Bu zaman çizelgesi hiçbir şekilde kapsamlı bir tarih çalışması değildir, sadece günümüzdeki hayvan hakları hareketindeki bazı önemli olaylara genel bir bakış kazandırmak amacıyla hazırlanmıştır.
“Hayvanlar, acı çekiyor” endişesi yeni veya modern bir fikir değildir. Birçok antik Hindu ve Budist kutsal yazıları, etik sebeplerden dolayı vejetaryen bir beslenmenin savunucusu olarak geçer. Bu ideoloji bin yıldan beri sürekli olarak gelişme halinde ancak birçok hayvan aktivisti en büyük gelişmenin 1975’te “Amerikan Hayvan Hakları Hareketi”nin hızlandırıcısı olarak “Hayvan Kurtuluş Cephesi”nin kuruluşu olduğunu belirtiyor.
1976 Ronnie Lee tarafından “Hayvan Kurtuluş Cephesi (ALF)” kuruldu. Hayvan Kurtuluş Cephesi; hayvan haklarını savunan hareketler içerisinde en radikal oluşumlardan biridir. Amaçları; hayvanları sömürüldükleri mekanlardan kurtararak onları özgürleştirmek, hayvanları sömürerek kâr elde eden kurumlara ekonomik hasarlar vermek, hayvanlara gizlice yapılan işkence ve zulmü ifşa etmek, tüm hayvanların zarar görmemesi için gereken önlemleri almaktır. Türkiye dahil 20 ülkede çalışmalarını sürdürmekte. İlk ALF eylemleri, çeşitli üniversitelerde laboratuvarlarda denek olarak kullanılan hayvanları kurtarmakla başladı. ALF, Türkiye’de de çeşitli eylemlere imza attı. Keklik avcılarının kafeslerine girilerek keklikleri kurtardı, av köpeklerini eğitmek için kullanılan bir tesiste kafesler ardında tutulan tilkileri özgürlüğüne kavuşturdu ve kurban satan işletmelere ekonomik anlamda zarar verdi, fast food mağazaları protesto edildi. Hayvan Kurtuluş Cephesi, bu gibi birçok eylemlerini hala dünya çapında etkili biçimde sürdürüyor.
1979 Hayvanlar İçin Yasal Savunma Fonu kuruldu. Bu fon ile özellikle mezbahaya giderken 36 saat boyunca kalabalık, sıkışık bir alanda aç ve susuz olarak taşınan hayvanların haklarını savunmak için kuruldu. Daha sonraları; bu hakları savundukları için göz altına alınan, fiziki ve sözlü şiddete maruz kalan aktivistler için de kullanıldı.
1980 Hayvanlara Etik Muamele İçin Mücadele Edenler (PETA) kuruldu. Günümüzde yaklaşık olarak 6,5 milyon üyeye sahip PETA, hayvan haklarını savunmanın yanı sıra hayvanlardan besin olarak faydalanılmaması, hayvan derisinden giysi üretilmemesi, hayvanlar üzerinde deney yapılmaması ve hayvanların eğlence sektöründe kullanılmaması gibi prensipleri benimseyen bir oluşumdur. Hayvanlar üzerinde deney yapmayan markalar listesi ile son yıllarda daha fazla tanınmıştır. Bu listeye buradaki linkten ulaşabilirsiniz: Ayrıca listede aradığınız markanın ismini göremiyorsanız, anasayfadan marka ismini yazıp cruelty-free olup olmadığına bakabilirsiniz.
1981 Çiftlik Hayvanları Reform Hareketi resmi olarak kuruldu. Dr. Alex Hershaft tarafından kurulmuş olan bu vejetaryen derneğin 1980 yılında hazırlamış olduğu bildiri ile et yemenin hem insanlara hem de çevreye olan zararları anlatıldı.
1983 Çiftlik Hayvanları Reform Hareketi 2 Ekim’i Dünya Çiftlik Hayvanları Günü olarak ilan etti.
Filozof Tom Regan tarafından “Hayvan Hakları Davası” yayınlandı. Çağdaş hayvan hakları kuramcılarından biri olan Tom Regan tarafından yayınlanan bu kitapta; hayvan haklarından kapsamlıca bahsedildi. Regan, kitabın önsözünde şöyle der:
“Hayvanların çıkarları için çalışan herkes ‘usdışı’, ‘duygusal’, ‘hisli’, ya da daha beter sıfatlarla usandıracak derecede suçlanmaya alışık olduğuna göre, ancak duygularımıza fazla kapılmamak veya hislerimizi sergilememek için bilinçli çaba göstererek bu suçlamaları yalanlayabiliriz. Bu da ussal sorgulama yolundan hiç ayrılmamayı gerektirir.”
1986 Şükran Gününden bir gün sonra, ulusal çapta kürk üretimi ve kullanımını protesto etmek amacıyla Dünya Kürk Karşıtı Eylem Günü ilan edildi. Dünyada kürk satışının en fazla olduğu gün 14 Şubat Sevgililer Günü olarak bilindiği için; 14 Şubat tüm dünyada KÜRK KARŞITI EYLEM GÜNÜ ilan edilmiştir. Her yıl yaklaşık 50 ülkede, 70 kentte protesto gösterileri düzenlenmektedir.
1987 Kaliforniya’da Jennifer Graham adlı bir lise öğrencisi, kurbağayı incelemeyi reddederek manşetlere yerleşti.
John Robbins tarafından, vejetaryen ve vegan beslenmeyi anlatan “Yeni Amerika İçin Beslenme” adlı kitap yayınlandı.
1992 Hayvanları Koruma Kanunu (Animal Enterprise Protection Act), yürürlüğe girdi.
1993 General Motors, kaza testlerinde canlı hayvanların kullanımını bıraktı.
The Great Ape Project (Büyük Maymun Projesi) oluşturuldu. Bu projede, insan olmayan büyük maymunların (şempanzelerin, gorillerin ve orangutanlar) insanla yasal olarak eşit seviyeye gelmesini amaçlayan farklı disiplinlerden gelen 36 bilim insanı topluma çağrı yapmak amacıyla yer aldı.
1994 Sirkten kaçarken eğitmeninin ölümüne yanlışlıkla sebep olan Tyke ismindeki bir fil, polis tarafından vurularak öldürüldü.
1995 Compassion Over Killing adında vejetaryen yaşamı destekleyen bir dernek kuruldu.
1997 PETA, Huntinghon Yaşam Bilimleri Enstitüsü’ndeki hayvan istismarını gösteren gizli bir video yayınladı.
Amerikan İnsan Topluluğu tarafından yürütülen bir soruşturma, Burlington Coat Factory’in köpek ve kedi kürkünden yapılmış ürünleri sattığını ortaya koydu.
2001 Compassion Over Killing derneği, bir tavuk çifliğinde açık bir operasyon düzenleyerek hayvan sömürülerini belgeledi ve 8 tavuğu kurtardı.
2005 AB Kongresi, at eti üretimi soruşturması için fon sağladı.
2006 Huntinghon Yaşam Bilimleri Enstitüsü, Hayvanları Koruma Yasası çerçevesinde suçlu bulundu.
Amerikan İnsan Topluluğu tarafından yürütülen soruşturma, Burlington Kot Fabrikasında “sahte kürk” olarak etiketlenen kürklerin gerçek olduğunu ortaya koydu.
2009 Avrupa Birliği, kozmetik ürünler için hayvan deneylerini ve bu ürünlerin hem satışını hem ihracatını yasakladı.
2010 SeaWorld isimli su parkındaki bir balina, eğitmeni Dawn Brancheau’yı öldürdü (haklı olarak diyelim, su parklarının gerçek yüzünü biliyoruz). SeaWorld, Mesleki Güvenlik ve Sağlık Yönetimi tarafından 70.000 $ para cezasına çarptırıldı.
2011 Ulusal Sağlık Enstitüsü yeni deneylerde şempanze kullanımını bıraktı.
2013 “Blackfish (Kara Balık)” adlı, su parklarında esaret altında tutulan binlerce hayvandan biri olan Tilikum adlı orkanın (balina çeşidi) bu dönemde üç insanı öldürmesi ile ilgili, duruma ışık tutma amacıyla çekilmiş olan belgesel büyük bir kitleye ulaştı ve halkın SeaWorld’ü ve diğer su parklarını eleştirmesini sağladı.
Kaynak: ThoughtCo
