The Ray, Amerika’da Georgia eyaletindeki A-16 yolunu doğa için zararlı olmayacak bir otoyola dönüştürmek için tasarlanan iddialı bir proje.
Birleşik Devletler’in yoğun şekilde ulaşım, ticaret ve lojistik amacıyla kullanılan karayollarının uzunluğu yaklaşık olarak 223 bin mildir (358.883712 kilometre). Yollar doğa şartları ve beşeri toplulukların etkisiyle kesintiye uğrasa da çevreyi yoğun şekilde kirleten yapılardır. Birleşik Devletler’in toplam ihracatının yüzde 25’inden fazlası ulaştırma hesaplarında tutulmaktadır. Yoğun olarak kullanılan yollarda kırsal bölgelerdeki yollardan 5 kat daha fazla bakır, çinko, klorit, azot ve fosfor gibi kirletici etkisi olan elementler üretilmektedir. Yollar yoğun enerji üreten kirli yapılardır.
Bilim insanları bu sebeple yani çevrenin daha az kirlenmesi umuduyla çeşitli çalışmalar yaptılar. Troup şehrindeki Georgia Eyaletlerarası Karayolu 10 mil uzatılarak Atlanta ve Montgomery’nin ortasına kadar getirildi. 2014’te kurulan Ray C. Anderson Vakfı başlangıç hibesiyle sürdürülebilir yaşam alanlarını teşvik ederek dünyanın ilk sürdürülebilir otoyolu unvanını almasını sağladı.
The Ray’in yöneticisi Allie Kelly: ”Kendi kendimize otoyolların dizaynını nasıl daha iyi yapabileceğimizi düşündük ve hem çevreyi iyileştirecek daha az zarar verecek, bunun yanında güveni, estetikliği, verimliliği ve lojistik kapasitesini arttıracak şekilde inşa edebileceğimize karar verdik” şeklinde konuştu.
Bu projenin vizyonu karayollarını verimli, kapasiteli olmasının yanında doğaya daha az zararlı hale getirmektir. Otoyolların hayali öneme sahip bileşenleri asfalt, billboardlar, akaryakıt istasyonları ve refüjlerdir. Amaç bu bileşenleri enerji istasyonları, ses duvarları gibi teknolojilerle geliştirmek ve bu amaca ulaşmak için daha fazla fikir arasında koridor kurmaktır.
Ray Anderson 1 milyar dolarlık İnterface şirketiyle imza attığı projelerle Amerika’nın en yeşilci CEO’su olarak anılıyordu. Paul Hawkens‘ın Ticaretin Ekolojisi kitabından esinlenen Anderson: ”İnterface firmamı 36 yıl önce Amerika’da ticari ve kurumsal pazarlarda halı üretmek için kurdum. Zamanla vizyonumuzu, üzerinde çalıştığımız malzemeleri değiştirdik ve çalışanlarımızla topraktan, doğal yollarla ve hızla yenilenebilir olanı alıp, bir damla bile petrol almadan ve biyosfere hiç zarar vermeden yüzde 100 yenilenebilen ve geri dönüştürülebilen maddelerle halı ürettik” diyordu.
Anderson 2011’de vefat etti ve birkaç yıl sonra Georgia parlamentosu I-85 yolunun bir kısmına onun ismini vererek onurlandırmak istedi. Anderson’un kızları Harriet Langford ve Mary Anne Lenier ve Roy C. Anderson kurumundaki vasiler bu konuda heyecanlı olmakla beraber tedirgindiler. Çünkü babaları dört şeritli kirli bir yolda nasıl temsil edilebilirdi? Langford, Ray için çok daha iyisini yapabileceklerine ve bunun için çalışacaklarına karar vermişti.
The Ray fazla karmaşık olmayan bir projeyle güzelleştirilecekti. İlk olarak Georgia Koruma ve Teknoloji Enstitüsü’yle birlikte bir çalışma yürütülecek ve bitkiler canlı bir laboratuarda yetiştirilecekti. İlk girişim buydu ve daha farklı projeler de vardı. Uygulanabilir projelerden birkaçı şöyle, örneğin; yol kenarlarında biyoyakıt yetiştirmeyi, vahşi hayvanların ölüm oranını azaltmak için bir köprü ya da tünel inşa etmeyi, billboardların havadaki kirliliği çekmesini ve asfaltı oluşturan maddelerin birleştiricisini daha az maliyetli ve petrol bazlı olmayan her halükarda ulaşılabilen hayvan dışkısından elde etmeyi amaçlayan projelerdir.
The Ray şu anda başka bir otoyoldan daha temiz değil. 16 mil boyunca senede 318 ton egzoz dışa veriliyor. Çevre şehirlerdeki su ise yüzde 40 oranında kirli yani temizliği için çaba sarf edilmesi gereken düzeyde. Ses kirliliği ise 70 desibel sınırını aşmış durumda. Ayrıca her yıl 130 araç geyik sürüleriyle çarpışıyor. Üzücü olan, istatistiklerin yeniliklerin ölçüsü olarak görülmesi…
ABD Başkanı Eisenhower döneminde 1956’da ABD Federal Karayolları Yardım Yasası’yla eyaletlerarası otoyollarında büyük bir yenilik yapılmıştı. O zamandan bu yana ulaşım ve lojistik sistemi nerdeyse tamamen değişmişti. Araç verimlilikleri geliştirilmişti. Yeni yakıt ve enerji türleri bir noktadan diğer bir noktaya daha kolay ve hızlı taşınmaya başlamıştı. Gelişen teknoloji sayesinde kısa süre içinde bilgisayarlar araçlarımızı kontrol etmeye başlayacak. Ama öte yandan hala büyük kısmı yenilenmemiş karayolları da vardı.
Önceki Ekim ayında Kia Motorları İmalat Sanayi’nin uluslararası şirketlerinden biri yolun küçük bir kısmına elektrikle çalışan araçlar için şarj istasyonu inşa edilmesine 40 bin dolarlık destek verdi. Bu istasyonlar 45 dakikadan az bir sürede bataryayı yüzde 80 veya daha fazla şarj edebilme kapasitesine sahip ve bu the Ray boyunca kullanılacak yeni teknolojilerin ilkiydi.
2016’nın ilk birkaç ayı içinde Georgia Ulaşım Departmanı beş yerleşim yerine yerli bitki örtüsünün, yabani çiçeklerin ekim dikimi ve su kalitesini arttırmak amacıyla suyun yüzey süzgecinden geçerek oluşturulan doğal su hendeklerine akmasını sağlayacak sistem için sponsor oldu.
Bu projelerin üretilmesiyle the Ray boyunca birçok şirket acente açtı. Hartsfield-Atlanta Uluslararası Havaalanı 1 saatlik mesafe kadar güneye uzatıldı, büyük bir demiryolu hattı
I-85’e paralel gidiyor. Ayrıca Troupe bölgesinin yönetimi yıllardır üreticilerle fabrikatörlerle arasını iyi tutmaya çalışıyordu. Bu bölge otoyolun Carterpiller, Coca-Cola, Walmart ve Kimberly Clark gibi ortaklarının teknolojiye erişimlerini sağlayan geniş olanaklara sahip bir bölge haline geliyordu.
The Ray teknoloji konusunda gelecekte benzer otoyollar yapılacağından tek örnek olarak kalmayacak. Ama şu an çevrenin gelişmesine ve yolun daha güvenli olmasına daha hızlı akışının sağlanmasına odaklanan tek proje. Michigan Ulaşım Departmanı son zamanlarda kazaları azaltmak trafiğin akışını hızlandırmak, araçların sürüş şekilleri ve hızları hakkında bilgi toplamak amacıyla sensörler ve kameralar döşemeye başlamıştı. Bu arada 2.2 millik Virginia Smart Road isimli test şeridi aydınlatma ve hava kontrol sistemine sahipti. The Bay Area’s otoyolunda da sensörlerin ve göstergelerin trafiğin akışını kolaylaştırması ve trafik kazalarını azaltması amaçlanıyor.
Öte yandan Hollanda‘ya baktığımızda karayollarının dizaynının çevreyi ne kadar değiştirdiğine tanık oluyoruz. Studio Roosegaarde değişen sokak lambalarıyla ışıldayan bir sokağa dönüşmüştü. Bu yolda elektrikli araçlar için şarj edilebilecek şeritler ve hava şartlarının kötü olması durumunda sürücüleri uyaran yol boyası için çalışıyorlardı. Diğer projelere benzeyen ayrıntıları da vardı.
Bu noktada ileriki adımlar için maliyetlerin çetelesi tutulmamış olsa da geriye kalan 16 milin (25.749504 kilometre) güçlendirilmesi gerekiyordu. Lakin bütün finansmanlar sağlansa bütün ortaklar birlikte hareket etse bile ileriye yönelik en büyük dezavantaj ilk önceliği güvenlik olan 60 yıllık endüstrinin yönünü değişmesi ve sürdürülebilirlik kavramının güvenlikten sonra ikinci sıraya gelmesidir. Bu kavramın tanıtılması ve yerleşmesi için Brooking Enstitüsü’nün Politika Programı’nın sunucusu Robert Puentos ulaşım ve lojistik teknolojisini hızla değiştiren bu sistem hakkında bir program yapmaya hazırlanıyor.
Kaynak: Fast Company
