Bir kuşağın çocuklarının uykudan öncesini tatlı bir masala dönüştüren, sinemamızın unutulmaz oyuncularından Adile Naşit’i anlatan bir kitap: Oyuncu Yeşilçam Yıldız Sisteminde Bir Anti-Yıldız: Adile Naşit, 2020’de raflarda yerini aldı. Önce izleyenin kalbinde yerini almış, oradan da bir yıldız sisteminde, yıldızlığın ölçütlerine dışında bir yıldız olmuş Adile Naşit’in hayatı üstüne kuruludur. Sibel Öz’ün hazırladığı kitap, okura Direklerarası’ndan doksanlara, tiyatrodan sinemaya evrilen bir uzun anlatı sunar.
Adile Naşit
Tiyatrocu bir ailenin iki çocuğundan biri olarak 17 Haziran 1930’da hayata gözlerini açan Adile Naşit, hayatının merkezine çok sevdiği tiyatroyu koymuştur. Gönlünü kaptırdığı sinema yüzünden tiyatro çalışmalarını bırakmış ve 1987’deki vefatına kadar, adının sinemanın unutulmazları arasında yer almasını sağlayacak pek çok filmde oynamıştır.
Babası Naşit Özcan, tuluat tiyatrosunun önde gelen temsicilerindendir. Onun için komiğin vücut bulmuş halidir demek doğru olacaktır. Adile Naşit, Turan Tiyatrosu’nun üstündeki evlerinde doğduğunda Direklerarası da İstanbul sanatının nabzını tutmaktadır. Yıllar değişimlere gebedir. Bir süre sonra ne Direklerarası’nın eski şöhreti kalacaktır ne de tuluat tiyatrosunun. Bunun ardından doğan ekonomik sıkıntılar, baba Naşit’in hastalıkları ve vefatı Adile Naşit’in on dört yaşında kendini bir bayrak atölyesinde ailenin geçimine katkı sağlamak için bayrak boyarken bulmasıyla sonuçlanır. Oysa o, Abisi Selim gibi bir tiyatro tutkunudur ve yaşamına tiyatroda yön vermek istemektedir. Çabası sonuçsuz kalmaz. On dört yaşında bir oyuncu olarak sahneye ilk adımını atar.
Başarılı bir oyuncu olarak tiyatrodaki varlığını sürdürürken, sinemaya deyim yerindeyse âşık olur. İlk başta sinemanın dayatma kriterlerinden aşkı karşılık kalsa da Adile vazgeçecek değildir. Birkaç filme aldığı rollerden sonra yolu Ertem Eğilmez’le kesişir. Asıl keşfi de Ertem Eğilmez’le olur. Sonraki yıllarda, Hababam Sınıfı’nın Hafize’si Adile Naşit, Yeşilçam’ın değişmezleri arasındadır.
Adile Naşit’le ilgili anılarda da gezmemize olanak sağlayan kitapta hakkında anlatılanlardan görürüz ki, Adile Naşit, canlandırdığı tiplere yakın, sevgi dolu, yüzü her zaman insan dönük, çevresindekileri hep güldürmeye çalışan, yaşadığı sıkıntı ve acıları içine atmış ve dışarıya gülücükler saçmış naif bir insandır.
Yeşilçam ve Yeşilçam Yıldız Sistemi
Kitapta, Yeşilçam’ın tüm serüveninde de kısa, öz, net, sade ve bir o kadar da bütünlüklü bir bakışla karşılaşmak mümkündür. Sibel Öz, Yeşilçam’ı, yargılayıcı olmayan bir tutumla, Türkiye tarihiyle birleştirerek okur için gözler önüne sermeyi başarmıştır. Bu anlamda ülkemiz sinema tarihinin bir kesitini de okura sunmaktadır.
Kitap, okuru, Yeşilçam’ın kendini var etmek zorunda kaldığı ilişkiler ağından, yönelimlerinden, gelişmesinden Adile Naşit izleğiyle geçirmektedir. Bu geçiş, aynı zamanda sektörünün özelliklerine uygun olarak yarattığı yıldızları da karşımıza çıkar: Cahide Sonku, Türkan Şoray, Fatma Girik, Müjde Ar, Hülya Koçyiğit. Kitap, yıldız sistemini sorgulatırken, Yeşilçam’ın yıldızlarını ve onların bir tiplemeye bağlı kalan oyunculuk kariyerlerini, yaşadıkları sıkıntılarını da görünür kılmaktadır.
Anti-Yıldız
Sinemanın yıldızlar geçidinde kendini var etmiş, sektörün yarattığı kriterlerin dışında, albenisi, vücudu, güzelliğiyle değil de oyunculuğuyla yıldızlaşmış bir sanatçıdır: Adile Naşit. Hiçbir zaman başrol oynamamıştır. Buna rağmen Altın Portakal En İyi Kadın Oyuncu ödülünü almayı başarmıştır.
Kitaptan aktarımla kendisi ödülü almasını şöyle yorumlar:
“Düşünebiliyor musunuz, Cüneyt’in karşısında Türkan değil, Hülya değil, Fatma Girik değil de ben!”
İçinde bulunduğu yıldız sisteminin de bir resmini, bir eleştirisini veren bu naif sözleriyle, seyircinin kalbinde bir yıldız gibi parlayan varlığını da sürdürmektedir, Adile Naşit.
Kitapsa okura yine Adile Naşit özelinde, anti-yıldızlığı, tüm değişkenleriyle sunmaktadır.
Kitap İçinde Genel Bir Seyre Dair
Sibel Öz’ün yüksek lisans çalışmasından kitaplaştırdığı bu eser, bilimsel yayınlarda görülebilecek, didaktik, teknik ve tekdüze anlatımın dışında okuru sakince kucaklamaktadır. Bir kuşağın vefasına atfen de doğmuş olan bu kitap, içinde elbette Adile Naşit’i ama onun yanında tiyatrodan sinemaya uzanan keyifli bir yolculuğu, Yeşilçam’ı, Yeşilçam yıldız sistemini ve anti-yıldızlığı okura sunmaktadır.
Adile Naşit’in Uykudan Önce’sinin kuzucuklarından Sibel Öz’ün alanındaki bir boşluğu da dolduran, titizlikle hazırlanmış bu eserini keyifle okumanız dileklerimle.
Sibel Öz, Oyuncu Yeşilçam Yıldız Sisteminde Bir Anti-Yıldız, Adile Naşit, İletişim Yayınları, İstanbul, 2020.
