Geçen yıl 29-30 Nisan tarihlerinde Didim’de gerçekleştirilen Türkiye’nin ilk vegan festivali Didim VegFest, bu yıl 20-23 Nisan tarihlerinde yine Didim’de Tarihi Apollon Tapınağı’nda düzenlenecek. Türkiye’de ilk vegan belediyesi olma yolunda geçen yıl ilk adımı atan Didim Belediyesi tarafından düzenlenecek festivalin Vegitisyen markası ile sponsorlarından ve organizatörlerinden biri olan Beslenme ve Diyet Uzmanı Kevser Başkara ile festivali konuştuk.
Türkiye’de vegan beslenme ile ilgili bilinç oluşturmak adına önemli çalışmalar yapıyorsunuz. Bu yıl festivalin sponsorlaından ve aynı zamanda organizatörlerden birisiniz. Didim VegFest ile yollarınız nasıl kesişti?
Geçen yıl ilk Didim VegFest’te vegan beslenmeyle alakalı bir sunum yapmıştım. Didim Belediyesi ile bu yıl, festivali beraber yürütme kararı aldık. Belediye’nin benimle işbirliği yapmasının nedenleri, vegan bir beslenme ve diyet uzmanı olmam ve vegan beslenmeyi her platformda anlatmaya çalışmam. Festivale katkımın çok olacağını düşünmüşler ve yollarımız bir şekilde kesişti. Bu durumdan dolayı çok mutluyum. Çünkü, veganlığı, hayvan haklarını anlatmak ve toplumsal bilinç oluşturma adına bu tip organizasyonlar oldukça önemli bir yere sahip.
Sormadan edemeyeceğim, Türkiye’de vegan festival düzenlemek çok cesaret isteyen bir şey değil mi?
Kendi adıma konuşacak olursam iki yıldır bizzat, bu konuda toplumun dönüşümlerine tanıklık ediyorum. Elbette, konu zor, aşılması gereken çok fazla önyargı var. Bunlar zamanla oturacaktır. Mücadele etmeli, sonuna kadar her hissedebilir canlı için adaletin, yaşatmanın, şiddetsizliğin yanında olmalıyız. Bu konuda belediyeyi, yürekten destekliyorum. Aydın bakış açılarına sahip, eleştirilerden iyi sonuçlar çıkaran, gelişime açık bir ekiple çalıştığım için çok mutluyum.
Festival ile ilgili vegan değil de “vejetaryen festivali” olduğuna dair tartışmalar olmuştu. Bu yıl yüzde 100 vegan mı olacak?
Bu yıl yüzde 100 vegan olması yönünde belediye ile uyuştuğumuz çok fazla nokta oldu. Festivalin Başmimarı Didim Belediye Başkanı Deniz Atabay’ı Açık Radyo’da hazırlayıp sunduğum, her çarşamba yayınlanan Vegan Sağlık Programı’na geçen hafta Didim VegFest’i konuşmak için konuk ettik. Orada da net bir şekilde açıkladı, bu yıl festival %100 vegan olacak. (Program tekrarı en alttaki linktedir.)
Bize, festivalin içeriği hakkında bilgi verebilir misiniz?
Festivalde, veganlık, hayvan hakları, çevre-iklim, sağlık-beslenme şeklindeki üç ana başlıkta işlenecek. Bu yıl hayvan hakları vurgusu, özellikle güçlü bir şekilde yapılacak. Elbette, gezegenin ve insanın sağlık vurgusu da yapılacak. Yukarıda söylediğim üç ana başlık altında akademisyenler, sağlık uzmanları, spor eğitmenleri, vegan gruplar, aktivistler, sanatçılar, yazarlar, şefler, üniversitelerin aşçılık, gastronomi, turizm meslek yüksek okulları çeşitli konularda teorik ve pratik anlatımlar yapacaklar. Çocuklara veganlığı anlatacak öğretici atölyeler, vegan mutfak, beslenme atölyeleri düzenlenecek. Sayın Atabay’ın önemle üzerinde durduğu bir başka konu, yöre halkını da festivale aktif bir şekilde katmak, veganlık ortak paydasında buluşturmak. Bu nedenle, Didim Halkı’nın yerel gıdalardan yaptıkları yemekler de festivalde geniş yer tutacak.
Siz, bu konuda paketlenmiş endüstriyel gıdalardan daha çok yerel gıdalarla vegan beslenmeyi öneriyorsunuz. Festivale desteğiniz buradan da ileri geliyor, sanıyoruz.
Evet, Didim’de olmasından duyduğum heyecan doğasının, ikliminin doğal gıdaların çeşitliliğine imkan sağlayan bir ilçe olmasından da kaynaklanıyor. Veganlığı anlamada çıkış noktası hayvan hakları ancak insanların en zorlandığı nokta beslenme. Bunu iki yıllık deneyimlerimden biliyorum. İnsanlar bana “Veganlığın etik kısmını biliyoruz, ancak beslenme kısmını bilmiyoruz.” ile ulaşıyor. Bu konuda yetkin kişiler oldukça az olduğundan insanların sağlık endişeleri had safhada. Festival, vegan beslenmeyi bilimsel yönden anlatma açısından da bilgilendirici olacak. Ben ve diyetisyenlerden kurduğum ekip, bu konuda bilgilendirmeler yapacağız. Beslenmenin yerelliğinden yanayım, çünkü memleketimiz topraktan çıkan gıdalar yani vegan beslenme konusunda adeta bir cennet, yöresel yemeklerimizi unuttuk. Bunları, festival vesilesiyle yeniden hatırlayacağız.
Festivalin katılımcı kitlesi hakkında bilgi verir misiniz?
Festival veganlık adına yeni projelerin de oluşması için imkan sağlayacak. Özellikle veganların festivale katılımı oldukça önemli. Toplumun farklı kesimlerinden, farklı ülke ve şehirlerden, farklı pek çok görüşten ziyaretçinin katılacak olması bizim için geliştirici olacak. Festival vegan üniversite grupları, kolektifler, veganlık hakkında yazı yazan yazarlar, hayvan hakları anlatan çalışmalarıyla sanatçılara, yerel halka kısaca herkese açıktır. Sadece önemle üzerinde durduğumuz konu, %100 vegan fikirler ve ürünlerle katılım sağlanılması. Festivallerin asıl noktalarından biri de müziktir. 4 gün boyunca sokak sanatçıları, vegan sanatçılar konserler verecek, vegan sanatçılar hayvan haklarıyla ilgili iki sergi açılacak. Dahası, sürpriz sanatçılar gelecek. Vegan ürün, kozmetik firmaları, dernekler, kolektifler, veganlık konusunda hizmet veren firmalar ve kişiler stand açacaklar. Bir festivalden ne bekleniyorsa bu yıl hepsi olacak.
Son günlerde vegan beslenme ve veganlık hakkında akademik çalışmaların arttığını sizin de bu çalışmalara sosyal medya hesaplarınız aracılığıyla katılımcı sağlama duyurularınızı gördüm. Festival akademik anlamda da bir gelişim fırsatı yaratıyor. Bu konu hakkındaki görüşünüz nedir?
Didim VegFest, sadece bilgilendirmelerin yapılmadığı, aynı zamanda veganlık ve hayvan hakları temelinde bir fikir alışverişi, sosyalleşme, gelişme platformu da olacak. Akademisyen arkadaşlarımı bu alanda çalışma yapmaya yönlendirdiğimde “Vegan katılımcı bulamayız.” endişelerini dile getiriyorlar. İşte güzel bir fırsat! Akademik çalışmalar için vegan katılımcı arayanlara, veganlık ile ilgili çalışma yapacaklara bu festivali değerlendirmelerini öneriyorum. Festivalde, istemedikleri kadar vegan katılımcı bulurlar, biz de elimizden gelen desteği ayrıca duyurularla sağlarız.
Festivali düzenleme noktasında destek alıyor musunuz?
Geçen yıl ilk olması açısından fark etmeden yapılan hataları bu yıl iyi analiz edip yola koyulduk, bu konuda belediyeye ile uyumumuz oldukça iyi. Hem bir vegan olarak hem de bir beslenme ve diyet uzmanı olarak yönlendirmeler yapıyorum, önerilerde bulunuyorum. Geçen yıl gözlemci olarak festivalle ilgili çok fazla not almıştım. Hatta yaptığım gözlemleri Gaia Dergi’deki köşemde yazmıştım. Komite olarak biz çalışıyoruz, ancak daha çok gönüllüler aracılığıyla yürüyebiliyor bu tür projeler, bu nedenle özellikle Didim ve Aydın çevresinden, İzmir’den gönüllülere ihtiyacımız olacak. Festival süresince diyetisyen arkadaşlarımızla alanda hayvansal hiçbir ürünün içeriye alınmaması yönünde denetlemeler yapacağız ancak bu konuda herkesin desteğine ihtiyacımız var.
Festivale katkınız ne olacak?
İki hafta sonra Didim’e gideceğim. Orada stand kuracak yerel halka veganlık ve vegan beslenme eğitimleri vereceğim. Ayrıca, belediye personeline ve festival ekibindeki diyetisyenlerle eğitimlerimiz de aynı süre içinde başlayacak. Vegan beslenmeyle ilgili bilgilendirme içerikleri hazırlıyoruz. Yazdığım Vegan Beslenme Rehberi’ni tüm festival katılımcılarına ücretsiz dağıtacağız. Festivalde vegan beslenme mutfak atölyeleri ve vegan beslenme sunumları yapacağım.
Bu yıl geçen yıldan farklı olarak bizi neler bekliyor?
Bu yıl birçok sürprizimiz var, şimdiden söyleyip büyüsünü kaçırmak istemem (gülüyor). Yurtdışından ve yurtiçinden 150-200 bin civarı ziyaretçi bekliyoruz. Didim’in bir turizm merkezi olma özelliği de ziyaretçi sayısı açısından önemli, ancak asıl önemle üzerinde durduğumuz konu sayıdan ziyade Didim VegFest’e gelenlerin evlerine 4 gün boyunca hayvan hakları ve veganlık hakkında kafalarında doğru vurgularla gitmelerini sağlamak. Elbet, eğleneceğiz, yiyeceğiz içeceğiz, bunlar da gerekli, ancak veganlığın temelinde hayvanların yaşam hakkı olduğu gerçeğini unutmadan.
Didim hakkında ne düşünüyorsunuz?
İki yıl kadar Aydın’da yaşadım, bu süre zarfında Didim’e sıklıkla gidip geliyordum. Bu yörenin doğal güzellikleri oldukça fazla, burada bir vegan festivali yapılmasının en güzel tarafı bu yörenin yerel tarıma uygun oluşu, tarihi dokusu, insanının aydın bakış açısı. Didim Belediyesi’nin veganlık konusunda attığı adımlar da oldukça önemli. Örneğin, belediye havai fişek atılması yasakladı, atlı faytonlara bundan sonraki süreçte ruhsat vermeyecek. Belediyenin veganlığı anlatmak konusunda istekli oluşu, hayvan haklarına sonuna kadar destek vermesi, benim belediye ile işbirliği yapmamın en önemli nedenlerinden. Daha hayvan haklarıyla ilgli birkaç çalışma da olacak. Hala üzerinde çalıştığımız için şimdiden bir detay veremiyorum.
Festivalden beklentileriniz nelerdir?
Festivalin özellikle bu yıl yapacağı hayvan hakları vurgusu, toplumda önemli dönüşümlerin başlangıcı olacaktır. Bu açıdan toplumbilimcileri, insani bilimlerle uğraşanları, sanatçıları, yazarları, gazetecileri, insan hakları aktivistlerini, hayvan hakları aktivistlerini festivale bekliyoruz. Sesimiz ne kadar gür çıkarsa o kadar iyi ilerleriz. Didim VegFest, dönüşümlere, gelişmelere tanıklık edeceği için çok umutluyum. Festivalin sloganı olan “Yaşam Dolu Festival” sadece hayvanı değil, doğayı ve insanları da kapsıyor. Festivalin amacı, her hissedebilir canlı için şiddetsiz bir yaşam oluşturmak ve bu konuda türcülükten uzak toplumsal farkındalık yaratmak. Vegan yaşam mümkün, yeter ki önyargılarımızdan sıyrılalım. bBilimsel veriler de sürdürülebilir bir yaşam için veganlığı destekliyor. Çevre kirliliğinin nedenlerinden bazıları hayvancılık endüstrisi, insan sağlığının bozulmasının nedenlerinden biri hayvansal gıda tüketimi ve en önemlisi toplumsal adalet mücadelesinin önündeki engel hayvanlara uygulanan şiddet. Şiddetsizliği savunuyorsanız, kendinizi bu konularda ifade etme imkanı arıyorsanız, aynı paydada gelişmek istiyor ve vegan yaşamın mümkünlüğünü görmek istiyorsanız, biz Didim VegFest olarak yaşamın tarafındaysanız, sizleri Didim VegFest’e bekliyoruz.
*Didim VegFest, Didim Belediyesi, DİTAB (Didim Turizm Altyapı Birliği), Aydın Adnan Menderes Üniversitesi Didim ve Kuşadası Meslek Yüksek Okulları, Vegitisyen markasının Kurucusu Beslenme ve Diyet Uzmanı Kevser Başkara işbirliğinde düzenlenmektedir.
https://archive.org/details/VeganSalkDidimVegFest
