Ana Sayfaİnsan ve ToplumArkeolojiBilinen en eski kült yapılar topluluğu: Göbeklitepe

Bilinen en eski kült yapılar topluluğu: Göbeklitepe

-

Göbeklitepe, Şanlıurfa’nın 22 km kuzeydoğusundaki Örencik Köyü içinde yer alan, dünyanın, bilinen en eski kült yapılar topluluğudur. Göbeklitepe’de, 20 adet T biçiminde dikilitaş yuvarlak planda dizilmiş, araları taş duvarla örülmüştür. Bu yapının merkezinde, daha yüksek boyda iki dikilitaş, karşılıklı olarak yerleştirilmiştir.

gobeklitepe-2Bu dikilitaşların çoğunun üzerinde, insan, el ve kol, çeşitli hayvan ve soyut semboller, kabartma ya da oyularak betimlenen motifler bulunmaktadır. Boğa, yaban domuzu, tilki, yılan, yaban ördekleri ve akbaba en sık rastlanan hayvan motifleridir. Bölgeyle ilgili yapılan çalışmalarda, bölgenin, çanak çömleksiz neolitik çağın, A evresine yani bundan yaklaşık 11 bin 600 yıl öncesine ait olduğu öne sürülmektedir. Yapılan incelemelerde ise bölgenin, belirli bir dönem, inanç merkezi olarak kullanılıp terk edildiği, terk edildikten sonra ise üstünün toprakla örtülmüş olduğu anlaşılmaktadır. Keşfedilme hikâyesi de Göbeklitepe’nin kendisi kadar ilginç…

Tarihi yeniden yazdıran çoban

1963 yılında bölgede çalışma yapan Chicago Üniversitesi ekibi, bölgede, kayda değer bir şey bulamayıp geri dönüyor. 1983 yılında ise bölgede çobanlık yapan birisi, koyunlarını otlatırken gördüğü taşları müzeye götürüyor ve bölgede çalışmalar 1995 yılına kadar yapılmıyor. 1995 yılında Alman Arkeoloji Enstütüsü’nün desteği ve arkeolog Klaus Schmidt’in çalışmalarıyla gün yüzüne çıkarılıyor.
Dünyanın ilk tapınağı
Yapılan araştırmalarda, yaklaşık tarihi, 11 bin 600 ile 12 bin yılları arası, olarak belirlenmiş ve Mısır Pramitleri’nden 7 bin 500 yıl, Stonehenge’den de 7 bin yıl daha eski olduğu tahmin edilmektedir.

İlk tarım

Der Spiegel yazarı David Rohl, bir makalesinde, göçebe hayatın ilk kez burada bırakılıp tarımın yapılmaya başlandığını aktarmaktadır.

tarim Bira için tarım

Kazılarda, 160 litrelik kapasiteye sahip kireç taşına oyulmuş, altı adet bira varili bulunmuş. Klaus Schmidt bulgular ışığında,  insanoğlunun ekmek için değil, bira uğruna tarıma başlanıldığını, bunun da  ilk kez Urfa’da gerçekleştiğini aktarmaktadır.

Mezar geleneği ve göğe ruhun yükselmesi

Kazı ekibinde çalışan Cihat Kürkçüoğlu, bir röportajında; “Bugüne kadar yapılan kazılarda elde edilen sonuçlara göre; ölü gömme geleneğinin Göbeklitepe’de olmadığını görüyoruz. Taşların üstündeki hayvan figürlerinden anladığımız kadarıyla, ölüleri açık havada bırakılıp yırtıcı kuşların yeyip ölülerin ruhlarının da göğe yükseldiği inancı olduğunu anlıyoruz.” demiştir.

Kazı başkanı Klaus Schmidt’in 2014 yılında ölmesinden sonra, kazı çalışmalarıyla ilgili şaibeler artmaya başlamıştır. Kazıların cemaat aracılığıyla sabote edildiği, Klaus Schmidt’in eşi tarafından bizzat medyaya yansıdı. Bunlara rağmen kazılar halen devam etmekte  ve 20 tapınaktan sadece 4 tanesi gün yüzüne çıkarılabilmiş durumdadır.

Kaynak: Onedio

SON YAZILAR

Shakespeare, Kafka, Orwell, Dostoyevski ve günümüz

Okuyanın okuduğundan, yazanların okunmadığından hemen herkesin kitapların pahallılığından yakındığı günümüz sularında edebiyat sandalında bir gezintiye ne dersiniz?

Your Stage + Art: Müziğin evrenselliğini kutlayan bir sahne

Bugün paylaşımcılığın ve özgürleşmenin buluştuğu ortak noktadan, müzikten konuşacağız. Your Stage + Art, müziğin insanları bir araya getirme gücüne inanan, müzisyenlere eşit ve özgür şartlar altında müzikseverlerle buluşma imkânı sunmaya çalışan bir oluşum. Sanatla ilgilenen herkesin yeteneklerini...

Edebiyat tekeli ve kırık kalemler

Ülkemizde okuma alışkanlığının çok fazla olmadığını biliyoruz. Bunun için çevremize bakmamız bile yeterli ama gelin sayılara da bir göz atalım. TÜİK’in 2023 yılında yaptığı araştırmaya göre...

İşçi Filmleri Festivali başlıyor

18. İşçi Filmleri Festivali, 14-19 Ekim tarihleri arasında Ankara’da sinemaseverlerle buluşacak. 14 Ekim günü saat 18.30’da Kavaklıdere Sineması’nda oyuncu Gözde Duru’nun sunuculuğunu yapacağı açılışta Sputnik’te...
Konuk Yazar
Konuk Yazar
Siz de Gaia Dergi'de yazılarınızın çıkmasını istiyorsanız [email protected] üzerinden iletişime geçebilirsiniz.

ÇOK OKUNANLAR

95,278BeğenenlerBeğen
17,593TakipçilerTakip Et
22,156TakipçilerTakip Et
243AboneAbone Ol