Türkiye siyaseti, 21 Ocak 2017 günü sabaha karşı Cumhuriyet tarihinde yeni bir sayfa açtı.
Kimileri “tarihe tanıklık etmek” dedi, kimileri de “meclisin kendi intihar fermanını kendi oylarıyla yazması” olarak tanımladı bu oylamayı.
Sabah 04.00 sıralarında 339 kabul oyu ile Anayasa değişiklik teklifi TBMM’den geçti. Meclis Başkan Vekili Ayşe Nur Bahçekapılı teklifin tümünün oylanmasının sonuçlarını “Egemenlik gerçekten de kayıtsız şartsız milletindir.” diyerek duyurdu.
Şimdi sırada olağanüstü hâl koşullarında gerçekleşecek bir referandum süreci var. Ülkenin içinden geçtiği, 2015 yazından beri yüzlerce kişinin intihar saldırılarında hayatını kaybettiği bu süreçte halkın meydanları dolduracağı, şarkılarla türkülerle beslenecek bir kampanya başlatılıyor.
Peki anayasa değişiklik paketi neler öngörüyor? Öne çıkan başlıklar şu şekilde:
Sistem
Partili Cumhurbaşkanlığı öngörüyor. Eğer anayasa değişikliği yapılırsa Cumhurbaşkanı devletin başı, yürütme yetkisinin sahibi olacak, parti üyesi ve parti başkanı olabilecek.
TBMM ve seçimler
TBMM vekil sayısının 550’den 600’e çıkarılmasını ve Meclis seçimlerinin Cumhurbaşkanlığı seçimleri ile beraber 5 yılda bir aynı gün yapılmasını öngörüyor.
Cumhurbaşkanının TBMM’de açılış konuşması yapabilmesini ve TBMM gündemine mesaj verebilmesini öngörüyor.
Cumhurbaşkanı: yetkiler ve yargılanma
Cumhurbaşkanının, kendi yardımcılarını, bakanları ve üst düzey devlet yöneticilerini atayabilmesini ve görevlerine son verebilmesini öngörüyor.
Cumhurbaşkanının, yürütme yetkisine ilişkin konularda TBMM adına “Cumhurbaşkanlığı kararnamesi” çıkarabilmesini öngörüyor.
Cumhurbaşkanına bütçe kanunu hazırlayarak TBMM onayına sunma yetkisi verilmesini öngörüyor. Aynı zamanda Devlet Başkanına yurdun tamamında veya bir bölgesinde, süresi altı ayı geçmemek üzere olağanüstü hal ilan edebilme yetkisi verilmesini öngörüyor.
Milli güvenliğin sağlanmasından Cumhurbaşkanının sorumlu olmasını, Genelkurmay Başkanının doğrudan Cumhurbaşkanı tarafından atanmasını ve Cumhurbaşkanına karşı sorumlu olmasını öngörüyor.
Cumhurbaşkanının işlediği bir suç iddiasıyla meclis üye tamsayısının üçte ikisinin gizli oyu ile yargılanmak üzere Yüce Divan’a sevk edilebilmesini öngörüyor.
Muhalefet ne diyor?
Tartışmalı teklifin meclisten geçmesinin ardından CHP lideri Kemal Kılıçdaroğlu gelişmeleri “bir U dönüşü” olarak niteledi ve “Hayır” kampanyasını demokrasi, cumhuriyet ve bayrak paydasında sürdüreceklerini kaydetti.
HDP sözcüsü Ayhan Bilgen, referandumdan “güçlü bir hayır” çıkmasının yöntemini zorlayacağını belirtti. Partinin Kasım 2016’dan beri Edirne F tipi cezaevinde tutuklu bulunan Eş Başkanı Selahattin Demirtaş ise 7 Haziran seçimlerinde elde edilen sonuca dikkat çekerek umut mesajı verdi.
Anayasa değişiklik teklifini savunan MHP lideri Devlet Bahçeli önümüzdeki süreçte partisinin AKP ile ayrı ayrı “evet” kampanyası sürdüreceğini söyledi.
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan referandum kampanyasında meydanlara ineceğinin ilk sinyallerini verdi ve erken seçim olmayacağını belirtti, 2019 seçimlerine dikkat çekti.
Referandum için ise verilmiş kesin bir tarih yok, şu an için öngörü Nisan 2017.
Bu yoğun gündemden biraz ayrı kalayım ama çok da uzaklaşmayayım diyenler ve henüz izlemeyenler için Şili 1988 referandumu kampanyasını 15 dakikalık bir reklam filmine sığdırmaya çalışan bir grubun hikâyesini anlatan Pablo Larrain’in “No” filmi izlenmeye değer.
