Vittoria Colonna yaşamı boyunca, 16. yüzyıl İtalyasında şiirleri ve dindarlığıyla tanınan en ünlü kadın olmuştur. Gizli reform hareketine liderlik etti ve Michelangelo gibi çağının en zeki ve yetenekli kişileriyle arkadaşlık kurdu.
Vittoria Colonna 1492 yılında İtalya’da dünyaya geldi. Annesi Agnese de Montefeltro ve babası Fabrizio Colonna zengin ve güçlü iki ailenin çocuklarıydı. Genç bir kadın olarak Vittoria, çocukluğunun bir kısmını Napoli Körfezi’ndeki yemyeşil tropik bir cennet olan Ischia adasında, Constanza D’Avalos’un sarayında geçirdi ve orada çok iyi bir hümanizm eğitimi aldı.
Colonna, 1509’da Ischia’da Constanza’nın yeğeni ve Pescara Marki Ferrante Francesco D’Avalos ile evlendi. Kendini beğenmiş genç İspanyol soylunun askeri eylemleri, kısa evlilikleri boyunca Vittoria’dan ayrı kalmasına sebep oldu. Markiz uzaktayken Marchesa, kendini yazmaya adamıştı.
Vittoria ertesi yıl, yeni edebi eserleri okumaları ve tartışmaları amacıyla önde gelen aydınların, yazarların, sanatçıların ve dini liderlerin ilgisini çekecek bir edebiyat toplantısı yapmak için Constanza ile ortaklık kurdu. Ischia’da Vittoria’nin edebiyat yeteneği gelişti ve ilgi çekmeye başladı. Ischia’daki toplantıda ve Napoli, Roma ve Milan’da, Vittoria Colonna’nın el yazması şiirleri örnek alındı, okundu ve yayıldı.
Vittoria Colonna’nın evliliği, Pavia Savaşı’ndan sonra 1525’te Ferrante’nin ani ölümüyle sona erdi. 33 yaşında ve çocuğu olmadan dul kalan Vittoria kederini soneleriyle giderdi. Sevdiği insanları kaybetmenin ardından yas tutan Petrarca ve Dante’nin biçim ve fikrini akıllıca benimseyerek, kaybettiği erkeğin ardından özlem duyan bir kadın şair olarak kendini o şairlerin arasına soktu. Bu şekilde, kadınların eline kalem almasını yasaklayan cinsiyet engelini aşabilmişti.
Marchesa d’Avalos, 1530’ların başında ikinci edebiyat toplantısına başkanlık ettiği Roma’ya taşındı. Colonna’nın tüm şiirlerini içeren bir koleksiyon olan Rime, 1538’de yayınlandı. İtalya’da kadın elinden çıkıp yayınlanan ilk şiir cildi oldu.
Colonna Roma’nın dışında, İlahi Sevgi topluluğunun tek kadın üyesi oldu. Bu grup dua okuma, İncil üzerine çalışma ve ‘inanç bizi kurtarır’ öğretisini tartışma amacıyla toplanan önde gelen rahipleri de içinde barındırmaktaydı. Bu toplantılar kocasına olan aşkını ifade ettiği şiirlerden, Tanrıya olan derin sevgisini dışa vurduğu şiirlere doğru bir değişime sebep oldu.
Marchesa’nın Michelangelo ile arkadaşlığı büyük olasılıkla Roma’da başladı. Colonna ve Michelangelo, sanat, şiir ve teoloji üzerine yaptıkları uzun süren tartışmalar için genelde Pazar öğleden sonraları buluşarak çok sıkı bir dostluk geliştirdi. Sanatçı Colonna’nın, inancını derinleştirmesinde önemli bir rol oynayarak kendisinin manevi annesi ve ilham perisi olduğundan söz etmiştir.
Ondan “ruhları ateşten geçiren ve mutlu günleri yeşerten kişi” olarak bahsederek “Bir kadının içindeki bir adam ya da dahası Tanrı, onun ağzından konuşur” demiştir. Yıllar boyunca, bu ikili birbirlerine soneler besteledi ve hediyeler verdi. Vittoria, sanatçı için şiirlerinden oluşan bir koleksiyon hazırladı. O da Colonna için birçok çizim yaptı.
Michelangelo’nun biyografi yazarı Condivi, Vittoria 25 Şubat 1547’de 55 yaşında öldüğünde sanatçının, Vittoria’nın başucunda olduğunu söyledi.
Vittoria Colonna’nın hayatı ve yazıları, İtalyan yarımadasında edebiyat rönesansının oluşmasına katkı sağladı. Diğer kadınlar, toplantılar ve edebiyat akademileri oluşturarak onu ibret aldı. Yazıyı erkek egemen dünyadan çıkararak diğer kadınların yazı yazmasında ilham kaynağı oldu. 16. yüzyıl’da İtalya’da kadınların yazıları hiç olmadığı kadar çok yayınlandı.
Bilim insanı Diana Robin’e göre,1560’a kadar tek soneleri çok sayıda antolojide bulunurken, Vittoria Colonna’nın şiir koleksiyonunun on iki baskısı yayınlanmıştı. Nihayetinde Colonna’nın yenilikçi görüşleri, Roma Engizisyonunun yazılarını yasaklanmış kitaplar listesine koymasına sebep oldu. Evlerde inanışa ters düşen çalışmalar olup olmadığı araştırıldı ve çok sayıda şehrin merkezinde toplu kitap yakımı gerçekleştirildi. Yayınevleri kapatıldı. Bu nedenle, Vittoria Colonna’nın adı ve başarıları ve onun izinden giden kadınlar hafızalardan silindi.
Başık Görseli: Sebastiano del Piombo’nun çizimiyle 1520lerde Vittoria Colonna.
Kaynak: Culture Honey
