Brezilya’daki Mouvement Sans Terre hareketi, Brezilya’daki adaletsiz toprak dağıtımına ve yoksulluğa karşı, büyük toprak sahiplerinin ve devletin elinde olan çiftlikleri işgal edip, tamamen yoksullara dağıtıp, kooperatifler kurarak bu yoksul insanların üretime katılmasını sağlayan bir örgüt.
Yaklaşık 400 bin insanı toprak sahibi yapıp, iki milyon insanın faydalandığı bir sistem dönüştürmüşlerdir.
Metin Yeğin hem MTS hareketini yakından takip eden ve bu deneyimleri kitaplaştıran biri hem de bu deneyimlerden faydalanıp 2009 yılında Ax u Av (toprak ve su) komününü kuruyor. Özellikle Şanlıurfa’nın Viranşehir ilçesini seçiyor. İlçe doksanlarda köy yakılmaları sırasında özellikle Şırnak’tan göç almış bir ilçe. Bu yüzden özellikle seçilmiş bir yer.
Viranşehir’e bir konferans için gelen Metin Yeğin’e bir teklif geldiğinde şaşırıyor. Arazi için uygun yerlere bakıldıktan sonra bölgede toprak zengini bir ağanın arazisi işgal ediliyor. Arazi belirlendikten sonra başvuru süreci başlıyor. 110 aile başvuruyor sayı daha sonra ise 70’e iniyor. Her yedi-sekiz kişilik aileye bir sorumlu koordinatör belirleniyor. İşgal edilen arazide 36 ev yapılması ve her evin de 250 metre karelik bahçesi olması planlanıyor. Tübitak ve çeşitli kurumların çalışmalarından faydalanıp evlerin nasıl olacağına insanlar karar veriyor. Evler 90-100-110 metrekare planlanıyor ama insanların 140 metre kare ısrarıyla 140 metrekare oluyor. 140 metrekare evlerin yapılması aynı zamanda fazladan masraf ve yine komünün de kısıtlı olan bütçesini daha zora sokuyor. Evlerin bitmemesi ve masrafların artmasıyla bazı aileler ayrılıyor. 8 ev tamamlanıyor. Aileler yerleşiyor ve zorla da olsa bu komünü sürdürmeye devam ediyorlar. Komünün devamı için üretim yapmaya başlıyorlar.
Biber ve Şelengo Üretimi
Komünün devamlılığının sağlanması için üretime başlıyor aileler. Borçlar yüzünden ayrılan ailelerin arazileri de eklenince 22 dönümlük arazi 35 dönüme dönüşmüş. İlk yıl yaklaşık 3 ton turşuluk şelengo (kavun ve salatalık benzeri yöresel bir meyve), ikinci yıl 22 ton biber yetiştirmişler. Şelengodan yaptıkları 2 bin 700 kavanoz turşudan 10 bin lira kazanılmış… Biberler de her aileye 3-4 bin lira getirmiş. Üretimden sonra Ax u Av komününe olan ilgi artmış. BBC, Agence France-Presse ve Türkiye’de birçok medya kuruluşu “ax u av” komünü hakkında haberler yayımlamış.
Üretimin devamının gelmemesinden ve borcunda bitmemesinden dolayı parasını alamayan esnaf belediyeye başvuruyor. Belediye ise bölgede şikâyet var deyip bazı yerleri yıkıyor. Metin Yeğin, “Önce ailelerin kolektif tarım yaptıkları yer ellerinden alındı. Sonra birlikte inşa ettiğimiz 90 metrekare toplantı salonu ve çatısını kapatamadığımız 320 metrekarelik ortak alanı belediye ‘madde bağımlıların yeri olması’ nedeniyle yıktı” diyor. Daha sonra evlere yerleşen ailelerden bazıları kaçıyor, bazıları da mevsimlik işçi olarak çalıştığı için boş kalıyor evler. Şimdi ise Suriyeli aileler kalıyor.
Projeyle ilgili “İki noktada yanıldık. 110 metrekarelik evde ısrar edecektik, onu sonra geliştirebilirdik. Orda biraz fazla ısrar etmemiz lazımdı. Bir ikinci nokta da kim çalışacak dediğimizde, “Aa, ben çalışırım, dayımın oğlu, amcamın oğlu çalışır” demişlerdi, hiç de öyle olmadı. Dayı oğlu amca oğlu çalışmayı bırak, bir de evler olmasın diye ellerinden geleni yaptılar. Çünkü onların karısı, sen niye girmedin Allah kahretsin seni, dedi. Onlar da bu evler olmayacak, zaten çok kötü olacak, şöyle olacak böyle olacak dedi. Viranşehir’de bir o evlere girenler bir de o evler olmayacak diyen 99 bin kişi vardı yani” ve başka bir röportajda Metin Yeğin her şeye rağmen projenin başarılı olduğunu düşünüyor. “Burayı evsizler yaptı. Hangi belediye 30-40 yoksula barınma hakkı sağladı? Türkiye’nin ve dünyanın herhangi bir yerinde Viranşehir Ax u Av komünü proje olarak etkisini sürdürüyor. Doktora, master tezlerine konu oldu, oluyor.”
Kaynak: Al Jazeera, Emek ve Adalet
 komününü kuruyor.){kind=link}