Deniz Gezmiş, Yusuf Aslan ve Hüseyin İnan… Bir 6 Mayıs günü Türkiye Cumhuriyeti devleti tarafından idam edilmiş üç genç… Türkiye’deki sosyalist mücadelenin öncü isimlerinden, adil olmayan bir düzenin adil olmayan yargılanmalarının akabinde darağacına gönderilen ve son nefesinde bile halkının kurtuluşunu işaret etmiş üç fidan.
Ölümlerinin ardından çok yazıldı, çok çizildi. Mücadeleleri öylesine yoğun ve haklıydı ki; kitaplar, şiirler, müzikler hep onları ifade etti. Devrim mücadelesini filizlendirdi. O şiirlerle, o şarkılarla andık o yitip giden üç fidanı. Kimisinde bir eylemde dile getirildi, kimisinde bir kağıda yazıldı da öyle verildi mücadeleye yeni atılmış birisine. 6 Mayıs’ın ardından 1972’den günümüze Üç Fidan için yazılmış iç yakan şarkıları, türküleri derledik:
1. Hüsnü Arkan – 5 Mayıs
O döneme dair yazılmış romanlardan bir tanesi de Hüsnü Arkan’ın Mino’nun Siyah Gülü. Ve o kitaba ek olarak iliştirilmiş Hüsnü Arkan’ın 5 Mayıs şarkısı da kısa zamanda çok sevildi. 6 Mayıs’ın arifesinde mücadelemizi şu dizelerle ifade ediyor Arkan:
“Beni eski sokaklardan bir ses çağırıyor / gidince kaybedecek bir şey kalmıyor”
2. Sevinç Eratalay – Ankara’dan Bir Haber Var
Bir devrimci dayanışma örneğinin hikâye edildiği nadir şarkılardan bir tanesi yıllardır Sevinç Eratalay’ın sesinde can bulmuştur. Ali Asker’in sözlerini yazdığı şarkı, Denizler’den Mahirler’e, İbo’ya uzanan, onları anan şarkılardandır.
“Dediler Deniz asılmış, eyvah eyvah!”
3. Selda Bağcan – Denizlerin Dalgasıyım
Denizler’i ve Türkiye devrimci hareketini özetle anlatabilecek en net, en yerli yerinde şarkılardan bir tanesi ne diye sorsalar muhakkak ki Selda Bağcan’ın Denizlerin Dalgasıyım adlı şarkısı akla gelir. Hele ki şarkıya şarkı içerisinde sesiyle can veren Yusuf Hayaloğlu çok başka eder, ayağa kaldırır kavgasını türküleştiren gençleri, yarın bakışlı çocukları.
“pîr aşkına, hak aşkına, halk aşkına/ kim söyleyebilir öldüğümü kim?”
4. Hüseyin Karakuş – Adı Deniz Olmalı
Yer aldığı albümüyle aynı ismi taşıyan şarkıyla “Deniz kadar engin, deniz kadar coşkun” bir hikâyeyi dillendiriyor Hüseyin Karakuş. 1994’de çıkan albümde buna benzer birçok şarkı yer alsa da “Adı Deniz Olmalı” bir nesle Deniz isminin verilişinin sembollerinden olmuştur.
5. Grup Yol – Denizlerin Türküsü
Üç yürek, üç fidan, üç güzel insan için devrimin üç gülünü dillere destan eden bir sürecin en güzel, en içten şarkılarından bir tanesi. Gerek vokal olarak, gerekse de müzikal anlamda başarılı eserlerden birisi olan şarkıda Deniz Gezmiş’i kendi sesinden savunmalarını da dinlemek mümkün. Ölüme gülerek gidenlerin ardından şarkıda şöyle diyor: “…ağıtsız, ağlamaksız, halaylı, türkülü uğurlarız gidenlerimizi…”
6. Mazlum Çimen – Aşk Olsun
Sözleri Can Yücel’in Mare Nostrum şiirinden olan ve bestesi Mazlum Çimen tarafından yapılmış şarkı Aşk Olsun, Denizler’in ardından yapılmış en önemli eserlerden birisidir. Can Baba’nın efsaneleşmiş sözleri mücadelemize güç verir: “En uzun koşuysa elbet Türkiye’de de devrim/ O, onun en güzel yüz metresini koştu.”
7. Kardeş Türküler – Denize Yakılan Türkü
Feryal Öney’in sesiyle sesinden bize karanfiller armağan ettiği birçok şarkısı mevcuttur. İşte onların en zarif anlarından birisi de muhtemelen Denize Yakılan Türkü’yü dinlerken alırız. Feryal Öney’den alır da mücadelemizin Denizler’ine veririz. Sözleri Yılmaz Erdoğan’a ait olan ve Vizontele Soundtrack albümünde de yer alan şarkı bize çok şey hatırlatır. Özetle dedirtir ki, “Kederimiz büyüyorsa kuytuluklarda, gideceğimiz bir deniz yoksa, ve bulamadıksa, alıp bu dertten yüreğimizi yağmurlara salmaktan başka yapacak bir şeyimiz yoktur.”
8. Grup Özgürlük – Deniz’e
Grup Özgürlük’ün 2000 yılında çıkan Onların Sesi adlı albümde yer alan Deniz’e adlı şarkı Deniz Gezmiş ve arkadaşlarının verdiği mücadeleyi anlatan eserlerdendir. Çok güzel de bir vokale sahiptir. “Sen üzülme günü gelir hesap sorarım / bitmedi deniz gönlümde toprak içinde”
9. Zülfü Livaneli – Şarkışla
Grup Yorum, Tülay German ve Ali Ekber yorumlarıyla da bilinse de Zülfü Livaneli ile beraber günyüzüne çıkmış ve güncelliğini yaratmış anonimleşmiş bir türküdür Şarkışla. Deniz’in, Yusuf’un ve Hüseyin’in Sivas’ın Şarkışla’da yakalanmalarını konu alır. Livaneli’nin ve German’ın yorumunda diğerlerine ek olarak şu dizeler yer alır: “yaşa türk ordusu yaşa oy/ dünya şaştı böyle işe/ ordu madalya göndermiş/ yusuf’u vuran çavuşa.”
10. Metin – Kemal Kahraman – Deniz Koydum Adını
Metin Kemal Kahraman kardeşlerin ilk albümlerine de ismini vermiş şahane bir şarkı vardır: Deniz Koydum Adını. Sözüyle, müziğiyle ve son olarak şiiriyle “ölümün acımasızlığını” öğretti bize. Sözü Kemal Kahraman ve Gürkan Sarıgül’e ait olan şarkının bestesi Metin Kahraman’a aittir.
Bu yazı önce BirGün gazetesinin basılı versiyonunda daha sonra da internet sitesinde yayınlanmıştır.
