Belçikalı sanatçı Francis Alÿs, 1986’daki Meksika depremi sonrası şehrin yeniden inşası için bir Fransız yardım programı dahilinde gittiği Meksika’da yaşıyor.
Sanat eleştirmenleri onun sanatını “dönüştürücü”, “müdahaleci” ve “sınırları aşan” (hem gerçek hem sanatsal anlamda) olarak tanımlıyorlar. Resimden çizime, videodan fotoğrafa birçok tekniği kucaklayan Alÿs, son 20 yılda Güney Amerika’dan Kuzey Afrika’ya dünyanın dört bir yanındaki yerel topluluklarla ve son olarak da Afganistan’daki çocuklarla işbirliği içinde birçok projeye imza attı. Sanatçı, 14’üncü İstanbul Bienali’nde de The Silence of Ani (Ani’nin Sessizliği) adlı video çalışmasıyla yer aldı.
Alÿs, izleyiciyi her zaman için sürece aktif olarak dâhil olmaya ve işi farklı açıdan deneyimlemeye davet eden bir sanatçı. Amacı, genel geçer algı biçimlerini kırmak (örneğin; The Rehearsel 1, Re-Enactment ve Paradox of Praxis 1). Sanat eleştirmenlerinin onun hakkında sıkça yaptıkları bir başka yorum da Alÿs’in poetikle politiği birleştiren bir sanatçı olduğu.
Alys şimdi ise “Creativity for Survival: Art Workshops in Refugee Camps in Iraq” (Var olmak için Yaratıcılık: Irak Mülteci Kamplarında Sanat Atölyeleri) projesi kapsamında Irak’taki Şariya Kampı’nda atölye çalışmaları düzenlemeye hazırlanıyor. Şariya Kampı 19 binden fazla Ezidi nüfusuna ev sahipliği yapıyor. Burası aynı zamanda Duhok bölgesindeki en büyük kamp.
Alys’in gelecek yıl başlayacak olan bu girişimi Ruya Vakfı tarafından destekleniyor. Çinli sanatçı Ai Weiwei’nin de desteklediği bu vakıf, Kuzey Irak’taki Şariya Kampı’nda sanata kalıcı bir yer açmayı ve mültecilerin içinde bulundukları duruma duygusal olarak destek vermeyi amaçlıyor.
Vakfın başkanı ve eş kurucusu Tamara Çalabi, News adlı haber sitesine projenin neden Irak’ta yapılacağını şu sözlerle anlatıyor, “Buradaki insanlar Işid zulmünden en fazla etkilenen, bizzat onlar tarafından şiddet gören ve evlerinden olan insanlar. Yaşadıkları bu kötü tecrübelerin üzerine yaratıcı bir yolla eğilmek maddi refahları kadar önemli bizce. Bu projenin, mültecilerin acılarını ve gerçekliklerini sanat yoluyla dile getirerek bir anlamda onlarla baş edebilmeleri kolaylaştırmak gibi bir amacı var.”
Işid’in tarihi yapıları birer birer yok ettiği bu ülkede, proje aynı zamanda Irak’ta üretilmekte olan sanata da bir nebze olsun ışık tutmaya çalışacak.
Program dâhilinde mültecilere Alys’in de dâhil olduğu uluslararası birçok sanatçı destek verecek.
Başlık Fotoğrafı: Khalid Mohammed / AP
Kaynak: Art Sheep
