Hükümetlerarası İklim Değişikliği Paneli değerlendirme raporları ve özel raporlarında da açıkça belirtildiği şekilde iklim değişikliği bir gerçek ve bugün çok büyük oranda biz insanlar yüzünden gerçekleşiyor.
Bugün iklim değişikliğinin toplumlar ve doğamız üzerinde yol açtığı yıkıcı etkileri daha fazla görmezden gelebilmek mümkün değil.
Ekstrem hava olayları, pek çok canlı türünün yok olması, deniz seviyesinde ki yükseliş, su kıtlığı, gıda güvenliği sorunsalı, artan fakirlik, siyasi dengesizlikler, toplumlarda artan çatışma ve iklim mültecileri, iklim değişikliğinin sebep olduğu yıkıcı etkilerin sadece bir bölümü.
Ne yazık ki bugün çok büyük ölçüde biz insanların ve çok daha büyük ölçü de gelişmiş ülkelerin saldığı karbon gazının sebep olduğu iklim değişikliği az gelişmiş ve gelişmekte olan fakir ülkeleri etkiliyor.
Bu değişim her bölgeyi aynı şekilde ve aynı ölçüde etkilemiyor. Küresel İnsani Forum tarafından 2009 yılında yayımlanan “İnsan Etkileri” raporuna göre, küresel gaz salımlarının sadece yüzde 1’i çok az gelişmiş 50 ülkeden kaynaklanıyor ve ne yazık ki çok büyük oranda da ekonomisi tarıma dayalı bu çok az gelişmiş ülkeler olumsuz olarak etkileniyor.
Peki bu çok az gelişmiş ve gelişmekte olan ülkelerde iklim değişikliğinin getirdiği yıkıcı etkilerden en çok kimler etkileniyor?
Birleşmiş Milletler Womenwatch raporlarına göre, iklim değişikliğine karşı en savunmasız grup kadınlar. Az gelişmiş ve gelişmekte olan toplumlarda geleneksel olarak tarımda ana iş gücünü oluşturan kadınlar, iklim değişikliğinin yol açtığı mevsimsel değişiklikler, su kıtlığı, çölleşme, sel baskınları gibi pek çok nedenlerden dolayı ana geçim kaynaklarını kaybediyorlar. Tarımsal üretimin düşmesi beraberinde gıda güvenliği sorununu getirirken, gıda fiyatlarında da artışa sebep oluyor ve bu durum zaten geçim kaynağını kaybetmekte olan kadınların gıdaya erişimini çok daha zorlaştırıyor. Gıdaya erişimi zorlaşan kadınların yaşadığı sağlık sorunları da yetersiz beslenmeye bağlı olarak artıyor.
Geçim kaynakları, sağlıkları, genel anlamda yaşama koşulları büyük ölçüde olumsuz etkilenen ve geleneksel olarak zaten karar alma süreçlerinde pek söz hakkı olmayan kadınların, toplumdaki rolü daha da düşerken, bu durum beraberinde ne yazık ki kadınlara karşı şiddet olaylarında artışa da sebep oluyor. Womenwatch, Kadın, Cinsiyet Eşitliği ve İklim Değişikliği raporu verilerine göre fakirleşen kadınlar özellikle cinsiyet eşitsizliğinin de yüksek olduğu toplumlarda ekolojik yıkımların doğurduğu olumsuzluklardan en çok etkilenenler ve rapora göre fakir kadınların sağlık hizmetleri, barınma ve gıda gibi hizmetlerden faydalanabilme oranı ile bu kadınların toplumda ki konumu arasında özellikle ekstrem hava olaylarının yaşandığı zamanlarda gözlenen net bir korelasyon var.
Özetle ifade etmek gerekirse, iklim değişikliği özellikle az gelişmiş ve gelişmekte olan toplumlarda kadın-erkek eşitliği üzerinde son derece olumsuz etkilere sahip. Bugün iklim değişikliği ile mücadele etmek ve küresel ısınmaya karşı savaşmak, sadece iklim değişikliğinin doğurduğu yıkıcı etkilere karşı savaşmak anlamına gelmiyor, küresel ısınmaya karşı atılan etkin adımlar aynı zamanda pek çok toplumda gelenekselleşen ve yükselen kadın-erkek eşitsizliğine karşı da mücadele etmek anlamına geliyor.
Aynı zamanda az gelişmiş ve gelişmekte olan toplumlarda kadınların tarım alanında çalışmaları sayesinde edindikleri bilgi ve deneyim ve onların doğal kaynaklar ve su kullanımı gibi alanlarda ki yönetim kapasiteleri iklim değişikliğiyle mücadele de büyük önem arz ediyor. Kısacası, bugün kadınların toplumda ki statüsünün artması ve karar alma süreçlerinde daha etkin konuma ulaşmaları, iklim değişikliğinin doğurduğu olumsuz etkilerin azaltılmasında da ana rol oynuyor.
İklim değişkiliği yazının başında da ifade ettiğim şekilde toplumlar ve doğamız üzerinde yıkıcı etkilere sahip ve birincil dereceden sebep olduğumuz küresel ısınmanın azaltılması hepimizin ana görevi olmalıdır. Öte yandan, kadınların sosyal ve ekonomik hayatta daha etkin rol oynayabilmesi için, bu eşitsizliği körükleyen ve artıran nedenlerden biri olan iklim değişikliğine karşı mücadele edilmesi şarttır.
Kaynakça
1. Intergovernmental Panel on Climate Change (IPCC), United Nations, http://www.ipcc.ch/
2. Global Humanitarian Forum, Human Impact Report Climate Change, Geneva, 2009.
3. Womenwatch, United Nations, http://www.un.org/womenwatch/feature/climate_change/
4. Womenwatch, United Nations, Women, Gender Equality and Climate Change, Fact Sheet: http://www.wcdrr.org/wcdrrdata/uploads/854/Women_and_Climate_Change_Factsheet_UNWomenWatch.pdf
