Günümüzde sosyal medya kullanımının arttığı herkesçe bilinen bir gerçektir. Hal böyle olunca özellikle son dönemlerde çocuk odaklı paylaşım yapan kişilerin sayısı da ciddi bir artış göstermiştir. Bu paylaşımların içeriklerine baktığımızda, kimi ebeveyn bebeğinin ilk doğduğu dakikadan itibaren her halini fotoğraflamakta, çocuğu ile geçirdiği özel vakitleri, eğlenceleri sosyal medya platformlarında binlerce kişinin önüne sunmaktadır. Kimileri ise çeşitli nedenlerle forumlarda, bloglarda çocuğuna ait bilgileri başkalarının erişimine açmaktadır. Şüphesiz ki bu durum aslında “kişilik hakkı ihlallerini” de beraberinde getirmekte ve çocuklar açısından ciddi bir risk oluşturmaktadır. Peki ebeveynler bu durumun farkında mı? Sosyal medya mecralarında özellikle “bebek, çocuk” temalı görselleri paylaşırken nelere dikkat etmeleri gerektiğini biliyor mu? Gibi bir sürü soru akla gelmektedir. Biz yazımızda özellikle bu sorulara ilişkin cevaplar arayacağız.
Öncelikle, bahse konu platformlarda belli bir yaş grubunun altındaki çocuklar açısından risk iki yönde kendini göstermektir. Birincisi; paylaşılan video ya da fotoğrafların, üçüncü kişiler tarafından kaydedilmesi, kopyalanması, kötü amaçlı olarak kullanılması ya da böyle amaçlı sitelere sunulması şeklinde olabilir. İkincisi ise; ebeveyn tarafından gerçekleştirilen ve onun için “eğlenceli”, “sevimli” gibi görünen görseller belki ileride çocuk açısından öyle olmayabilir ve bu durumdan çocuğun rahatsız olması ihtimali gündeme gelebilir. Bu paylaşımlar salt ebeveynin isteği ve iradesi doğrultusunda yapıldığından çocuğun hem “kişisel verilerin korunması hakkı” hem de “ özel hayatın gizliliği hakkı” ihlal edilmiş olmaktadır. Bir kimseye ait fotoğraf ve video paylaşımı, özel hayat kavramı ile ilgilidir. Bu durumda kişinin bu paylaşıma ilişkin rızası yoksa, özel hayata müdahale teşkil eder. Aynı durum çocuklar için de geçerlidir. Bu nedenle ebeveynler her ne amaçla olursa olsun çocuklarını ilgilendiren her türlü paylaşımda “çocuğun üstün menfaati” kriterini en önde tutmaları büyük önem arz etmektedir. Çocuğun kişilik hakkını ihlal edici nitelikte her türlü paylaşımdan uzak durmaları ve özellikle “herkesin erişime açık” hesaplar kullanmamaya da özen göstermeleri gerekmektedir.
Kişisel veri kavramından kısaca bahsetmemiz gerekirse; Kişisel veri, kimliği belirli veya belirlenebilir gerçek kişiye ilişkin her türlü bilgiyi ifade etmektedir. Yazımızın konusu açısından ise, çocuğun ismi, soy ismi, yaşı, doğum tarihi, fotoğrafları vs. gibi ona ilişkin olan ve onu niteleyen her türlü bilgisi kişisel verisidir. Ebeveynleri tarafından çocukların çeşitli bilgileri, fotoğraf ya da videolarının paylaşılması ise kişisel verilerin hukuka aykırı olarak işlenmesi anlamına gelir. Türk Ceza Kanunu’nun “Özel hayata ve Hayatın Gizli Alanına Karşı Suçlar” bölümünde kişisel verileri hukuka aykırı olarak kaydetmek, ele geçirmek, yaymak suç teşkil eden eylemler olarak düzenlenmiştir. Bu fiilleri gerçekleştiren üçüncü kişiler gibi ebeveynlerin de cezai müeyyidelerle karşı karşıya kalması mümkün olabilir. Diğer yandan ebeveyni tarafından kişisel verileri çeşitli mecralarda paylaşılan çocuk ileride, Kişisel Verilerin Korunması Kanunu çerçevesinde tanınan bir hak olarak, fotoğraf, video vb. tüm paylaşımların ilgili yerlerden silinmesi, ortadan kaldırılması ve anonim hale getirilmesini talep edebilir. Unutulmamalıdır ki, çocuğun özel hayatı sadece 3. Kişilere karşı değil, esasen ebeveynlere karşı da koruma altındadır ve çocuklarına ait fotoğraf, video gibi kişisel verilerin ebeveynleri tarafından paylaşılması da, özel hayata müdahale teşkil edebilir.
KAYNAKÇA
- https://www.kvkk.gov.tr/Icerik/2038/Kisisel-Verilerin-Silinmesi,-Yok-Edilmesi-veya-Anonim-Hale-Getirilmesi
- ERDOĞAN, D. C. (2019). ÇOCUKLARIN KİŞİSEL VERİLERİNİN KORUNMASI (SOSYAL MEDYA ÖRNEĞİ KAPSAMINDA) . D.E.Ü. Hukuk Fakültesi Dergisi, 2445-2467.
- MURAT VOLKAN DÜLGER, İSTANBUL MEDİPOL ÜNİVERSİTESİ HUKUK FAKÜLTESİ DERGİSİ 3, GÜZ 2016; 101-167
