Sosyal medya, onlarca yıldır hayatımızda yer alıyormuşçasına her an olmazsa olmazımız durumunda. Sabah kalkar kalkmaz ilk bakılan ve gece yatarken son görülen yer de sosyal medya ağları… Sosyal medya, kişinin vakit geçirdiği bir yer olması yanında tercih şansı olmayan bireylerin de kullanımına açık. Aileler çocuklarına telefon almak için büyümelerini beklerken, ki iletişim kurma amaçlı olması günümüzde maalesef ihtiyaç, kendi istekleri doğrultusunda bir buçuk iki yaşından itibaren çocuklarına kendi telefonlarını veriyorlar. Çocuklar çok çok küçük yaşlarda birçok sosyal medya ağı ile tanışmış oluyor. Susmaları ve yemek yemek için aileleri tarafından açılan videolarla ancak vakit geçiren ve yemek yiyen çocuklar, büyüdüklerinde ne olacak belli değil…
Çocuklar Sosyal Medyadan Tek Taraflı Etkilenmiyor
Çocuklar çok küçük yaşlarda sosyal medyada hem kullanıcı hem de üretici olma yoluna girmiş bulunuyor. Bizler daha çocukların rızasını alsak bile bu rızanın tam karar yetisine sahip olunmadan verildiği için fotoğraflarını paylaşmamalıyız diye tartışırken, teknolojinin getirilerine yetişemiyoruz. Çocuklar videolar çekmeye, hayran buluşmaları yapmaya, bu kanalla para kazanmaya, ünlenmeye başladı. Ailenin rızası ve yönlendirmesiyle devam edilen bu işlerde çocuklar birçok iyi ve kötü yorumla boğuşuyor. Bu yorumlar yanında çocuklar daha çok izlenmek için birçok tuhaf duruma giriyor ya da ailelerini sokuyor. Çocuklar bu duruma ya izleyici olarak dahil oluyor ya üretici olarak ya da malzeme olarak. İşte bizim bu yazıda değineceğimiz asıl nokta da tam olarak burası.
Çocuk ya da Değil, Üreticilerin Malzemesi Çocuklar
Öncelikle çok uzağa gitmeden, çocukların malzeme olduğu ama böyle görülmediği ilk video üreticileri maalesef ebeveynleri olmaktadır. Çocuğun kendi kararlarını verme yetisi olmadan bulundukları her video ya da fotoğraf, çocukların birçok hakkının gasp edilmesine neden oluyor. Bunun yanında hayatımıza giren sosyal medya deneyleri küçük büyük herkesin vicdanı davranışlarını kendi izinleri olmadan çekerek paylaşılmasına aracı oluyor.
Malzeme Olan Çocukların Birçok Hakkı Gasp Ediliyor!
Geçtiğimiz hafta gündeme gelen ve bazı baroların açıklamalarda bulunduğu sosyal medya deneyi ise çokça başka soruyu ve hak ihlalini ortaya koyuyor. En başta çocukların mahremiyetine, kimliklerinin açık edilmesinden, çocuk ve ailenin rızası olmadan paylaşım yapılmasına ve unutulma hakkının ihlaline kadar birçok hak gaspını beraberinde getiriyor.
Peki Ne Yapacağız?
Tüm sosyal medya ağları çocukların gelişimleri üzerinde yıpratıcı etkilere sahiptir. Bunun yanında sosyal medya ağları birçok hak kaybı teşkil eden duruma yol açıyor. Bu durumda yapılması gereken ise sosyal medyanın artık kapsamlı bir kontrole tabi tutulması, gerekli anayasal düzenlemelerin yapılmasıdır. Böylece en azından kontrol edilemeyen çocuk kullanımı daha az yıpratıcı hale gelebilir.
Bununla birlikte yerellerde, özellikle ailelere, çocukların küçük yaşta sosyal medya kullanımına dair eğitimler verilmeli, çocukların sosyalleşme alanları genişletilmelidir. Çocukların yaşıtlarıyla vakit geçirebileceği alanlar yerine video izleme alışkanlığı edinmesinin önüne ancak bu şekilde geçilebilir.
Eğitim… Ailelerin çocuk sahibi olmadan önce eğitim alması ve gerekli yeterliliğe sahip olunup olunmamasının kontrolü ve teknoloji ile iletişim kurulma basamaklarını detaylıca ebeveynlere aktarımı ve kontrolü sağlanmalıdır.
Sosyal medya ve teknolojinin bir sonucu olarak önümüze gelen diğer tüm uygulamaların ‘kötü’ olduğu yerine ileri yaş çocuklukta sınırlı kullanımı sağlanmalıdır.
Başlık görseli kaynağı: https://www.guvenliweb.org.tr/blog-detay/dijital-medya-platformlar-ve-cocuk
