Ankara LGBTİ+ Deprem Dayanışması’nın hazırladığı Afet Sonrası Hak Temelli Dayanışma Rehberi yayında!
Afet Sonrası Hak Temelli Dayanışma
Deprem bölgesinden gelen kişilerle dayanışırken yardım temelli bir yaklaşım yerine hak temelli bir yaklaşım kişilerin ‘muhtaç ve güçsüz’ hissettirilmemesi noktasında önemlidir. Peki hak temelli dayanışmak nasıl mümkün kılınabilir?
1) Öncelikle kişilerin ihtiyaç duydukları temel ihtiyaçları sağlanırken acıma duygusu ile hareket edilmemeli ve kişilere bu yansıtılmamalıdır.
2) Kişiler hastane, muhtarlık, kaymakamlık gibi kurumlara giderken yalnızca eşlik ettiğimizi hissettirmeli, ‘yardıma muhtaç’ hissettirilmemelidir.
3) Dayanışmanın bir örneği olarak deprem bölgesinden gelen kişilerle ev paylaşılırken kişilerin özel ihtiyaçları ile özel alan ihtiyaçları gözetilmelidir.
4) Kıyafet gıda, maddi destek ya da bir kuruma giderken eşlik etmek ve/veya ev paylaşmak gibi dayanışma alanlarında kişileri güçsüzleştirmeyen aksine güçlendiren eşitlikçi bir dil kullanılmalıdır.
Güvende hissetmeleri için;
- Temel ve acil ihtiyaçlarını elinizden geldiğince karşılayabilir, güvenilir bilgileri basit ve anlaşılır bir dille aktarmaya çalışabilirsiniz.
Rahatlamaları için;
1) Afetzedeler kendi öykülerini paylaşmak istediklerinde onlara alan açabilir, paylaşmak istedikleri kadarını paylaşmalarına müsaade edebilirsiniz. Kişiler için duyduğunuz endişe, yakınlık vb. sebeplerle öykülerine dair sorular sormak isteyebilirsiniz, ancak kişileri konuşmaya zorlamamak, diyalogları onların hızına ve kontrolüne bırakmak daha iyileştirici olabilir.
2) Kişilerin yanında var olan hizmet ve çalışmaları eleştirmekten kaçınmak daha huzurlu bir ortam yaratabilir.
Bağ kurmaları için;
1)Sevdikleriyle ve yakınlarıyla bir araya gelmelerine ya da iletişim kurmalarına yardımcı olabilirsiniz.
Kendilerine güvenmelerini desteklemek için;
1)Afetzedelerin kendi ihtiyaçlarını karşılayabilecekleri bir ortam hazırlayabilir, kendi ihtiyaçlarını karşılayabileceklerine dair cesaretlendirebilirsiniz.
2)Kişilere basit ve genel geçer telkinlerde bulunmaktan (örneğin; “en azından sen hayattasın” gibi) ya da onlara ne yapacaklarını, neye ihtiyacı olduğunu söylemekten ya da onların deneyimlerini onlara açıklamaya çalışmaktan imtina etmek kişilerin kendilerine güvenmelerini kolaylaştırabilir.
Umut hissini desteklemek için;
1) İhtiyaçlarını karşılayacak kurum, kuruluş, grup, kişi ve servislerin olduğunu hatırlatabilir, buralara başvurma konusunda cesaretlendirebilir ve destek olabilirsiniz.
2) Tutamayacağınız sözler vermemeye özen göstermek umut hissini sürdürmeye yardımcı olacaktır.
*Bunların haricinde unutmayın ki afetzedelere destek olmak kendi başına zorlu bir süreç olabilir ve çok olağan bir şekilde hatalar yapabilirsiniz. Hata yaptığınızı düşündüğünüzde özür dileyip ilişkiyi onarmaktan çekinmeyin ve kendinize karşı da şefkatli olmayı ihmal etmeyin.
* Türkiye Psikiyatri Derneği Ruhsal Travma ve Afet Çalışmaları Birimi’nin bilgi notlarından derlenerek hazırlanmıştır.