“İlkeli insan için, bedenin özgür bırakılması karşılığında zihnini hapsetmesini istemek kadar zor bir durum yoktur.”
-filmden…
Maymun Davası, Amerika Birleşik Devletleri’nde 1925 yılında yaşanan bir olay esas alınarak, ilk olarak tiyatro oyunu şeklinde sahnelenmiştir. 1960 yılında sinemaya uyarlanan film oldukça yakıcı ve asla gündem dışı olmayan/olamayan “evrim teorisi” üzerine çarpıcı bir yapımdır. Tiyatro eseri olarak kaleme alındığı halde, filmin sürükleyici diyalogları, Spencer Tracy’nin (Henry Drummod) etkili oyunculuğu ile sinema tarihindeki haklı yerini korumaktadır. Film genel olarak tek mekân kurgusu üzerine tasarlanmıştır.
Bertram Cates söz konusu kasabada (Birleşik Devletlerin gerici / muhafazakâr güney bölgesi) evrim teorisini öğretmeye çalışan biyoloji öğretmenidir. Döneminde kanunu ihlal ettiği gerekçesi ile yargılanır (Amerika Birleşik Devletleri’nin bazı eyaletlerinde evrim teorisi hâlâ eğitim müfredatında bulunmamaktadır.) Bu dava tutucu halk için histerik bir hâl alır. Oldukça dindar ve ünlü bir avukat olan Matthew Harrison Bandy savcı olarak kasabaya gelir, aynı şekilde ünlü olan Henry Drummod, Bertram Cates’i savunmaktadır.
Senaryo, düşünce ve ifade etme özgürlüğü üzerine kurgulanmış olsa dahi, kasaba halkının ve yöneticilerinin karakterlerinin analizi yapılırken zaman zaman gülmeceye kaçan ve gereği gibi eleştirilmeyen kurgusu oldukça abartılmış ve sistemin temel sorununa ışık tutmaktan uzak kalmıştır. Kasaba halkının kendi çıkarları uğruna yaptıkları ve düşündüklerini sistemden bağımsız kişilik bozuklukları olarak göstermektedir. Dolayısıyla sistemin aslında sorunsuz, kişilerin yani uygulayıcılarının sorunlu olduğu biçiminde sunularak Amerikan liberalizmini sorgulamaktan imtina etmiştir. Buna karşın o yılların Amerikasında materyalist ,bilimsel ve radikal düşünceler ileri süren diyalogları ile unutulmaz filmler listesine girmektedir.
Düşünce özgürlüğü, hukuk/hukuksuzluk, dinsel fanatizm ve sonuçları, bilimden ve insana dair tüm gerçeklikten uzak kalmanın sonuçları üzerine tartışmaya açılabilecek oldukça fazla kavramı içinde barındıran film kesinlikle izlenmeyi hak etmekte…
Düşünce özgürlüğünü savunmak hem kendimiz hem de bizden farklı olarak gördüğümüz diğerleri içinde gerek ve şarttır. Bunu savunmak adına benliğimizi ortaya koymamız gerekliliği kaçınılmazdır.
Keyifli seyirler dilemek ile birlikte söylemek isterim ki bilimi savunmak zorunluluktur. Orta çağ karanlığına karşı mücadele etmek zorunluluktur. Ezilenlerin, emekçilerin, kadınların ve çocukların bu davanın savaşçıları olması zorunluluktur.
Zorunluluktur, çünkü küresel gericiliğe, emperyalizme, ırkçılığa ve karanlığa karşı savaşmanın başka yolu yoktur…
Ve son söz;
Görünen gerçek olsaydı bilime gerek kalmazdı.
Karl Marx
-Film 1988 ve 1999 yıllarında da sinemaya uyarlanmıştır.
Künye
Filmin orjinal adı: Inherit the wind
Yönetmen: Stanley Kramer
Ülke: ABD
Film türü: Dram
Senaryo: Robert E. Lee, Jerome Lawrence, Nedrick Young
Yapım yılı/ Gösterim tarihi: 1960 / 25 Haziran 1960
Süresi: 128 dk
Oyuncular: Spencer Tracy, Fredric March, Gene Kelly, Dick York, Donna Anderson, Harry Morgan Claude Akins, Elliott Reid, Pauş Hartman, Philip Coolidge, Jimmy Boyd, Noah Beery Jr, Norman Fell, Gordon Polk, Hope Summers…
Hazırlayan: Isis Şimşek
