Çok sesli müzik yolunda

Bilindiği üzere çok sesli müzik, batılılaşma hareketleri sonucunda Türk kültürü içerisine girmiştir. Önceleri Osmanlı Devleti’nde tek sesli Türk halk müziği ve ardından saray müziği de denilen klasik Türk müziği türleri görülmüştür. Bu müzik türleriyle birlikte, askeri alanda da yine Türk müzik kültürüne ait olan makamsal eserleri(marşları) seslendiren Mehterhane varlığını uzun yıllarca korumuştur.

II. Mahmud döneminde gerçekleştirilen reformlarla birlikte, önce askeri alanlarda ve bununla birlikte sivil birçok alanda yenilikler etkisini göstermiştir. Yeniçeri Ocağı’nın kaldırılmasıyla birlikte, batı tipi düzenli orduya geçilmiştir. 

Bu süreçte, düzenli orduya ayak uyduramayacak olan Mehterhane de kapanmıştır. Mehterhane’nin kapanmasıyla birlikte, askeri müzik alanında da batı etkisiyle bando ihtiyacı doğmuştur. 

Mızıka-i Hümayun, bu alanda açılan ilk kurumun adıdır. Bu kurum askeri bando müziğinin temellerini oluşturmuştur. Bizim için yeni olan bu müzik türü için, yabancı hocalar getirilmiş ve kurumun hem yöneticisi hem de öğretmeni olmuşlardır. Donizetti (Paşa) bu kurumun ilk denebilecek, kurucu ve gelişmesinde en büyük rolü üstlenen eğiticisidir. Donizetti Paşa’nın yurtdışından getirttiği enstrümanlar ve hocalar sayesinde, çok farklı nota sistemine sahip olan müzik kültürümüze, batı tarzı nota sistemi ve çok sesli müzik kültürü öğretilmeye başlanmıştır. 

Çok sesli müzik adına kurulmuş olan ilk kurum olan Mızıka-i Hümayun, zamanla birçok yabancı eğitmen ve sanatçının katkısıyla, birçok öğrenci ve şef yetiştirmiştir. Bu sayede çok sesli batı müziğini öğrenen Türk sanatçılar, zaman geçtikçe yönetimi ve eğiticiliği ele almıştır. 

Osmanlı Devleti’nin çöküşüne engel olamayan batılılaşma hareketleri, Cumhuriyet Dönemi’nde de devam etmiş ve Mızıka-i Hümayun ’un da çalışmaları bu süreçte devam etmiştir. Buradan yetişen icracı sanatçılar ve eğiticiler sayesinde ülkenin birçok yerinde bandolar kurulmuştur. Saltanatın ve halifeliğin kaldırılması üzerine, kurum Riyaset-i Cumhur Musıki Heyeti ismiyle cumhurbaşkanlığına bağlanmıştır. 

İlerleyen yıllarda orkestra ve bando olmak üzere iki bölümde çalışmalarına devam etmiştir. 1932 yılında çıkan kanunla kurumun orkestrası “Cumhurbaşkanlığı Filarmoni Orkestrası” adını alarak Milli Eğitim Bakanlığı’na bağlanmış olup, bando da Riyaset-i Cumhur Bandosu adını alarak Milli Savunma Bakanlığı’na bağlanmıştır. 

Bu kurumların günümüzdeki isimleri ise şöyledir; orkestra Cumhurbaşkanlığı Senfoni Orkestrası, bando TSK Armoni Mızıkası Komutanlığı.