WaterAid, regl hijyen günü nedeniyle, Nepal’in güney doğusundaki Sindhuli ilçesinde yaşayan kadınlara regl dönemlerinde kendilerine dayatılan kısıtlamaları belgelemek için kamera verdi. Çiçek ve meyvelere dokunmalarına izin verilmemesinden ailelerinden ayrı kalıp onlardan uzak yemek yemelerine kadar, işte çektikleri fotoğraflardan bazıları:
Bandana: “İlk regl dönemimde annem ve babam okula gitmeme izin vermedi. Ama ben okula gitmeyi çok istiyordum. Başka insanların evlerinde kalıyordum ve okul kaldığım yere çok uzaktı. Pek çok dersi ve pek çok konuyu kaçırmak zorunda kalmıştım ve bu benim her zamanki çalışma rutinime engel olmaya başladı. Ben ilk regl dönemlerinde okula gidilmesine izin verilmesi yönünde itirazda bulunmak istiyorum.”
Bandana: “Bu yer çok hoşuma gidiyor. Bizim evden buraya varmak yarım saatimi alıyor. İlk regl dönemimde, annem bana nehri geçersem içime şeytan gireceğini söyledi, ama bunun bizim toplumumuzda regl dönemiyle ilgili olan birçok batıl inanç arasında yer aldığını hissettim. Diğer regl dönemimde nehri tereddütsüz geçtim, yıkandım bile. Bu zamanda bana hiçbir şey olmadı. Ben bu yüzden bu kısıtlamaların yanlış olduğunu düşünüyorum! Bence bu tür inanışları değiştirmeliyiz.”
Bandana: “Bu benim kardeşim. Adı Bipisha. Onu çok seviyorum. O da beni çok seviyor. Tatillerimizde futbol oynamayı çok seviyoruz. İlk regl dönemimde salatalık turşusuna dokunmam yasaktı, bana eğer salatalık turşusuna dokunursam çürümeye başlayacakları söylendi. Ama bunun mümkün olmadığını düşünüyordum bu yüzden etrafta kimse yokken turşu şişelerine dokundum. Ama şişedeki turşulara hiçbir şey olmadı. Hiç çürümediler veya kötü kokmadılar ve regl döneminde turşulara dokunmakta bir şey olmadığını, bunun sadece batıl inanç olduğunu ve yanlış olduğunu anladım.”
Rita: “Burası benim sebze bahçem. Erkek kardeşim Ujjwol ve kız kardeşim Debika domates topluyor. Ben regl dönemimde sebze bahçesine gidemiyorum çünkü çiçeklere, domateslere, meyve bitkilerine dokunmamam gerektiğine dair bir inanış var. Eğer dokunursam, meyveler ölürmüş. Ben bunun yanlış olduğuna inanıyorum. Eğer bitkiler regl dönemindeki kızların dokunmaları yüzünden ölüyorlarsa o zaman dünyadaki tüm bitkiler ölür.”
Bandana: “Bu benim kullandığım ayna. Aynaya bakarken saçlarımı taramayı, ruj ve kajal (göz kalemi) sürmeyi seviyorum. İlk regl dönemimde annem aynaya bakmama izin vermedi. Kötü bir alamet yüzünden kızların ilk regl dönemlerinde aynaya bakmamaları gerektiğine dair ortak bir inanç var. Sadece iki gün sonra aynada kendime baktım. Aynaya baktıktan sonra bana kötü bir şey olmadı ve bu yüzden bizi aynaya bakmaktan alıkoymalarının hoş bir şey olmadığını düşündüm.”
Bandana: “Bu benim kardeşim. Adı Banchana Khadka. O, tırnaklarını kesiyor çünkü kişisel bakımına önem veriyor. Eğer tırnaklarımızı kesmezsek çeşitli hastalıklara yatkın oluruz ve eğer hastalıklardan muzdarip olursak sağlıksız oluruz. İlk regl dönemimde annem tırnaklarımı kesmeme izin vermedi. Kısıtlamalara rağmen tırnaklarımı kesmeye devam ettim ve bana bir şey olmadı. Bence regl döneminde tırnak kesmeye izin vermeme durumu sadece bizim toplumumuzda yer alan bir batıl inanç.”
Bishesta: “Bu annemle benim fotoğrafım. Annemin adı Bimala Pokharel. Regl dönemimde annem bana çok yardımcı oluyor. Erkek bireylere dokunmamamız gerektiğine dair bir sosyal inanç var. Güneş ışınlarını görmemeliyiz. Ama annem güneşte kalmama izin veriyor. Annem beni diğer kısıtlanan arkadaşlarımın anneleri gibi kısıtlamıyor. Annem bana yemem için meyve sebze de veriyor. Annemi arkadaşım gibi hissediyorum.”
Manisha: “İlk regl dönemimde başka birinin evinde kaldım. Bu zamanda okula gitmeme izin yoktu. Okula gitmeyi çok istiyordum, okumak istiyordum. Ama yasaktı. Ben menstrüasyon döneminin birçok yönü hakkında bilinçsizdim. Annem ve babam ne derse onu yapıyordum. Geriye dönüp baktığımda birçok şeyi anlayabiliyorum. Regl döneminde çalışmamamız gerektiği yanlış bir inanıştı. Bence bizim gibi genç kızlar özellikle ilk dönemlerinde daha çok eğitilmeli, daha çok farkında olmalıdır. Eğer bize daha iyi bir farkındalık verilirse temizliğimize daha çok odaklanabiliriz.”
Sabina: “Bu fotoğrafta annem kavun kesiyor. Bizim toplumumuzda regl döneminde kavun yemememiz gerektiğine dair inanış var ama ben kavunu çok seviyorum. İstesem bile regl dönemimde kavun yiyemiyorum. Kavun besleyici bir meyvedir. Regl dönemimizde izinli olmadığımız nokta sadece kavun yememiz değil ayrıca kavun ağacına dokunmamız da yasak. Regl döneminde genç kızlar vücutlarını daha sağlıklı ve daha güçlü tutmak için daha çok meyve sebze tüketmelidir.”
Sabina: “Bu fotoğrafı amcam su taşırken çektim. Su, bizim vücudumuz ve varlığımız için çok önemlidir. Su yaşayan her organizma için gereklidir. Benzer şekilde, su temizlik için de önemlidir. Regl dönemimizde eğer biri suyu taşıyorsa suya dokunmamız yasak. Kendi sıram için kuyrukta beklemek zorunda kalıyorum. Eve vardığımız zaman çoktan karanlık olmuş oluyor ve bazen karanlıkta ödevlerimizi yapmak zorunda bile kalıyoruz. Çaresiz hissediyorum ve elim kolum bağlıymış gibi hissediyorum. Ben kuvvetli bir şekilde bu tür önyargılı inançlara karşı isyan etmek istiyorum.”
Manisha: “Bu benim yıkandığım ve pedlerimi temizlediğim derenin fotoğrafı. Bu fotoğrafta kullandığım bir yığın ped var ve ben bu fotoğrafı onları yıkamadan önce çektim. Bizim için kullanılmış pedlerimizi halka açık yerlerde yıkamak çok utanç verici ve bundan dolayı pedlerimizi yıkamak ve yıkanmak için köşeleri veya izole edilmiş dereleri buluyoruz.”
Rita: “Regl dönemimizde erkek kardeşimize, babamıza, amcamıza ve diğer erkek bireylere dokunmamamıza, kavun yemememize, su içip suya dokunmamamıza, meyvelere dokunmamamıza ve eğer onlara dokunursak çürüyeceklerine dair birçok sosyal tabu var. Biz eğitim yoluyla bu tür tabuları yıkabiliriz.”
Bu projede yer alan Sindhulili kadınlar (soldan sağa): Sushma, Bisheshtra, Bandana, Sabina, Rabina, Manisha ve Rita.
The Guardian internet sitesindeki “When I have my period I’m not allowed to … : girls in Nepal share their photo diaries” başlıklı yazıyı, Gaia Dergi için Aliye Koçak çevirdi.
