Kulağınıza bilim kurgu ürünü gibi gelebilir fakat Uluslararası Uzay İstasyonu’ndaki astronotlar bugün insanlık tarihinde ilk defa gerçekleşecek bir duruma imza atacaklar. Uzay istasyonu güverte ekibi (Expedition 44) astronotları, bugün uzayda yetiştirilen ilk kozmik derecede lezzetli uzay marullarından yiyecekler.
Bu hasat tahminen insanlık tarihinin gördüğü en bilimsel hasatlardan biri olacak. Astronotlar öncelikle dikkatli bir biçimde topladıkları marulları sitrik asit içeren ıslak mendillerle iyice temizleyecekler, bozulmuş kısımlarını ayıkladıktan sonra hasadın yarısını istasyonda tüketecek ardından ise geri kalan yarıyı üzerinde bilimsel deneylerin yürütülebilmesi için dondurup dünyaya gönderecekler.
Tohumlar 8 Temmuz tarihinde astronot Scott Kelly tarafından ekilmişlerdi. Uzay marulları hasada kadar toplam 33 günü kırmızı, mavi ve yeşil LED lambalarla donatılmış Veg-01 adındaki büyüme ünitesinde geçirdiler. Kırmızı ve mavi renkleri fotosentez için gerekli ışık spektrumunda bulunmaları nedeniyle yeşil rengi ise marulların renginin mora kaçmaması için kullanılıyor.
NASA’nın Kennedy Uzay Merkezinde Keşif Araştırmaları ve Teknolojileri programı baş araştırmacılarından Ray Wheeler verdiği bir demeçte, mavi ve kırmızı dalga boylarının bir bitkinin gelişiminin en önemli gereksinimlerden olduğundan bahsediyor. LED lamba kullanmaları ise sürdürülebilir bir elektrik tüketimi ile de bitki yetiştirilebileceğini gösteriyor. Yeşil LED lambaların kullanımındaki tek amacın ise lahanaların astronotların görsel algılarına normale yakın gözükebilmesi için gerekli olduğunu açıklıyor. Bu nedenle de yeşil tonunu taban oranda kullanmaya dikkat ettiler.
Her ne kadar bugün gerçekleşecek marul hasadı karın doyuracak gibi durmasa da olay sadece fazla dozda A vitamini alma amaçlı değil. Veg-01 deneyinin yegane amacı, ileriki yıllarda yapılması planlanan uzun soluklu uzay seyahatlerinde ve 2030’larda Mars yüzeyine kurulması beklenen kolonide astronotlar için sürdürülebilir ekin üretebilecek bir teknolojinin ilk adımlarını oluşturmak.
Ayrıca Veg-01 deneyi, uzayda bitki yetiştirmenin bir tüpün içerisinde ömürülerini geçirecek belki de bir daha Dünya’ya dönmeyecek olan astronotların ruh sağlığını stabil tutmak için çok yararlı bir eylem olduğunu da ortaya koydu.
Ayrıca NASA’dan Gloria Massa, verdiği bir açıklamada şu açıklamada bulundu: “İnsanlar Dünya’dan daha uzağa seyahat etmeyi düşündükleri sürece aynı oranda ekin yetiştirmeye de o kadar ihtiyaç duyacaklar. Böylelikle hem psikolojik aynı amanda da atmosferik ve besinsel yararlarından da faydalanabilecekler. Tahminimce ekin sistemleri herhangi bir uzun soluklu uzay keşfinin en önemli bileşenlerinden biri haline gelecek.”
