İçinde bulunduğu toplulukta herhangi bir karşılık ya da çıkar beklemeksizin bir işi yapmayı kendiliğinden üstlenen kişiye gönüllü denir diyor Wikipedia. Belki üzerimize düşen etik sorumluluğu yerine getirmek, belki tecrübe etmek, belki de sadece yardımcı olmak için çeşitli STK, oluşum, dernek gibi benzer kurumlarda gönüllü çalışarak yer alıyoruz.
Gönüllülük bir oluşumun temelini oluşturarak bulundukları yerde çok önemli bir yer tutarlar. Oluşumu ileri noktalara taşıdıkları gibi kendileri için de yeni iletişim ağları ve tecrübeler elde ederler. Ama demek değildir ki gönüllülük kafana göre iş yapmaktır. İşin başında konuşulan ve anlaşılan sorumluluklar ciddi bir şekilde, belirtilen çerçevede, doğru bir şekilde yerine getirilmelidir. Aynı zamanda kurumun resmi üyeleri de gönüllü arkadaşların iyi niyetlerini ve çalışmalarını suistimal etmemelidir. Her gönüllülük projesi salt iyi niyetlidir diye bir şey yok. Başvuracağınız kurumları iyi araştırın bu noktada. Güven ve samimiyet gönüllülükte karşılıklı anlaşmayı sağlar.
Yurtiçi ve yurtdışında çeşitli alanlarda gönüllü çalışabilirsiniz. Afrika’da çocuklara eğitim verebilir, Ege’deki bir köyün tarlasında çapa sallayabilirsiniz. Bir ailenin yanında kalarak onlara yardımcı olurken başka bir yerde dil eğitimi verebilirsin. Avrupa’da, Amerika’da, Asya’da… Kısacası dünyanın her yerinde çeşitli programlara katılabilirsiniz. Elbette programların sundukları ve talep ettikleri değişecektir.
Charities Aid Foundation tarafından yayınlanan Dünya Bağışçılık Endeksi 2014’e göre Türkiye gönüllü faaliyete katılma süresi açısından 135 ülke arasında 132’inci sırada yer alıyor. Ne yazık ki gönüllülük alanında da kat etmemiz gereken uzun bir yol var. Çok fazla talep edilmediği gibi gönüllülüğü sömürü olarak düşünüyor bazı insanlar. Gönüllü çalışan bir kısım da “kafama göre işi yaparım” edasıyla çalışabiliyor. Bence bu “gönüllülük” kavramını tam anlayamamaktan kaynaklı bir şey.
Başvurduğunuz yerlere göre gönüllülük çerçevesi değişiyor. Gönüllülük projelerinin “ücretsiz” olması esasında göreceli bir kavram. Bir programın ücretsiz olduğu belirtilirken genellikle katılım ücretinin olmadığı ifade ediliyor. Tamamen ücretsiz programlar da yok değil. Ama genellikle konaklama, gıda, ulaşım gibi masrafları kendiniz karşılamanız gerekebilir. Ama organizasyonların bazıları da konaklama ve gıdayı teklif ediyor sizlere. Nelerin ücretsiz olduğunu araştırarak ve iletişime geçerek öğrenebilirsiniz.
İşinize yarabilecek gönüllülük ile ilgili birkaç internet sitesini derledim.
- Voluntemeer
Dünyanın herhangi bir yerindeki gönüllülük seçeneklerini size sunan online bir platform. Gönüllü ya da gönüllü arayan olarak üye oluyorsunuz siteye. Profilinizi oluşturduktan sonra 6 aylık üyelik için 10 euro, 12 dolar veya 8 pound; 2 senelik üyelik için 25 euro, 30 dolar veya 19 pound ödemeniz gerekiyor. Ödemeyi gerçekleştirdikten sonra gönüllü olabileceğiniz tüm seçenekler size açılarak telefon ve adres bilgilerini görebiliyorsunuz. - Helpx
Helpx internet sitesine üye olduktan sonra burada da programların bilgilerini görebilmek için premier üyeliğe yükselmek gerekiyor. Tek veya çift kişi için üyelik sistemi mevcut burada. 2 yıl için tek veya çift üyelikler için 20 euro ödemeniz yeterli oluyor. - Avrupa Gönüllü Hizmeti
Avrupa Birliği üyesi ülkelerin birinde 2-12 ay süre için herhangi bir sosyal içerikli projede yer almanızı sağlayan bir faaliyettir. Bireysel ya da grup olarak kâr amacı gütmeyen, ücretsiz faaliyetlere katılabilirsiniz. Başvurular akredite kuruluşlar aracılığı ile yapıldığı için bir gönderen kuruluş (dernek, vakıf, belediye, tüzel kişilikler) bulmanız gerekiyor.
- AB İlan
Türkiye ile Avrupa Birliği ülkeleri arasındaki işbirliği ve iletişime katkıda bulunmayı amaçlayan bir internet platformu. Bu internet sitesinde AB gönüllülük projelerinin yanı sıra eğitim, burs ve iş ilanlarını da takip edebilirsiniz. - Genç Gönüllüler
“Sen de gönül ver” sloganıyle yola çıkan Genç Gönüllüler, gönüllü arayanları ve gönüllü olmak isteyenleri tek bir platformda birleştiriyor. Gençlik ve Spor Bakanlığı tarafından destekleniyor. Profilinizi oluşturduktan sonra Türkiye’den istediğiniz şehri seçerek gönüllü çalışabileceğiniz projelerin ilanları karşınıza çıkacak. - TaTuTa
Buğday Derneği tarafından yürütülen TaTuTa, Türkiye’de ekolojik tarımla geçinen çiftçi ailelerine mali, gönüllü işgücü veya bilgi desteği sağlayarak ekolojik tarımı teşvik etmek ve sürdürülebilirliğini sağlamayı amaçlıyor. TaTuTa’ya kişi başı 60 lira ödeme yaparak bir sene boyunca gönüllü veya konuk olarak istediğiniz kadar çifliği ziyaret etme hakkına sahip oluyorsunuz. Kayıt olup, ödeme yaptıktan sonra çiftlik bilgilerini görebilirsiniz.
- WWOOF
Güven ve takasa dayalı kültürel, eğitsel deneyimleri teşvik ederek, sürdürülebilir bir küresel toplum inşa etmek için dünya çapındaki organik çiftliklerde gönüllü çalışma imkânı sağlayan bir harekettir. TaTuTa’nın uluslararası versiyonu diyebiliriz kısaca. 4-6 saat çalışma karşılığında konaklama ve yemek alıyorsunuz. 0 ila 56 euro arasında ödeme yapmanız gerekebilir. - Sea Turtles
Okyanusları iyileştirmek için insanları bir araya getiren, gönüllü çalışmalarını sağlayan bir internet ağı. Site üzerinden çeşitli projeleri inceleyebilir, size uygun olanı seçebilirsiniz. Kaliforniya, Teksas ve Kosta Rica’da çalışma imkânı sunuyor. Benzer başka bir kuruluş: CCC Turtle - Conservation Volunteers
Avustralya, Yeni Zelanda ve birkaç bölgede kısa dönemli çeşitli projelerde çalışmanızı sağlıyor. Projeler genellikle eko turizmi ve doğal yaşamı korumaya yöneliktir. Katılım için yaklaşık haftalık 100 dolar gibi bir ödeme gerekiyor fakat yemek ve barınmayı kapsıyor bu. Benzer seçenekler sunan İngiltere merkezli BTCV’ye de bakabilirsiniz.
- Sudan Volunteer Programme
Dünyanın en yoksul ülkelerinden birinde İngilizce öğretmek için bu programa başvurabilirsiniz. Yerleşimler okullarda veya üniversitelerde bulunuyor fakat birçok gönüllü topluluk projeleri ile İngilizce öğretiyorlar. - Free Volunteering
Birçok gönüllülük projesini bulabileceğiniz bir internet sitesi. Belki işe yarar kim bilir… - Go Over As
Eğitim, staj, gönüllülük gibi programları bulabileceğiniz bir internet sitesi. Üye olduktan sonra gezginlere soru sorabiliyorsunuz ve bir program seçerek planınızı başlatabilirsiniz. - Moving Worlds
Dünyanın herhangi bir yerinde programlar bulmanızı sağlayan başka bir site. İlk üyelik sırasında detaylı bilgiler doldurmanızı istiyor. Size öneriler getireceği gibi kendiniz de programları arayabilirsiniz. 125 dolar ödeyerek bütün özelliklere erişim hakkına sahip bir üye olabilirsiniz. Kişisel destek isterseniz 300 dolarlık bir ödeme yapmanız gerekiyor.
Esasında öncelikle nerede, ne yapmak istediğinize karar vererek ufak bir internet araştırması ile başvurulara başlayabilirsiniz. Sizin de bildiğiniz başka gönüllülük projeleri ve aracı internet siteleri varsa yorum yazarak katkı sağlayabilirsiniz. Bu şekilde projelerden daha çok kişi haberdar olur. Deneyimlerinizi ve konu ile ilgili fikirlerinizi paylaşmayı unutmayın.
