Ana SayfaEkolojiDoğaKeçiboynuzunun uygarlıkların büyümesindeki etkisinden haberiniz var mı?

Keçiboynuzunun uygarlıkların büyümesindeki etkisinden haberiniz var mı?

-

Antik çağa ışınlansam agorada ilk tanıyacağım meyvelerden bir tanesi keçiboynuzu. Birçok deyimin çıkış noktası olan keçiboynuzu Anadolu’da harnup adıyla biliniyor. 

Arkeobotanik verilere göre neredeyse 5000 yıllık bir geçmişi olan keçiboynuzunun yüzyıllarca ölçü birimi olarak kullanıldığını daha önce duymuş muydunuz?

Keçiboynuzunun en önemli fiziksel özelliklerinden bir tanesi çekirdeklerinin kuru haldeyken hep aynı ağırlıkta olmasıdır. Kentleşme ile birlikte insanlığın tarıma geçmesi, ticaretin yapılması, mal değiş tokuşu, mesafelerin ölçülmesi ile matematiksel bir ihtiyaç doğar.

İnsanlığın doğayı gözlem zekası ile bu ihtiyaç giderildi. Yüzyıllar önce keçiboynuzu çekirdeklerinin kuru haldeyken ağırlıklarının değişmemesi onlar için harika bir çözüm yolu oldu. Doğa onlara bu konuda yardım etti. Alışverişlerde keçiboynuzu çekirdeklerini ölçü birimi olarak kullanmaya başladılar.

Batı dillerine “carob” adı ile geçen keçiboynuzu aynı zamanda elmas ayarı için kullanılan “kırat/karat” sözcüğünün kökeninde yer alır.Ayrıca Yunancada boynuz anlamına gelen kelime “keras/keration”  bu tezi doğrular niteliktedir.

Ticaretin gelişmesi ile uygarlıkların büyümesi kaçınılmazdı. Doğru bir şekilde ilerleyebilmesi için ölçü birimi en önemli detaylardan birisiydi. Öyleyse keçiboynuzun uygarlıkların büyümesindeki yardımının sadece tadındaki şeker olmadığını söylemek yanlış olmaz.

Hesaplara göre 4 çekirdek 1 dirhem ediyordu. Mücevher satıcısı iyi bir alıcısı var ise 2 dirhemlik değerli taşı satarken bir çekirdek daha koyarmış. Böylece alıcının aldığı değerli taş 2 dirhemden fazla çekermiş. “2 dirhem 1 çekirdek” deyimi çıkış miti bu şekilde. Fazlası var eksiği yok demek. 

Osmanlı da keçiboynuzunu ölçü birimi olarak kullandı mı derseniz, Osmanlı döneminden önce aynı topraklarda varlığını sürdüren Yunan-Roma-Bizans üçlüsünün kullanıp kullanmadığını bilmeliyiz. Roma dönemi parasına baktığımızda keçiboynuzu yine karşımıza çıkmaktadır. 1.Constantinus döneminde “solidus” adı verilen altın sikkeler 24 kırata yani 24 keçiboynuzu çekirdeğine eşit. Roma sonrasında ise aynı coğrafyada yaşayan uygarlıklar birbirinden bu ölçüyü devir almışlardır. Osmanlı’nın kullandığı ağırlık birimi olan “miskal” 24 kırata eşittir. 24 rakamı size tanıdık geldi mi? Saf altın için keçiboynuzu mirası olarak hala kullandığımız ayar tanımıdır.

Keçiboynuzunun faydaları dışında tarihte oynadığı rol benim kalbimi fethetti. Gördüğünüz ilk yerde satın alıp keyfini çıkarmanız dileğimle. 

Kaynak; encyclopedia Britania-plant

History and cultere/Carob

\n

Antik \u00e7a\u011fa \u0131\u015f\u0131nlansam agorada ilk tan\u0131yaca\u011f\u0131m meyvelerden bir tanesi ke\u00e7iboynuzu. Bir\u00e7ok deyimin \u00e7\u0131k\u0131\u015f noktas\u0131 olan ke\u00e7iboynuzu Anadolu\u2019da harnup ad\u0131yla biliniyor. <\/p>\n\n\n\n

Arkeobotanik verilere g\u00f6re neredeyse 5000 y\u0131ll\u0131k bir ge\u00e7mi\u015fi olan ke\u00e7iboynuzunun y\u00fczy\u0131llarca \u00f6l\u00e7\u00fc birimi olarak kullan\u0131ld\u0131\u011f\u0131n\u0131 daha \u00f6nce duymu\u015f muydunuz?<\/p>\n\n\n\n

Ke\u00e7iboynuzunun en \u00f6nemli fiziksel \u00f6zelliklerinden bir tanesi \u00e7ekirdeklerinin kuru haldeyken hep ayn\u0131 a\u011f\u0131rl\u0131kta olmas\u0131d\u0131r. Kentle\u015fme ile birlikte insanl\u0131\u011f\u0131n tar\u0131ma ge\u00e7mesi, ticaretin yap\u0131lmas\u0131, mal de\u011fi\u015f toku\u015fu, mesafelerin \u00f6l\u00e7\u00fclmesi ile matematiksel bir ihtiya\u00e7 do\u011far.<\/p>\n\n\n\n

\u0130nsanl\u0131\u011f\u0131n do\u011fay\u0131 g\u00f6zlem zekas\u0131 ile bu ihtiya\u00e7 giderildi. Y\u00fczy\u0131llar \u00f6nce ke\u00e7iboynuzu \u00e7ekirdeklerinin kuru haldeyken a\u011f\u0131rl\u0131klar\u0131n\u0131n de\u011fi\u015fmemesi onlar i\u00e7in harika bir \u00e7\u00f6z\u00fcm yolu oldu. Do\u011fa onlara bu konuda yard\u0131m etti. Al\u0131\u015fveri\u015flerde ke\u00e7iboynuzu \u00e7ekirdeklerini \u00f6l\u00e7\u00fc birimi olarak kullanmaya ba\u015flad\u0131lar.<\/p>\n\n\n\n

Bat\u0131 dillerine \u201ccarob\u201d ad\u0131 ile ge\u00e7en ke\u00e7iboynuzu ayn\u0131 zamanda elmas ayar\u0131 i\u00e7in kullan\u0131lan \u201ck\u0131rat\/karat\u201d s\u00f6zc\u00fc\u011f\u00fcn\u00fcn k\u00f6keninde yer al\u0131r.Ayr\u0131ca Yunancada boynuz anlam\u0131na gelen kelime \u201ckeras\/keration\u201d  bu tezi do\u011frular niteliktedir.<\/p>\n\n\n\n

Ticaretin geli\u015fmesi ile uygarl\u0131klar\u0131n b\u00fcy\u00fcmesi ka\u00e7\u0131n\u0131lmazd\u0131. Do\u011fru bir \u015fekilde ilerleyebilmesi i\u00e7in \u00f6l\u00e7\u00fc birimi en \u00f6nemli detaylardan birisiydi. \u00d6yleyse ke\u00e7iboynuzun uygarl\u0131klar\u0131n b\u00fcy\u00fcmesindeki yard\u0131m\u0131n\u0131n sadece tad\u0131ndaki \u015feker olmad\u0131\u011f\u0131n\u0131 s\u00f6ylemek yanl\u0131\u015f olmaz.<\/p>\n\n\n\n

Hesaplara g\u00f6re 4 \u00e7ekirdek 1 dirhem ediyordu. M\u00fccevher sat\u0131c\u0131s\u0131 iyi bir al\u0131c\u0131s\u0131 var ise\u00a02 dirhemlik de\u011ferli ta\u015f\u0131 satarken bir \u00e7ekirdek daha koyarm\u0131\u015f. B\u00f6ylece al\u0131c\u0131n\u0131n ald\u0131\u011f\u0131 de\u011ferli ta\u015f 2 dirhemden fazla \u00e7ekermi\u015f. \u201c2 dirhem 1 \u00e7ekirdek\u201d deyimi \u00e7\u0131k\u0131\u015f miti bu \u015fekilde. Fazlas\u0131 var eksi\u011fi yok demek.\u00a0<\/p>\n\n\n\n

Osmanl\u0131 da ke\u00e7iboynuzunu \u00f6l\u00e7\u00fc birimi olarak kulland\u0131 m\u0131 derseniz, Osmanl\u0131 d\u00f6neminden \u00f6nce ayn\u0131 topraklarda varl\u0131\u011f\u0131n\u0131 s\u00fcrd\u00fcren Yunan-Roma-Bizans \u00fc\u00e7l\u00fcs\u00fcn\u00fcn kullan\u0131p kullanmad\u0131\u011f\u0131n\u0131 bilmeliyiz. Roma d\u00f6nemi paras\u0131na bakt\u0131\u011f\u0131m\u0131zda ke\u00e7iboynuzu yine kar\u015f\u0131m\u0131za \u00e7\u0131kmaktad\u0131r. 1.Constantinus d\u00f6neminde \u201csolidus\u201d ad\u0131 verilen alt\u0131n sikkeler 24 k\u0131rata yani 24 ke\u00e7iboynuzu \u00e7ekirde\u011fine e\u015fit. Roma sonras\u0131nda ise ayn\u0131 co\u011frafyada ya\u015fayan uygarl\u0131klar birbirinden bu \u00f6l\u00e7\u00fcy\u00fc devir alm\u0131\u015flard\u0131r. Osmanl\u0131\u2019n\u0131n kulland\u0131\u011f\u0131 a\u011f\u0131rl\u0131k birimi olan \u201cmiskal\u201d 24 k\u0131rata e\u015fittir. 24 rakam\u0131 size tan\u0131d\u0131k geldi mi? Saf alt\u0131n i\u00e7in ke\u00e7iboynuzu miras\u0131 olarak hala kulland\u0131\u011f\u0131m\u0131z ayar tan\u0131m\u0131d\u0131r.<\/p>\n\n\n\n

Ke\u00e7iboynuzunun faydalar\u0131 d\u0131\u015f\u0131nda tarihte oynad\u0131\u011f\u0131 rol benim kalbimi fethetti. G\u00f6rd\u00fc\u011f\u00fcn\u00fcz ilk yerde sat\u0131n al\u0131p keyfini \u00e7\u0131karman\u0131z dile\u011fimle. <\/p>\n\n\n\n

Kaynak; encyclopedia Britania-plant<\/p>\n\n\n\n

History and cultere\/Carob<\/p>\n","post_title":"Ke\u00e7iboynuzunun uygarl\u0131klar\u0131n b\u00fcy\u00fcmesindeki etkisinden haberiniz var m\u0131?","post_excerpt":"","post_status":"publish","comment_status":"closed","ping_status":"open","post_password":"","post_name":"keciboynuzunun-uygarliklarin-buyumesindeki-etkisinden-haberiniz-var-mi","to_ping":"","pinged":"","post_modified":"2020-04-09 21:23:05","post_modified_gmt":"2020-04-09 18:23:05","post_content_filtered":"","post_parent":0,"guid":"https:\/\/gaiadergi.com\/?p=112677","menu_order":0,"post_type":"post","post_mime_type":"","comment_count":"0","filter":"raw"},"live_filter_cur_post_id":112677}'; block_tdi_122.td_column_number = "2"; block_tdi_122.block_type = "td_flex_block_1"; block_tdi_122.post_count = "4"; block_tdi_122.found_posts = "465"; block_tdi_122.header_color = ""; block_tdi_122.ajax_pagination_infinite_stop = ""; block_tdi_122.max_num_pages = "117"; tdBlocksArray.push(block_tdi_122); -->

SON YAZILAR

Doğanın kadim savaşçısı manolya

Zarafetten gelen bir kuvvet var bence. Eğer bu, doğada bir çiçek olsaydı, manolya olurdu.Sade olan her şey, en güçlü mesajı verir. Sade olan nettir. Net...

Akyaka sen ne güzel şeysin

Çok, çok uzun zamandır Akyaka ve Nail Çakırhan’la ilgili bir yazı yazmak istiyordum. Geçenlerde Akyaka’yı yeniden görünce nicedir bekleyen bu yazının da vaktinin geldiği anladım. Akyaka Akyaka,...

Ankara’nın ilk, Türkiye’nin ikinci Botanik Parkı imara mı açılıyor?

Prof. Dr. Yüksel Öztan'ın Ankaralılara mirası, 3. derece doğal sit alanı olan Ankara'nın ilk botanik parkı bakanlığın onay vermemesine rağmen ticarete açılıyor. Proje için müellif...

Belgeselci Ben Fogle ile vahşi yaşam ve belgesel serisi üzerine söyleşi

Adını ilk kez Castaway isimli televizyon programında duyuran ve şu anda Vahşi Yaşama Dönüş (Return to the Wild) adlı programı sunan Ben Fogle, dünyanın dört...

ÇOK OKUNANLAR

95,278BeğenenlerBeğen
17,593TakipçilerTakip Et
22,156TakipçilerTakip Et
243AboneAbone Ol