Bir çağ yangını bu, bütün Dünya günahkâr

Yakın zamanda yapılan araştırmalar, tedirgin edici bir gerçeği ortaya seriyor diyebiliriz. Küresel Orman İzleme (Global Forest Watch), toplamış olduğu 400 bin görüntüye dayanarak 2011-2013 yılları arasında Dünya’nın ormanlarının çeyreğinin orman yangını sebebiyle kaybedildiğini söylüyor; fakat olanlar bununla bitmiyor…

Orman yangınları Kuzey yarımküre’de, özellikle Kanada ve Rusya’da bulunan boreal (kutup altı) ormanlara son birkaç yıl içerisinde çok büyük zararlar verdi. Bazen insanların dikkatsizliğinden, bazen yıldırım düşmesi sebebiyle, bazen de bilerek yakılan ormanlardan havaya tonlarca karbon salımı yapılmış oldu. Bu da haliyle iklim değişikliğini hızlandıran bir sebep, küresel ısınma ve kuraklık arttıkça da orman yangınlarının yayılmaları ve büyümeleri kolaylaşıyor.

Boreal ormanlar bir orman türüdür. Tropikal ormanlar nasıl ki kendine has özellikler gösterirler, boreal ormanlar da öyledir. Belki şaşıranlarınız olur; ama normalde boreal ormanlar için orman yangınları belli ölçüde yararlıdır. Bu ormanların ekolojisini bazı aralıklarla geçirdiği orman yangınları belirler. Genelde çam ağaçları ve iğneli diğer türler ile çalılıklardan ve otlardan oluşan bir orman türüdür, bu ormanlar. Yangında oluşan ısı, kozalakların açılıp içerisindeki tohumu toprağa bırakmasına yardımcı olur. Yangın anında etrafa saçılan kozalaklar sayesinde ağaçlar daha geniş arazilere yayılma ve üreme imkanı bulur.

Her ne kadar orman yangınları doğal döngünün bir parçası olarak bugüne kadar ormanlardaki türlerin evriminde ve devamlılığında rol oynamış olsa da, iklim değişikliği sonucunda artan, bazen azalan, genellikle düzensizleşen orman yangınları, bilim insanlarını endişelendirmeye başladı. Nasıl ki yağışların düzeni değişti ve bu da tarım faaliyetlerinden, biyoçeşitliliğe kadar pek çok noktada açmazlar yaratmaya başladı, orman yangınlarının döngüsünün değişmesi de Dünya’ya pahalıya patlayacağa benziyor.

Boreal ormanlar Dünya’nın büyük karbon havuzlarıdır diyebiliriz. Ağaçlar gövdelerinde karbon bileşiklerini depolar ve bir yangın olduğunda hem topraktan, hem de bitki örtüsünden atmosfere karbon salımı gerçekleşir. Kayıtlar öyle gösteriyor ki, son zamanlarda ormanlar, son 10 bin yıldaki herhangi bir yılda olduğundan kat ve kat fazla yanıyor.

Rusya’daki orman yangınlarının yüzde 90-95’inin sebebi insan faaliyetleri. Petrol ve kaya gazı aramaları, orman yangınlarına sebep olan faaliyetlerin başında yer alıyor.

Çalışmanın yazarlarından Dr. Nigel Sizer; “Eğer iklim değişikliği, boreal ormanlarda daha fazla yangına sebep oluyorsa ve yangınlar da küresel karbon salımını arttırması sebebiyle iklim değişikliğini hızlandırıyorsa, bu çok ciddi bir döngüye dönüşmüştür ve çevre politikalarında bu döngüyü çok ciddiye almamız gerekmektedir” şeklinde açıklama yapıyor.

Ormanlarımız tehlikede, bizler de öyle. Bu işler çok hassas işler. Her şey iklim değişikliğini daha da hızlandırıyor, elimizi nereye atsak. Bir yandan da Dünya’ya verdiğimiz zararları azaltmayı öğreniyoruz hep beraber. Acaba bu kaçınılmaz bir sonun habercisi mi? Yoksa sonucunda insanlığı ve gezegeni daha sağlıklı bir yere taşıyacak büyük bir yıkım ve ardından yeni bir filizlenmenin habercisi mi? “Bir çağ yangını bu bütün Dünya günahkar” demişti Sezen, bakarsınız yangın sonrası yeni bir Dünya doğacaktır ve bizlerden geriye kalanlarımız da doğaya karşı ayıp etmemeyi öğrenmiş olacaktır.

Kaynak: The Guardian