Herkesin her konuda fikir sahibi günümüz dünyası vegan olduğunuzu duyunca başınıza her konuda uzman kesilecek ve halk arasında yaygınlaşmış, yanlış argümanlar sunacak insanlarla doludur. İşte veganlık ile ilgili bazı gerçekler:
Soya ürünleri
Soya kanserojenmiş, tüm soyalar GDO’luymuş gibi yanlış bir algı oluşmuş durumda. Vegan doktor Holly Wilson’ın bilgilerine göre: En büyük GDO’lu soya tüketicileri hayvanlardır. Dünyada toplamda üretilen soyanın yüzde 81’i GDO’lu ve bu GDO’lu soyanın yüzde 85’inin tüketicisi hayvanlardır. Soya sütü, tofu, tempeh gibi direkt olarak vücudumuza aldığımız soya ürünlerinin çoğunda ise artık GDO’suz olduğuna dair sertifika vardır. Yani özellikle veganlara karşı sunulan GDO’lu soya argümanı daha çok et ve süt tüketicileri açısından tehlike barındırıyor.
Kaynak: Free From Harm
Veganlık zengin işi
“Vegan olurdum fakat çok pahalı!” Değil. Tabii ki vegan birinin yapacağı yemek alışverişi de vegan olmayan birinin yaptığı alışveriş gibi pahalılaştırılabilir. Bu alışveriş yaptığınız marketlere, kullandığınız markalara ve satın aldığınız ürünlere göre değişir. Ayrıca baklagiller, sebzeler, meyveler ve tahıllar; et ve süt ürünlerine kıyasla daha az maliyetlidir. Fast food ve ambalajlı gıdalar hükümet ve şirketler işbirliğinde çok ucuz hale getirilmiştir. Evet; gofret, cips, bisküvi, jelibon gibi ürünler kuruyemişlere göre; hamburger, tavuk döner, sosisli sandviç gibi işlenmiş etler soya etlerine göre daha ucuz ve daha kolay ulaşılabilir olabilirler. Fakat bu veganlığı “zengin işi” gibi kalıplara sokmayı haklı kılmaz.
Tükettiğiniz bu işlenmiş gıdaların bedelini ödemek zorunda kalabileceğiniz yıllarınızı unutuyorsunuz. Endüstriyel hayvancılıkta kullanılan GDO’lu yemler, hormon takviyeleri ve antibiyotikler göz önünde bulundurulduğunda hayvansal ürünler ve ambalajlı gıdalardaki şeker, renklendiriciler, koruyucular göz önünde bulundurulduğunda paketli ürünler tüketerek kalp-damar hastalıkları, kolesterol ve kanser gibi hastalıklara yakalanma ihtimaliniz oldukça artar. Yediğiniz yemekleri ileriki yaşlarınıza yaptığınız birer yatırım olarak düşünebilirsiniz. Şimdi sağlıklı tercihler için yapılacak fazladan masraflar, ilerideki birçok hastane masrafından daha uygun maliyetli ve daha az dramatik olacaktır.
Kalsiyum, demir, B12, Omega3
Kalsiyum, demir, omega3 ve B12 vegan beslenenlerin az tükettiği iddia edilen ama aslında dengeli bir vegan beslenmede eksikliği görülmeyen vitaminlerdir. İşte yanlış bilinen birkaç nokta:
1) Vegan veya vejetaryen beslenen insanlarda çok sık görüldüğüne dair bir inanç bulunan kansızlığın görülme oranı vegan veya vejetaryen beslenmeyen insanlarla aynıdır. (Vegan beslenme-Dr. Kınıkoğlu sy. 94)
2) Kalsiyum alımı her ne kadar süt ürünleriyle özdeşleştirilse de sütte bulunan kaseinin kalsiyum emilimini zorlaştırdığını bu yüzden de aslında çok da iyi bir kalsiyum kaynağı olmadığını söyleyebiliriz. Bu da bitkisel kaynaklı kalsiyum alımının daha değerli olduğunu gösterir.
3) B12 veganlar için dışarıdan takviye edilmesi gereken önemli bir vitamindir ancak abartıldığının aksine veganlarda görülen B12 eksikliği normal popülasyondan yalnızca %1 fazladır. (Vegan Beslenme-Dr. Kınıkoğlu sy. 96)
4) Denizlerdeki kimyasal toksik ve cıva yüklü balık etlerinden alınan Omega3e alternatif olarak keten tohumu yağı zulümsüz ve daha sağlıklı bir seçenektir.
Bu besin değerlerinin zengin olduğu birkaç bitkisel kaynak:
Kalsiyum: Kuru baklagiller, sebzeler, kuruyemiş, tahin, soya ürünleri
Demir: Ispanak, brokoli, baklagiller, kinoa, kabak çekirdeği
Omega3: Keten, chia ve hardal tohumları, yeşil yapraklı sebzeler, ceviz
B12: Lahana turşusu, keten tohumu, deniz yosunu, B12 takviyeli soya ürünleri
Eser miktarda
Nedir bu ambalajlı ürünlerdeki eser miktarda bulunma? Eser miktarda, ürünün tarifinde bulunmamasına rağmen fabrikadaki seri üretim sırasında üretilen farklı bir üründeki maddenin çapraz bulaşma riskini ifade eder. Eser miktarda süt veya yumurta bulunduran ürünler vegandır veya değildir demek doğru olmayacaktır, bu kişiye bağlı bir seçimdir. Sonuçta bu ürünleri tüketerek hayvansal ürünlere talep oluşturmuyorsunuz ama içinde az miktarda da olsa bulunma ihtimali var.
Palm yağı
Palm yağı mı ama o bitkisel değil mi? Evet, palm yağı bitkiseldir ama veganlık sadece hayvansal ürün tüketmemek değildir. Her türlü hayvan sömürüsüne karşı bir duruştur. Global firmaların gözdesi palm yağı nereden geliyor, doğa ve hayvanlar bu yağın üretimi için ne gibi bedeller ödüyor anlamak için bu yazıya bir göz atmakta fayda var.
Çevrecilik
Çevrecilikle hayvansal ürün tüketmemenin ne alakası var demeyin, çok var. Su ve karbon ayak izimizi küçültmek adına bireysel olarak yapabileceğimiz en önemli şey hayvansal ürün tüketimini bırakmak olacaktır. Hayvansal ürün tüketiminin bedeli yalnızca hayvanlara yapılan zulümlerle kalmıyor; tonlarca litre temiz su, yüzlerce metrekare ormanın yok edilmesi ve doğaya salınan korkunç miktarda metan gazı da hesaba katılmayan bedellerden.
İşte birkaç istatistik:
- 1 kg kemiksiz sığır etinin su ayak izi 15.500 litre su iken 1 kg patatesin su ayak izi 287 litredir.
- Dünyadaki yıllık ormansızlaşmanın yüzde 14’lük bir oranla en büyük sorumlusu, Brezilya’daki Amazon ormanlarının, hayvancılık için katledilmesidir.
- Her sene üretilen 756 milyon ton tahıl ve mısır ile 220 milyon ton soyanın, 1,5 milyardan fazla insana yeterince besin sağlayabilecekken, çok daha az insanın tüketimi için yetiştirilen hayvanlara yem olarak kullanılmaktadır.
- Et yiyen biri, vegan birinden 7 kat daha fazla sera gazı üretiyor! Hayvan endüstrisi, Birleşmiş Milletler raporlarına göre sera gazı emisyonunun yüzde 18’inden sorumlu, tüm ulaşım sektöründen yüzde 40 daha fazla karbon salınımında bulunarak bugün iklim değişikliğinin 1 numaralı sorumlusudur.
Kaynak: Yakarsa dünyayı inekler yakar
Protein ve vegan sporculuk
“Ama ben spor yapıyorum, vegan olamam ki” günlük hayatta sıkça duyduğumuz bir argüman. Oysa birçok ünlü, ödül kazanmış vegan sporcu var. Demek ki kas veya enerji için hayvansal proteine ihtiyacımız yok, nedir peki bize bunu düşündürten? Protein almak için hayvansal ürünlere muhtaç olduğumuz algısı hayvan endüstrisinin işine gelmektedir bu yüzden medyayla iş birliği halinde devamlı bize bunu empoze eder. Bitkisel protein yalnızca hayvansal proteine alternatif sunmayıp aynı zamanda daha sağlıklı da bir seçimdir. Aynı miktarlarda et ve brokoli karşılaştırıldığında brokolinin yalnızca protein açısından değil besin değerleri açısından da çok daha zengin olduğu görülür. Aynı karşılaştırma yulaf, mercimek, fıstık, ıspanak gibi diğer zengin protein kaynaklarıyla da yapılabilir.
Bu yazıya da göz atabilirsiniz: Yüksek sportif performans için doğal mucize: Pancar
