22 Eylül olarak ilan edilen World Rhino Day (Dünya Gergedan Günü), dünyanın son birkaç erkek gergedanından biri olan Sudan ve üç dişi gergedanın Kenya’daki 243 hektarlık doğal yaşam alanında korunabilmesini ve soylarının devam ettirilmesini de amaçlıyor.
Çek Cumhuriyeti’ndeki bir hayvanat bahçesinden kurtarılan bu gergedanlar, betonların arasında tutulmuş ve yalnızca ekmek ve elmadan oluşan beslenme düzeniyle üreme şansları düşürülmüş. Şimdiyse silahlı bir ekip tarafından koruma altına alınmış durumdalar.
Güney’deki tek erkek gergedan Sudan’ın sperm değerleri ise neslini devam ettirebilmesi için yeterli değil. Bir beyaz gergedan ortalama 35 yıl yaşıyor, Sudan ise 42 yaşında.
Fakat bir gözü kör ve eklemlerinde kireçlenme var, bu da çiftleşme şansını oldukça düşürüyor:
“Gergedanlar çiftleşmek için kavga eder. Eğer erkek kazanırsa, çiftleşme gerçekleşecektir. Dişi kazanırsa, bu ihtimal ortadan kalkar. İnsanların sohbet etmesi gibi bu onlar için bir yakınlaşma yöntemi.”
Soylarının hızla tükenmesinin sebebi ise şüphesiz insanlar. Özellikle geleneksel Asya şifacılığında, gergedan boynuzuna olan “tutku” milattan önce 200 yılına kadar dayanıyor. 90’larda ise gergedan boynuzundan yapılan hançer saplarına olan talep Orta Asya’da, özellikle Yemen’de büyük bir artış gösterdi.
Geçtiğimiz yıllarda Vietnam ve Çin’deki bazı kuruluşlar, gergedan boynuzunu bir “zafer hatırası” ve kuvvet ilacı olarak pazarlamaya başladı. Güney Afrika’daki bazı mülk sahipleri ise gergedan boynuzlarına kilogram başına 65 bin dolar değer biçiyor. Bu kanlı pazarlama, Asya ve Afrika’daki gergedanları avcıların bir numaralı hedefi haline getiriyor.
Save the Rhino (Gergedanı Koru) topluluğunun başkanı Cathy Dean, bu sene yasadışı avlanmanın sebep olduğu ölümlerin doğum oranından fazla olduğunu belirtiyor.
Kıtadaki gergedanların yüzde 80’ine ev sahipliği yapan Güney Afrika’da, yalnızca geçtiğimiz sene bin 215 gergedan avcılar tarafından katledildi. 1990-2007 yılları arasındaki ortalama ise 13’tü. Gergedanların üçte ikisi, “koruma alanı” olarak tanımlanan Kruger Ulusal Parkı’nda öldürüldü, avcıların bölgedeki görevlileri taciz ettiği ve üzerilerinde baskı oluşturduğu da biliniyor.
Mevcut durum devam ederse, 2026 yılında gergedan nesli tamamen tükenmiş olacak. Geçtiğimiz sene World Wildlife Fund (Dünya Vahşi Yaşam Fonu) gelişmiş ülkelerdeki tüketicilerin, 40 yılı aşkın süredir gelişmekte olan ülkelerde vahşi doğa katliamına neden olduğunu belirtmişti. 2013’te Vietnam’da yapılan tüketim araştırmasına göre, genellikle büyük şehirlerde yaşayan iş adamları bu kanlı ticaretin devam etmesine doğrudan katkı sağlıyor: “Gergedan boynuzuna sahip olmak, bir Ferrari’ye sahip olmak gibi. Aslında ihtiyacınız yok ama sizi iyi gösterdiğini düşünüyorsunuz.”
Gergedanları kurtarmak adına çeşitli girişimler mevcut. Bunlardan biri ise Pembient. Biyoteknoloji temelli bu projenin çıkış noktası, 3 boyutlu yazıcılarla üretilen gergedan boynuzları. Keratin kullanılarak üretilen bu boynuzlar için hiçbir hayvanın zarar görmesi gerekmiyor.
Kaynak: Aljazeera, Tech Crunch, The Plaid Zebra
