Tıp tarihi insanlık tarihi kadar eski ancak ne yazık ki yazılı tarihin kayıt altına alınması 14. yüzyıldan sonra geliştiği için konuyla ilgili resimlerle de ancak bu tarihten sonra karşılaşmaya başlıyoruz.
Karşımıza çıkan ilk resimler daha çok “Deri altı Kan Alma” yani “Hacamat” ile ilgili ama bu uygulamanın geçmişi Mısır’a MÖ 1550 yılına kadar uzanıyor.
“Hacamat” çeşitli hastalıklar ve sağlık için yapılan en sık uygulama olarak görülüyor. Hatta krallar bile bu uygulamadan faydalanıyor. Antik Yunan’da da çok sık kullanılan bir uygulama.
Karşımıza çıkan resimlerde Hacamat dışında göz ameliyatları ve ilk çağlara dayanan kafada bir delik açma yöntemi olan Trepanasyon
Bu yöntem delilikten başağrısına kadar uzanan çok geniş bir yelpazede tedavi amaçlı kullanılmış.
13. yüzyıldan göz ameliyatları
Ve ilerleyen tarihlerde Büyük Ölüm-Kara Ölüm’ün Avrupa’ya ulaşması. Asya’dan Avrupa’ya 1340 yılında ulaşan Veba yüzünden 1347-51 yılları arasında Avrupa nüfusunun üçte biri hayatını kaybeder.
Toggenburg İncili’nde Kara Ölüm’ün resmi
14. yüzyılda adına “Büyük Ölüm” denilen Veba sonradan “Kara Ölüm” adını almış sebebi de deri altında meydana gelen kanamalardan dolayı deride oluşan kara görüntü. Yaşanan felaket resimlere kitaplara yansır, hastalık ve etkileri 17. yüzyıla kadar sürer. Giovanni Boccaccio’un Decameron adlı eserinin girişinde veba salgınının anlatıldığı bölüm inanılmazdır. Ölülerin kokusunu duymamak için sokaklarda eline çiçekle dolaşanlar, bir yere kapananlar gibi.
İskelet ve Şeytan figürleri veba ile birlikte resimlerde çok daha sık kullanılmaya başlar. Ölümün peşinde olduğu insanlar (iki resim de 1537 yılından)
15. ve 16. yüzyıla gelindiğinde tıp kitaplarında bir resim göze çarpmaya başlar “Wound Man (Yaralı Adam) zamanın problemleri daha çok savaş ve kavgalar sonucu yaralanma olduğu için ona uygun yapılmış çizimler.
16. ve 17. yüzyıla gelindiğinde şehir merkezleri ve köyler, kasabalar arasında farklılıklar resimlerde göze çarpmaya başlar. Köy ve kasabalarda berber dükkanları ve benzeri yerler artık bir nevi sağlık merkezleridir ve ufak çaplı ameliyatlar dahi burada yapılır.
The Surgeon-Ameliyat, Ressam David Teniers the Younger 1610–1690
Resim 13 – Ressam Gerrit Lundens -At the Barber-Surgeon- Berberde Ameliyat adlı eseri 1656
Büyük şehirlerde ise artık bildiğimiz anlamda Tıp gelişimi başlamıştır. Rembrandt’ın ünlü eserinde karşımıza çıkan sahne – Dr. Nicolaes Tulp’un Anatomi Dersi
Cerrahlar Loncasından üyeler dikkatle dokturu izliyor. Resmin detayları muazzam.
Bir başka Rembdrant resmi 1656 tarihli The Anatomy Class of Dr. Joan Deyman
18. yüzyıla gelindiğinde hala kasaba ve köylerde berber ve benzerleri iş başındadır. Ressam Jan Josef Horemans- Operation 1740 tarihli resmi
18. ve 19. yüzyılda Şehirlerde ise ise artık günümüze yakın örnekler resimlere yansımaya başlar. Thomas Eakins, Portrait of Dr. Samuel D. Gross, 1875
Ressam Thomas Eakins’in Agnew Clinic resminden bir detay, 1889
Ressam Henri Gervex (1852-1929) Doctor Preau Operating at the St. Louis Hospital.
