilir üretim yöntemleri ile üretilmiş ürünleri tercih edin. Üründe kalite arayın. Giysilerin bakımında özenli olun ki uzun seneler sizinle birlikte olabilsinler.
Dikiş ve tamir konusunda daha cesur olun. Kendi kıyafetlerinizi dikin. Mahallenizdeki terziye gidip eskilerinizi tamir ettirin. Eski bir kıyafetinizi yeniden tasarlayarak yeni bir giysi yaratın ve tüm bu yöntemler ile dünyayı daha iyi bir hale getirirken pozitif bir dönüşümün parçası olmanın mutluluğunu yaşayın!
Kaynak: Slow Fashion Forward, Kate Fletcher, Slow Fashioned
