Bir grup Berlinli sokak sanatçısı neo-Nazi’lerin duvarlara çizdiği gamalı haçları (svastika) “sevgi ve mizah” kullanarak renkli sembollere dönüştürüyor.
Almanya’da gittikçe yaygınlaşan mülteci karşıtı propaganda da dâhil olmak üzere son yıllarda aşırı sağcı faaliyetlerde büyük bir artış görülüyor. Berlinli #PaintBack girişimi de bu nefret sembolünü zararsız ve eğlenceli motiflere dönüştürüyor.
Grubun kurucusu Ibo Omari, “Sokak sanatçıları olarak grafitiyi amacından saptıranlara bir mesaj vermek istiyoruz. Grafitinin ırkçılıkla hiçbir alakası yok. Grafiti parlak renkler ve farklı geçmiş deneyimlerle alakalıdır” diyor.
37 yaşındaki Omari sokak sanatçılarının kullandığı tarzda boyalar satan bir dükkanın sahibi ve “The Cultural Heirs” organizasyonunun kurucusu. Break danstan sokak sanatına, hip-hop DJ’liğinden kaykay yapmaya kadar birçok farklı aktivite sunan bu organizasyon, Alman ve mülteci kökenli gençleri bir araya getiriyor. “Grafiti sanatı gençleri pozitif yönde etkileyen ve onların kendilerini yaratıcı şekillerde ifade etmesine olanak sağlayan bir kültür” diyor Omari.
Swastika’yı “güzelleştirmek”
Proje, bir mahalle sakinin Omari’nin dükkanına gelmesiyle ortaya çıkmış. “[Dükkana gelen kişi] grafiti sanatçısına benzemediği için ona boyayı ne için kullanacağını sordum. Çocuk parkının duvarına çizilen gamalı haç sembolünün üzerini boyayla kapatmak istediğini söyledi. Birinin bunu özellikle de Schöneberg* gibi bir yerde yapmasına çok şaşırdık”. Fakat bu olay bir defaya mahsus kalmamış ve Almanya Şansölyesi Angela Merkel’in 2015 yılında bir milyondan fazla mülteciyi ülkeye kabul etmesiyle şehrin duvarlarına çizilen gamalı haç sembolleri gittikçe artmış.
Kendisi de Lübnanlı mülteci bir ailenin çocuğu olan Omari hissettiği şaşkınlığı ve çaresizliği mahalle sakinleriyle birlikte etkili bir faaliyete çevirdiğini söylüyor. “En son yirmi yıldan fazla bir süre önce sokaklarda gamalı haç sembolü görmüştüm. Bu nefret sembolünün tekrar ortaya çıkması yeni ve hoş olmayan bir gelişme. Malesef son birkaç yılda zamanın ruhu değişti ve gençlere bazı şeyleri anlatmamız gerekiyor” diyor Omari Nazi dönemine ve Yahudi soykırımına atıfta bulunarak. “Bu çirkin düşünceye karşı nasıl bir tutum sergilememiz gerektiğini uzun bir süre düşündük ve en sonunda ‘sevgi ve mizah’ ile dedik. Grafiti sanatçısı olmayanlar da rahatlıkla çizebilsin diye çoğu çocuklar tarafından çizilen sevimli ve zararsız semboller seçiyoruz”.
Almanya’da gamalı haç gibi Nazi dönemine ait sembollerin kullanılması yasak. Geçtiğimiz yıl 71 yaşındaki ödüllü Nazi karşıtı aktivist Irmela Mensah-Schramm’a duvardaki bir neo-Nazi sembolünün üzerini boyadığı için kamu malına zarar vermek suçundan 1,800€ ceza kesilmişti. Omari, Mensah-Schramm’a büyük saygı duyduğunu fakat grubundan kimsenin başının polisle belaya girmesini istemediğini söylüyor: “Mal sahibinden izin almak çok önemli çünkü iki yanlış bir doğru etmiyor ve yasa dışı bir şey yapmak istemiyoruz”.
Grubun dönüştürdüğü grafitilerin fotoğrafları #PaintBack etiketiyle Instagram, Facebook ve Twitter gibi sosyal medya ağları aracılığıyla hızla yayılıyor. Grubun Youtube’a yüklediği video da şu ana kadar 100 binden fazla kez izlendi.
*Schöneberg Berlin’in batısında yer alan ve orta sınıf Alman, Türk ve Arap kökenli ailelerin yaşadığı canlı ve neşeli bir semt.
Çevirmen Notu: Swastika (gamalı haç), Sanskritçe “iyi talih” ya da “iyilik” anlamına gelen svastika sözcüğünden türemiştir. Son yüzyılda yaygın olarak Nazi ideolojisiyle anılsa da tarihi milattan öncesine dayanan ve birçok din tarafından kutsal kabul edileni bir semboldür.
Kaynak: The Local