Bugün 10’uncu kez interseks bireyler, zor kullanılarak yapılan cerrahi operasyonlardan hayatta kalanlar, aşıklar, eşler, aileler tüm dünyada İnterseks Farkındalık Günü‘nü kutluyor. Boston’da 26 Ekim 1996 tarihinde gerçekleştirilen dünyadaki ilk interseks protestosu anılıyor. Amerikan Pediatri Akademisi’nin toplantısı esnasında Heidi Walcutt tarafından başlatılan hareket tüm dünyada büyüyerek devam ediyor.
Kelime kökeni Yunan mitolojisinden gelen “hermafrodit”in hikâyesi şöyle anlatılır: Ticaret Tanrısı Hermes ile Güzellik Tanrıçası Afrodit’in bir erkek çocuğu olur. Gün gelir, bir su perisi Hermafrodit’e aşık olur ve O’na sarılıp tanrılardan onları hiç ayırmamasını diler. Böylece su perisi ve Hermafrodit tek beden olurlar. İntersekslerin hikâyesi mitolojik açıdan bakıldığında böyle başlar ancak ne yazık ki interseks bireylerin hayatı hiç de görüldüğü gibi değildir.
İnterseks bireyler günümüzde hermafrodit olarak da tanımlanabilmektedirler. Fakat interseks ile hermafrodit birbirinden ayrı terimlerdir. Şöyle ki hermafrodit bireyler eril ve dişil cinsiyet organlarının ikisine de sahiptirler. Bu durum interseks bireylerde de görülebilir. Yani hermafrodit bireyler interseks olabilir ancak interseks bireylerin tümü için hermafrodit tanımını kullanmak yanlıştır.
İnterseksler, en büyük sıkıntıyı reşit olmadan önce genellikle aileleri tarafından “tedavi”ye zorlandıklarında çekiyorlar. Ailelerin istekleri doğrultusunda interseks çocuklara cerrahi operasyonlar uygulanıyor, hormon tedavisine zorlanıyorlar. İnterseks çocuklara yönelik uygulanan bu müdahalelerin erken yaşta yapılmasının hiç kimseye hiçbir faydası dokunmuyor. Bunun sebebi ise çok basit: İnterseks bireyler hasta değildir!
İnterseks bireylerin halen açıkça kendlerini belirtememelerinin altında yatan sebep sadece toplumsal korkular olmayabilir. İnterseks bireyin barındırdığı tüm cinsiyet rollerini sergileyebilme ve adapte olmaya çalışma durumu da sebeplerden biri sayılabilir. Bir interseks için erkek rolü de kadın rolü de sergilediği bir roldür. Tabii bireyin gerçeği ikisi de olmayabilir. Fakat bu durumda o özü ortaya koyabileceği bir üçüncü zemin de yok. Dolayısıyla interseks birey, bir diğerine geçebilmek ve kendisini ifade edebilmek için trans bireyler gibi karşı koyamadığı bir ihtiyaç hissetmeyebiliyor. Ancak ve ancak ikiye ayrılmış cinsiyet rollerini sergilemek dışında üçüncü bir zemin daha oluştuğunu gördüklerinde interseks bireyler toplumsal kaygılarından sıyrılıp daha çok ortaya çıkabileceklerdir.
İnterseks bireylere yönelik ayrımcılığa ve hak ihlallerine karşı 2013 yılında yayınlanan Üçüncü Uluslararası İnterseks Forumu Bildirgesi‘ne göre; interseks bireylerin taleplerinden ilki, bireylere yasal yollarla veya başka yöntemlerle uygulanan genital operasyonların, psikoloijk veya diğer “normalleştirici” tüm tıbbi müdahalelerin sonlandırılması yönünde. Ayrıca forum, gerek ulusal gerek bölgesel tüm insan hakları kurumlarını çalışmalarından interseks bireylerin sorunlarını dikkate almaya çağırıyor.
Türkiye’de neredeyse 15 yıldır aktif bir şekilde LGBTİ bireyleri tanıyan ve sorunlarına çözüm arayan kişiler ile kurumlar bile interseks bireyleri yeni yeni tanımaya başlıyor. Toplumun önyargılarına baş kaldırmak amacıyla biraraya gelen interseksler, “Ne hastayız ne de eksik. Sadece interseksiz” sloganıyla seslerini duyuruyor. Neyse ki çabaları sonuçsuz kalmadı ve sesleri duyuldu. Türkiye’nin de üye olduğu Avrupa Konseyi Parlamenter Meclisi, 2013 yılının Ekim ayında aldığı kararla 14 yaşından küçük çocuklara cerrahi operasyon yapılmasını engelledi. Dünya genelinde de son yıllarda interseks bireyler açısından umut verici gelişmeler yaşanıyor. Fransa, ABD, Malta gibi ülkelerin de aralarında bulunduğu pek çok ülkede intersekslerin kimlik belgelerinde cinsiyet belirtme zorunluluğun kalkması, Birleşmiş Milletler ile Avrupa Konseyi’nin interseks çocukların bedensel bütünlüğünün korunmasına yönelik çalışmaları bu gelişmelerden birkaçı.
İnterseks bireyler ve LGBTİ aktivistleri Türkiye’de bilincin oluşması için çalışmalarını giderek büyütmekte. Kitap projeleri gibi projeler geliştirerek farkındalığı arttırmaya çalışan aktivistlerin en büyük motivasyonu sonraki nesillere daha yaşanabilir şartlar sunmak, ilerleyen yıllarda doğacak interseks bireylerin şu anda yaşanan travmaları yaşamayacaklarını düşünmek. 26 Ekim İnterseks Farkındalığı Günü vesilesiyle interseks farkındalığının gelişmesi ve giderek daha çok insanda bu bilincin oluşması için gerçekleştirilen İnterseks Farkındalığı etkinlikleri dünyanın çeşitli şehirlerinde 8 Kasım’a kadar devam edecek.
Kaynak: Intersexualshalala 1 / 2, Çark / 2, Gzone
