“Çılgın HES” olarak bilinen Kavak I-II Regülatörleri ve HES Projesi için Orman Genel Müdürlüğü’nün verdiği, su iletim tüneli ve su iletim kanalının izinleriyle orman izninin iptaline karar verildi.
Basınımızda “Çılgın HES” olarak anılan Kavak I-II Regülatörleri ve HES Projesi için alınan ÇED (Çevre Etik Değerlendirme) Olumlu Raporu Ağustos ayında Rize İdare Mahklemesi tarafından iptal edilmişti. Aynı mahkeme, iptal kararına bağlı olarak Orman Genel Müdürlüğü tarafından verilen orman izinlerinin iptaline Salı günü karar verirken su iletim tüneli ve su iletim kanalının izinlerini de dün iptal etti. Karadeniz’in en verimli bölgelerinden biri üzerine yapılacak olan projenin yapımı MNG Holding tarafından planlanmıştı.
Ülkemizde sık sık gündeme gelen HES projeleriyle alakalı birçok bilgi okuyor veya duyuyoruz. Ve bu bilgiler doğal olarak farklı birçok bakış açısını da yansıtıyor. Ekosisteme verilen zararların olumsuz sonuçlarını yaşadığımız şu yıllarda, doğamızı koruyacak bu iptal kararlarının önemini anlamak için sürece en baştan göz atmamız faydalı olabilir.
Neden “Çılgın HES” olarak anılıyor?
“Çılgın HES” Projesine “çılgın” denilmesinin birçok sebebi var. Öncelikle 14 megawatt’lık santral için kurulma bölgesi olarak dünyada eşi benzeri olmayan bir şekilde Arhavi ilçesi şehir merkezi belirlendi. Bu plana göre merkeze uzak olan Çifteköprü ve Kapisre derelerin suları, su borusu ve su tünelleri yoluyla 5 km boyunca taşınacaktı. Fakat proje imar mevzuatına aykırı olduğu için, şirketin başvurusuyla birlikte daha önce tarım alanı olan Cumhuriyet Mahallesi’nin bir kısmı Arhavi Belediyesi tarafından ‘konut dışı kentsel çalışma alanı’ ilan edildi.
Gerilere 2012’ye gittiğimizde Çevre ve Şehircilik Bakanlığı’nın projeye ÇED Olumlu Raporu’nu verdiğini görüyoruz. Buradaki esas nokta ise ÇED Raporu’nu hazırlayan şirketin EN-ÇEV (Enerji Çevre Yatırımları ve Danışmanlığı Haritacılık İmar İnşaat A.Ş) isimli çevre danışmanlık şirketi olması. Nitekim bu şirket daha önce de MNG Holding için farklı HES projelerinde (Kamilet Vadisi’nde kurulması planlanan Orta HES ve Regülâtörü ile Taşlıkaya HES Projesi) ÇED Raporu düzenlemişti. Bu projeler imara aykırı olduğu için mühürlenip durdurulmuştu.
“Marjinal sesleri” susturmak isteyen bir belediye başkanı…
Günümüze, olumlu ÇED Raporu’ndan sonra Arhavi Doğa Koruma Platformu’yla birlikte doğasına sahip çıkan Arhavi halkının mücadeleleriyle geliyoruz. 2 yıldır projenin gerçekleşmemesi için fiilen ve hukuksal yollarlar çabalayan Arhavi halkı geçtiğimiz Temmuz ayında santralin kurulacağı Ciğani Deresi yanına Direniş Evi inşa etmiş ve nöbet tutmuştu. Ağustos ayında ise bu mücadelelerin sonucu alındı. Yakın zamanlarda Rize İdare Mahkemesi ‘projenin telafisi güç zararlar doğuracağı gerekçesiyle’ Kavak HES Projesi inşaatının durdurulmasına ve ÇED Olumlu Raporu’nun iptaline karar verdi. Mahkeme bu karar için gerekçe olarak cansuyu hesaplamasının “hileli”olması ve “7 ayrı noktada kanuna aykırılık” olmasını gösterdi. İptal kararının ardından basın açıklaması yapan AK Partili Belediye Başkanı Coşkun Hekimoğlu, kararlara itirazları olmadığını belirterek yatarımcılara sahip çıkılması ve marjinal seslerin susturulması gerektiğini söylemişti.
Tüm bu sermayeye sahip çıkan açıklamalara rağmen Arhavi Doğa Koruma Platformu üyesi çok sayıda Arhavili vatandaş ve içlerinde İSTAD (İstanbul Arhavililer Derneği) ve Ankara’daki Arhavililer Vakfı‘nın da bulunduğu sivil toplum kuruluşları, ÇED Olumlu Raporu’nun iptal karar ile birlikte Eylül ayında proje imar planlarının da iptali için Arhavi Belediyesi’ne çok sayıda dilekçe yazmıştı. Eylül ayında belediyeye iletilen iptal talebi, Ekim ayı olağan Arhavi Belediye Meclis toplantısında gündeme alınmıştı. Fakat aynı zamanda meclis başkanı olan Hekimoğlu’nun Danıştay’daki temyiz sürecinin beklenmesi gerektiğini belirtmesi ile birlikte konu oylamaya sunulmadan oturum sonlandırılmıştı. Bunun üzerine açıklama yapan Arhavi Doğa Koruma Platformu ÇED Yönetmeliği’ne göre bir ÇED Raporu’nun iptal edilmesiyle birlikte rapora göre yürütülen tüm idari işlemlerin de durdurulması gerektiğini belirtmiş, Belediye Meclisi’nin gereğini yapmaması halinde gerekli yerlere suç duyurusunda bulunacaklarını vurgulamıştı.
Kasım ayına gelindiğinde Eylül ayında iptali istenen imar planları olağan Belediye Meclis Toplantısı’nda Meclis İmar Komisyonu’na iletilmişti. Aralık ayındaki toplantıda ise Hekimoğlu tekrar konuyu gündeme aldırmayarak herhangi bir imar komisyonu raporunun kendisine sunulmadığını iddia etmişti. Fakat 31 Aralık’ta Arhavi Doğa Koruma Platformu’nun yaptığı basın açıklamasına göre; raporlar 13 Kasım tarihinde imar komisyonu tarafından hazırlanmış ve 11 Aralık tarihinde belediye başkanlığına resmen sunulmuştu. Düzenlenen raporda ÇED Olumlu Kararı’nın mahkeme tarafından iptali gerekçe gösterilerek “Kavak HES Projesinin imar planlarının iptal edilmesi yönünde komisyon görüşü oluşmuştur” denilmişti.
Arhavi Doğa Koruma Platformu ve bileşenlerinin yürüttüğü hukuk mücadeleleri sonuç veriyor…
Günümüze yaklaştığımızda proje imar planlarının hâlâ belediye tarafından iptal edilmemesi üzerine Arhavi Doğa Koruma Platformu Arhavi Belediye Başkanı hakkında 6 Ocak tarihinde Arhavi Kaymakamlığı’na şikayette bulundu. Hukuk alanındaki mücadeleler devam ederken doğasına sahip çıkanlar için güzel bir haber de orman izinleri hakkında geldi. Hes Projesi için Orman Genel Müdürlüğü tarafından verilen Kavak HES Projesi Orman İzinleri’nin yürütmesi de Rize İdare Mahkemesi tarafından aynı gün durduruldu. Arhavi Doğa Koruma Platformu’na göre bu karar, iptal edilmesi gerekilen imar projeleri için emsal teşkil ediyor.
Fakat dün toplanan Arhavi Belediyesi Meclisi’nde Belediye Başkanı Hekimoğlu, Danıştay kararının beklenmesini gerektiğini yeniden gerekçe göstererek konunun gündeme alınmadığını savundu. CHP grubu adına konuşan meclis üyesi Tevfik Erçiçek’in oylama isteği üzerine gündeme alınan Cumhuriyet Mahallesi imar Planı Değişikliğinin İptali isteği 7’ye 5 reddedildi. Alınan olumsuz karar sonucunda açıklama yapan Arhavi Doğa Koruma Platformu konuyla ilgili mahkemeye başvuru yapacaklarını bildirdi. Olumsuzluklarla mücadele edilirken, Salı günü orman izinlerini iptal eden Rize İdare Mahkemesi, Orman Genel Müdürlüğü tarafından verilen su iletim tüneli ve su iletim kanalının iznini de dün iptal etti. Önümüzdeki günlerde de bu konuda verilen mücadele devam edecek.
Tüm bu uzun ve karmaşık sürece baktığımızda kafalarımızın karışması elde olmuyor malesef. Üstelik suyun sömürülmesi için bu kadar çılgınlık. Daha fazla enerji üretme bahanesiyle, suyumuzu, kömürümüzü kısacısı hazinelerimizi tüketmek için… Evet bu bir çılgın proje; nitekim en realist olması gereken devlet kurum ve kuruluşlarının çılgınlığını önümüze sürüyor. Ve evet bu bir çılgın proje; sırf doğamızı, en büyük hazinemizi katletmek için kilometreler aşılıyor.
Başlık Görseli: Kozmopolitik
