Kentleşememek

-

Çevre bilimi ile ekoloji genelde eş anlamlar gibi kullanılıyor. Oysa bu yapılan bir hatadır. Ekoloji, canlılarının hem kendi aralarındaki hem de çevreleriyle olan ilişkilerini tek tek veya birlikte inceleyen bilim dalıyken, çevre bilimi ise çeşitli bilim dallarını içerisinde toplayan, insan doğa ilişkilerini ve çevre sorunlarını inceleyen uygulamalar ve disiplinlerarası bilimdir.

Çevre tahribatı denince, insanların aklına genelde doğanın kirlenmesi (hava, su, katı atıklar, enerji, toprak, yeşil örtü, gürültü) ile alakalı konular geliyor. Oysa kentleşme dediğimiz bir kavram var. Kirlenme dışında da birçok sorun (konut, gecekondu, ulaşım, yeşil alan) çevrede yer alır. Hava ve su kirlenmesi, kıyıların ve yeşil alanların tahribatı, kentlerin kirliği, trafik tıkanıklığı, yaya haklarının çiğnenmesi, hızlı nüfus artışı kentleşmenin doğrudan sonuçlarıdır. Tüm bunlar doğanın kirlenmesine doğrudan etki ediyor. Kentleşme problemleri çevre sorunlarından, bana göre, en önemlilerinden biri.

Çünkü gelecek kuşaklara sürdürülebilir kentler bırakamazsak yaşayabileceğimiz alanlar kalmayacak. Sürdürülebilir kentler de çevre ile barışık şekilde hayata devam etmek ile sağlanır. Bu yüzden kentleşme hassas bir konudur ve titiz çalışmaları içeren şehir planları gerekir.

Kentlileşmek, hukukun üstünlüğüne bağlı, başkalarının haklarına saygılı, kentinin ve çevresinin değerlerine eylemli olarak sahip çıkmasını kendisi için bir yurttaşlık görevi olduğunun bilincine varmış olmak demektir. Birey olarak kendi öz çıkarlarıyla toplumun kısa ve uzun erimli çıkarları arasında kendiliğinden denge kurabilecek düzene erişmiş olmak demektir. (Ruşen Keleş)

Çağdaş bir toplum; toprak, kent ve çevre değerleri üzerinde, gelecek kuşağın haklarını da güvence altına alır. Ciddi bir planlamaya dayanmaması, günübirlik tutarsız ve çelişkili yaklaşımlar sağlıklı ve dengeli kentleşmeye engeldir. Tüm bunların bir sistem içinde ilerlemesi devlet ve belediye gibi tüzel kişiler aracılığı ile gerçekleşir. Elbette, kentleşmede sürdürülebilirliğin sağlanmasını salt devlet ve onun kurumlarına bırakmamak gerekir ki günümüz belediyelerin birçoğu rant peşinde koşarak birçok yaşam alanını yaşanmaz hale çevirdiğini görebiliyoruz. Kısacası, düzensiz kentleşme çevre sorunlarını da beraberinde getirir.

Türkiye’de ise kentleşme, köylünün kente taşınmasıdır. Eğer köylü yeterli geçim kaynağı, olanağı, sağlık veya güvence bulamazsa bulunduğu topraklardan kente göç eder. Bu durumda köylerdeki topraklar işlevsiz kalır. Kentlerde fazla nüfus artışı göç edenlerin sadece bir kısmının iş bulabilmesine neden olur. Birçoğu aslında yine işsiz kalarak yeni sorunların kaynağı olur. Ayrıca, kentlerin bir kısmında kaçak yapılaşmalar baş gösterir.

Kentlerdeki sorunlar insan davranışlarına yansıyarak; insanın çevresine yabancılaşmasına neden olur. Kent içindeki yaşamların kaos ile birlikte devam etmesi, birçok kent sorununun insanlar için normalleşmesi, yeşil alanların azalarak beton kalıplar içinde canlıların yaşaması, kentli insanı adeta şizofren bir yapıya büründürür.

Bu kentler, ne diğer nesiller için sürdürülebilir ne de bizler için sağlıklı. Oysa, ekolojik ve sürdürülebilir kentler imkânsız değil. 

Kaynak:
Ruşen Keleş, Kentleşme Olgusu
Bülent Tokuçuoğlu, Çevre Sorunları ve Kentleşme, Çevre Dergisi, Ocak/Şubat/Mart 1993, Sayı:6, Sf:19/21
Kolektif, Ekoloji, Anadolu Üniversitesi Yayını, No: 1964, Eylül 2009

SON YAZILAR

İZBAN’daki boş koltuk

Ege’nin medeniyetler beşiğinde büyüttüğü bir kenttir İzmir. Çarpık kentleşme yıllarıyla, eş, dost, tanıdık, ahbap, yandaş, kayırıla kayırıla bir tuhaf kentleşmiştir. Büyümüştür büyümesine ama körfez kenarına dizilmiş...

Ankara’nın ilk, Türkiye’nin ikinci Botanik Parkı imara mı açılıyor?

Prof. Dr. Yüksel Öztan'ın Ankaralılara mirası, 3. derece doğal sit alanı olan Ankara'nın ilk botanik parkı bakanlığın onay vermemesine rağmen ticarete açılıyor. Proje için müellif...

Bir depremin anatomisi: 1755 Lizbon Depremi

1 Kasım 1755 günü saat 9.40'ta, Avrupa’nın en büyük dördüncü kenti Lizbon’un neredeysetüm yerleşim alanlarını kullanılmaz hale getiren, Richter ölçeğine göre 8.5-9 şiddetinde bir deprem...

Şehir Plancıları “yeni yüzyılda planlama yapmaya, kentsel yaşamı dönüştürmeye” çağırıyor

Şehir Plancıları Odası (ŞPO), şehir plancıları başta olmak üzere tüm yurttaşları, 8 Kasım 2023 tarihinde Ankara'da, yeni yüzyılda planlama teması ile gerçekleştirilecek Dünya Şehircilik Günü...
Yeşim Özbirinci
Yeşim Özbirincihttp://www.wearethehippies.com
İstanbul Üniversitesi, İktisat Fakültesi, Siyaset Bilimi ve Uluslararası İlişkiler bölümünden mezun oldu. Muhabir ve editör olarak çalıştı. Son yıllarda çevre bilimine merak sardı. Gezmeyi ve kamp yapmayı seviyor.

ÇOK OKUNANLAR

95,278BeğenenlerBeğen
17,593TakipçilerTakip Et
22,156TakipçilerTakip Et
243AboneAbone Ol