Kendisini yargılayabilen tek canlının insan olduğunu düşünüyorsanız, yapılan yeni araştırma sizi oldukça şaşırtacaktır. Görünüşe göre şempanze dostlarımız da düşündüklerini ve davranışlarını yorumlayıp kendilerinin doğru veya yanlış olduklarına karar verebiliyorlar.
Amerika’da bulunan Georgia Eyalet Üniversitesi, New York Eyalet Üniversitesi, Agnes Scott Üniversitesi ve Wofford Üniversitesi, yaptıkları araştırmalarla şempanzelerin de düşünce ve davranışlarını “doğru” veya “yanlış” şeklinde yorumlayabildiğini ortaya çıkartıyor.
Metabilişsel düşünme adı verilen bu davranış, bireylerin neyi bilip neyi bilmediklerini ve bir sonuca varabilmek için bilmedikleri şeylerden hangisini öğrenmeleri gerektiğini belirlemelerine yarar. Bir soruya cevap verirken kendimize olan güvenimizi metabilişsel yargılarımız sağlar. İnsanlar olarak kendimize güvenimizi sözlerle ifade edebilmekteyiz. Bunun yanı sıra sözsüz olarak da vücut dilimizle kendimize ne kadar güvendiğimizi açığa çıkartırız.
Bilim insanlarından oluşan ekip, metabilişsel düşünmenin diğer hayvanlarda da olup olmadığını merak ederek bir dizi deney yapmışlar. Çalışma esnasında şempanzelere hafıza ile ilgili bilgisayar testleri uygulanmış. Şempanzeler testi yaptıktan sonra bilgisayarın puan hesaplaması için geçen küçük bir mola zamanı bulunmaktaymış. Birkaç saniye süren bu mola sonunda, doğru cevabı veren şempanzeler yiyecek ile ödüllendiriliyormuş.
Eğer birkaç saniyelik mola içerisinde şempanze yiyeceğin verileceği yere yönelip, yiyecek verildiğinde hemen almazsa, ödül hakkını kaybediyormuş. Bu durumda şempanzeler için iki seçenek ortaya çıkıyor. Ya doğru cevabı verdikleri belirtildiğinde hızla yiyecek noktasına varacaklar, ya da mola esnasında daha sonuç belli olmadan yiyecek noktasına varacaklar. İkinci seçeneği seçen şempanzelerin kendilerine diğerlerinden daha güvenli olduğu sonucu elde edilmiş.
Karşılaştırma yapıldığında, yiyecek noktasına önceden varan şempanzelerin çoğunlukla doğru cevabı verdikleri gözlemlenmiş. Yanlış cevabı veren şempanzelerin ise, sonuç belli olmadan yiyecek noktasına erişmeye çalıştıkları çok fazla gözlemlenmemiş. Bu da şempanzelerin düşünceleri üzerinde hakimiyet sahibi olduğunu ve doğru düşüncelerini yanlış düşüncelerinden ayırabildiklerini ortaya koymakta.
Doğada ise bu beceri pek çok işe yarayabilir. Örneğin; bir daldan diğerine atlarken şempanzeler, dalların arasındaki mesafeyi kafalarında hesaplayıp kendilerinden emin oluyorlar. Yani şempanzeler kendi kendilerini onaylama ve onaylamama becerisine sahip.
Bilim insanları yine de bu sevimli hayvanlar üzerinde deneyler yapmasın.
Kaynak: Science Daily
