İnsanlar yüzyıllardır kadın ve erkek beyni arasında çok büyük bir farklılık olduğuna inansa da aslında düşündüğümüz kadar farklı olmadığımız ortaya çıktı.
Yapılan son çalışmalarda bilim insanları bin 400‘ü aşkın beyin taramasının sonucunda erkek ve kadınların beyinlerinde bazı farklılıklar bulmalarına rağmen “erkek” ve “dişi” beyin şeklinde bir ayrıma gidilemeyeceğini ortaya koydular.
Araştırmacılar, Proceedings of the National Academy of Sciences’ta yayınlanan çalışmaların sonucunda, “Çalışmamızla, beyinde biyolojik cinsiyet/toplumsal cinsiyet farklılıkları olmasına rağmen insan beyninin erkek beyin/dişi beyin şeklinde bir kategorilendirmeye tabi tutulamayacağı sonucuna vardık” dediler.
2014 yılında 949 kişiyle yapılan çalışmada erkeklerin beyinlerindeki her iki hemisferde daha çok bağlantı olduğu tespit edilirken kadınların beyinlerindeki iki hemisfer arasındaki bağlantı sayısının erkeklere göre daha fazla olduğu ortaya çıktı. Ancak yapılan başka bir araştırmada insan beyninin “erkek” ve “dişi” olarak basitçe kategorize edilemeyeceği sonucuna varıldı.
Bir cevaba varmak için İsrail Tel-Aviv Üniversitesi psikiyatristi Daphna Joel ve arkadaşları 1400’ü aşkın dört ayrı çalışmadan elde ettikleri MRI taramalarını analiz ettiler.
Araştırmacılar, katılımcıların farklı karakter özelliklerine, ilişkilere, aktivitelere ve davranışlara sahip olduğunu saptadılar. Ardından, bunların arasından erkeklere ve kadınlara özgü olduğu düşünülen karakter özelliklerine baktılar ve bu özelliklerden elde ettikleri sonuçlara göre erkek/dişi kategorilerini belirlediler. Ayrıca sonuçlarda iki kategorinin ortasında kalan katılımcılar için “orta seviye” şeklinde adlandırdıkları başka bir kategoriye daha ulaştılar.
Sonrasında, araştırmacılar her bir beynin hangi kategoriye uygun düştüğünü saptadılar: Erkek, dişi, veya orta düzey. Bunun gerçekleşmediği durumlarda da, en azından bir “dişi uç” bir “erkek uç” özelliği göstermesi gerektiğini düşünerek, “önemli değişkenlik” gösterdiğini dile getirdiler.
Zihinsel bir mozaik
Araştırmacıların erkek ve kadın beyinleri arasında buldukları farkılıklar çok ufak çaplı oldu. Elde edilen bilgilere göre analiz edilen beyinlerin çeyreği ve yarısından fazlası önemli değişkenlik gösteriyor. Kategorilere uyan beyinlerin sayısı ise yüzde 8 veya yüzde 8’den daha az.
Aşağıdaki grafik, 42 yetişkin beyninin bölümleriyle erkek ve dişi beyinler arasındaki örtüşmeleri göstermektedir.
Yeşil bölgeler büyük örtüşmeleri, sarı bölgeler küçük örtüşmeleri gösterir:
Erkek dişi beyinler
Sonuçlar, “erkek” ve “dişi” beyinlerin özellikleri arasında çok fazla örtüşme olduğu için insanların çoğunun bu iki kategoriye de girmediğini gösteriyor.
Beyinleri kategorilendirmektense araştırmacılar “Bazılarının kadınlarda daha sık görüldüğü, bazılarının ise erkeklerde daha sık görüldüğü, hatta bazılarının hem erkeklerde hem de kadınlarda mevcut olduğu ancak her bir beynin eşsiz özelliklerden oluşan birer mozaik” olduğunu söylediler.
Bu çalışmada yer almamış olan Maryland Üniversitesi nöroloğu Margaret McCarthy, Business Insider’a gönderdiği e-postada bu çalışmanın erkek ve dişi beyin diye bir şeyin olmadığını gösteren ilk kanıta ulaştığını söyledi: “Beyinde biyolojik cinsiyet farklılıkları olmadığını söylemek mümkün değil ancak bu farklılıklar her bir bireyde eşit oranda farklılık göstermiyor.”
Ancak her çalışmada olduğu gibi elbette bu çalışmada da bazı zayıflıklar var. Örneğin; McCharty’e göre, beyindeki bağlantıların düzenine bakılmış olsa da bu düzen davranışlarla bağlantılandırılmamış. Yani beyinleri eril ve dişil alanlara uyan kişilerin özellikle maskülen ve feminen özellikler gösterip göstermediğini bilmiyoruz.
Kaynak: Science Alert
