Anne sütü: İlk aşı

Bireylerin geli\u015fim s\u00fcre\u00e7lerinde do\u011fumdan ad\u00f6lesan d\u00f6neme kadar i\u00e7erisinde bulunduklar\u0131 ya\u015f aral\u0131klar\u0131; 0-1 ya\u015f aras\u0131 bebek, 1-6 ya\u015f aras\u0131 okul \u00f6ncesi \u00e7a\u011f\u0131, 6-12 ya\u015f aras\u0131 okul \u00e7a\u011f\u0131, 12-18 ya\u015f aras\u0131 ad\u00f6lesan \u00e7a\u011f\u0131 olarak adland\u0131r\u0131lmaktad\u0131r. Yeni do\u011fan bir bebe\u011fin sa\u011fl\u0131kl\u0131 bir \u015fekilde b\u00fcy\u00fcmesi ve geli\u015fmesi i\u00e7in yeterli ve dengeli beslenmesi olduk\u00e7a \u00f6nemlidir. Bebeklik \u00e7a\u011f\u0131nda b\u00fcy\u00fcmeyi ve geli\u015fmeyi sa\u011flayan en \u00f6nemli besin anne s\u00fct\u00fcd\u00fcr.<\/p>\n\n\n\n

Bebe\u011fin anne s\u00fct\u00fc ile beslenmesi, anne ve bebek aras\u0131nda ruhsal bir yak\u0131nl\u0131\u011f\u0131n olmas\u0131n\u0131 sa\u011flad\u0131\u011f\u0131 gibi, bebe\u011fin ihtiyac\u0131 olan besin \u00f6\u011felerini kar\u015f\u0131lamaktad\u0131r. Anne s\u00fct\u00fc, bebe\u011fin imm\u00fcn(ba\u011f\u0131\u015f\u0131kl\u0131k) sistemini geli\u015ftirmekte ve korumaktad\u0131r. \u0130lerleyen ya\u015flarda olu\u015fabilecek Tip II Diyabet, Kalp-Damar hastal\u0131klar\u0131 gibi hastal\u0131klara yakalanma riskini azaltmaktad\u0131r. Bebe\u011fin duyusal ve bili\u015fsel geli\u015fimine yarar\u0131 bulunmaktad\u0131r. Bebekler 6. aya kadar anne s\u00fct\u00fc yeterli geliyorsa yaln\u0131zca anne s\u00fct\u00fc ile beslenmelidir. Yeterli gelmemesi durumunda besleyici ve sindirimi kolay ek besinler verilmesinde sak\u0131nca bulunmamaktad\u0131r.<\/p>\n\n\n\n

Bebe\u011fin 2 ya\u015f\u0131na kadar anne s\u00fct\u00fc ile beslenmesi geli\u015fim grafi\u011fini yukar\u0131 do\u011fru ta\u015f\u0131maktad\u0131r. Anne s\u00fct\u00fc salg\u0131land\u0131\u011f\u0131 d\u00f6neme ve bile\u015fimine g\u00f6re kolostrum(a\u011f\u0131z s\u00fct\u00fc), ge\u00e7i\u015f s\u00fct\u00fc ve olgun s\u00fct olarak adland\u0131r\u0131lmaktad\u0131r. Kolostrum; do\u011fumdan sonra ilk 5 g\u00fcn salg\u0131lanan s\u00fctt\u00fcr. Ya\u011f ve laktoz i\u00e7eri\u011fi d\u00fc\u015f\u00fck olmakla birlikte, protein a\u00e7\u0131s\u0131ndan olduk\u00e7a zengindir. Bebe\u011fin gastrointestinal(basit bir tabir ile sindirim) sistemini v\u00fccudun kendine ait olmayan yap\u0131lara kar\u015f\u0131 geli\u015ftirdi\u011fi maddeler (immunglob\u00fclinler) ile mukozal bir tabaka di\u011fer bir s\u00f6ylem ile s\u00fcm\u00fckdoku halinde kaplayarak bebe\u011fin d\u0131\u015f ortamdan gelecek hastal\u0131k yap\u0131c\u0131(patojen) mikroorganizmalardan korunmas\u0131n\u0131 sa\u011flar. Bebe\u011fin ilk a\u015f\u0131s\u0131 olarak kabul edilmektedir. Ge\u00e7i\u015f s\u00fct\u00fc (trasitional); Do\u011fum sonras\u0131nda 7-14 g\u00fcn aras\u0131nda salg\u0131lanan s\u00fctt\u00fcr. Olgun s\u00fct(mat\u00fcr); On be\u015finci g\u00fcnden sonra salg\u0131lanmaktad\u0131r. Bile\u015fimi anneden anneye de\u011fi\u015fmekle birlikte, emme ve emzirme s\u00fcresine ba\u011fl\u0131 olarak da de\u011fi\u015fmektedir. Emzirme eyleminin ba\u015f\u0131nda karbonhidrattan zengin \u00f6n s\u00fct gelmekte, emzirme eyleminin sonunda ya\u011fdan zengin son s\u00fct gelmektedir. Son s\u00fct\u00fcn gelebilmesi i\u00e7in bebe\u011fin memeyi yakla\u015f\u0131k 10-30 dakika g\u00fc\u00e7l\u00fc bir \u015fekilde emmesi gerekmektedir. Aksi takdirde ya\u011fdan zengin son s\u00fcte ula\u015fmak m\u00fcmk\u00fcn olmayabilir.<\/p>\n\n\n\n

B\u00fcy\u00fcme bir ya\u015f\u0131ndan sonra da devam etmektedir. 1-6 ya\u015f aras\u0131 okul \u00f6ncesi \u00e7a\u011f\u0131, \u00e7ocuklar\u0131n yemek yeme al\u0131\u015fkanl\u0131klar\u0131n\u0131 kazanmas\u0131 i\u00e7in \u00f6nemli bir d\u00f6nemdir. Bu ya\u015f aral\u0131\u011f\u0131ndaki \u00e7ocuklar aileden edinmi\u015f oldu\u011fu yemek yeme al\u0131\u015fkanl\u0131klar\u0131 ile ilerleyen d\u00f6nemlerdeki beslenmenin temelini atmaktad\u0131r. Bu nedenle \u00e7ocu\u011fun yeterli ve dengeli beslenmesi konusunda e\u011fitilmesi, al\u0131\u015fkanl\u0131klar\u0131n edindirilmesi gereklidir. Ailenin, \u00e7ocu\u011fun beslenmesine ve yemek yemesine olan tutumu \u00f6nem kazanmaktad\u0131r. \u00c7ocu\u011fun az yemesinin ele\u015ftirilmesi, ailenin istedi\u011fi kadar yemek yemesinin diretilmesi, ba\u015fka \u00e7ocuklar ile k\u0131yaslanmas\u0131 yemek yeme al\u0131\u015fkanl\u0131\u011f\u0131n\u0131n edinilmesini olumsuz y\u00f6nde etkilemektedir. \u00c7ocu\u011fun gereksinimi belirlenmeli ve \u00e7ocuk bu gereksinime g\u00f6re beslenmelidir. Her birey gibi \u00e7ocuklar\u0131n da metabolizma h\u0131z\u0131n\u0131n farkl\u0131 oldu\u011fu unutulmamal\u0131d\u0131r. Bu durum g\u00f6z \u00f6n\u00fcnde bulundurularak \u00e7ocuk beslenmesinde b\u00fcy\u00fcme durumu yol g\u00f6sterici olmal\u0131d\u0131r.<\/p>\n\n\n\n

Zaman\u0131nda ek besine ba\u015flanmam\u0131\u015f \u00e7ocuklarda, iki ya\u015f\u0131ndan sonra beslenme g\u00fc\u00e7l\u00fc\u011f\u00fc problemleri ile kar\u015f\u0131la\u015f\u0131lmaktad\u0131r. \u00c7ocuklarda \u00e7i\u011fneme hareketleri bir ya\u015f\u0131ndan itibaren ba\u015flamakta ve posal\u0131 besinleri \u00e7i\u011fneme okul \u00e7a\u011f\u0131na do\u011fru daha da geli\u015fmektedir. \u00dc\u00e7- d\u00f6rt ya\u015flar\u0131nda besinleri elleri ile ka\u015f\u0131k \u00fczerine itmeye ve \u00e7atal ile yemek yemeye ba\u015flamaktad\u0131rlar. Bardak ile su i\u00e7me \u00fc\u00e7-d\u00f6rt ya\u015flar\u0131nda geli\u015fmektedir. \u00dc\u00e7 ya\u015f\u0131ndan itibaren \u00e7ocuklar kendi kendilerine yemek yiyebilmektedirler. \u00c7ocuklar\u0131n bu ya\u015f d\u00f6neminde a\u011f\u0131z kontrol\u00fc (oral motor) geli\u015fimi g\u00f6z \u00f6n\u00fcnde bulundurulmal\u0131 ve yeme kolayl\u0131\u011f\u0131 olan uygun besinler se\u00e7ilmelidir. \u00c7e\u015fitli besinlerin t\u00fcketimi enerji sa\u011flamakla birlikte, \u00e7ocuklar\u0131n ihtiyac\u0131 olan karbonhidrat, protein, ya\u011f, vitamin ve mineralleri almas\u0131n\u0131 sa\u011flamaktad\u0131r. \u00c7ocuklar\u0131n enerji t\u00fcketimi ile yeti\u015fkinlerin enerji t\u00fcketimi aras\u0131nda fark bulunmaktad\u0131r. Okul \u00f6ncesi \u00e7a\u011fda \u00e7ocu\u011fun \u00e7ikolata, \u015feker, pasta, kola vb besleyici \u00f6zelli\u011fi olmayan besinlere al\u0131\u015fmas\u0131n\u0131 engellemek gereklidir. Yemek yeme saatleri d\u00fczenlenmelidir. \u00c7ocuklara pi\u015firme y\u00f6ntemi k\u0131zartma olan besinlerin verilmesi yerine f\u0131r\u0131nda, \u0131zgarada veya ha\u015flama y\u00f6ntemleri ile besinlerin sunulmas\u0131 do\u011fru beslenme al\u0131\u015fkanl\u0131\u011f\u0131 edinmede yarar sa\u011flayacakt\u0131r.<\/p>\n\n\n\n

Kaynaklar:<\/p>\n\n\n\n

T\u00fcber. (2015). T\u00fcber.<\/p>\n\n\n\n

Baysal, A. (2019). Beslenme. Ankara: Hatipo\u011flu.<\/p>\n\n\n\n

K\u00fc\u00e7\u00fckali,R\u0131dvan. (2006). \u00c7ocuklarda Beslenme Bozukluklar\u0131 ve Beslenmenin Okul \u00c7ocuklar\u0131n\u0131n \u00dczerindeki Etkileri <\/p>\n","post_title":"Anne s\u00fct\u00fc: \u0130lk a\u015f\u0131","post_excerpt":"","post_status":"publish","comment_status":"closed","ping_status":"open","post_password":"","post_name":"anne-sutu-ilk-asi","to_ping":"","pinged":"","post_modified":"2020-10-20 12:29:57","post_modified_gmt":"2020-10-20 09:29:57","post_content_filtered":"","post_parent":0,"guid":"https:\/\/gaiadergi.com\/?p=115055","menu_order":0,"post_type":"post","post_mime_type":"","comment_count":"0","filter":"raw"},"live_filter_cur_post_id":115055}'; block_tdi_122.td_column_number = "2"; block_tdi_122.block_type = "td_flex_block_1"; block_tdi_122.post_count = "4"; block_tdi_122.found_posts = "263"; block_tdi_122.header_color = ""; block_tdi_122.ajax_pagination_infinite_stop = ""; block_tdi_122.max_num_pages = "66"; tdBlocksArray.push(block_tdi_122); -->