Hava kirliliği beraberinde getirdiği çevre ve sağlık sorunlarıyla çözülmesi gereken ciddi bir konu olarak karşımıza çıkmaya devam ederken bu konuda çare arayışları da sürüyor. Milan’da yapılan Expo 2015’te İtalyan mimarlık firması Nemesi & Partners ödül alan, hava temizleyen Palazzo Italia adlı eserini tanıttı.
Daha önce Hollandalı bilim insanları fotokatalitik malzemeleri yollarda kullanarak, havadaki nitro oksijen konsantresini yüzde 45 azaltabildiklerini iddia etmişlerdi. Sheffield Üniversitesi’nden araştırmacılar da mikroskobik titanyum dioksit nano-parçacıkları içeren ve nitrojen oksidi temizleyen bir poster elde etmişlerdi. Bu sayede, dev reklam panoları sayesiyle otobanların kirliliğinden kurtulmak hedefleniyor. Yine ağaçlardan esinlenilen bir başka projede de Kanadalı bilim insanları, havadaki karbondioksidi yakıta çevirmeyi hedefliyor.
Hava kirliliğini filtreleyen bir diğer yapı da, hava kirliliğinde dünyada ilk beşe giren Mexico city şehrinde, 2013 yılında 2,500 metre kare üzerine yapılan Manuel Gea González Hastane binasıydı. Bu bina titanyum oksit yüzeyiyle günde bin aracın ürettiği kirliliği temizleyebiliyor. Berlinli Elegant Embellishments şirketi tarafından geliştirilen bu teknolojiyle titanyum oksitli kiremitler gün ışığıyla aktive olup kirliliği (nitrojen dioksidi) nötralize ediyor.
Benzer bir teknolojiyle Milan’da, 2015 yılında yapılan Palazzo Italia 13 bin metre karelik alanıyla daha büyük bir çalışma özelliğini taşıyor. Bina mimarlarından Michele Molè “Ozmotik bir organizma yapmak istedik, karbondioksidi içine çekip, oksijeni dışarı veren bir ağaç gibi” diyor. Dış cephesi titanyum oksit içeren biyodinamik çimento, yapısıyla nitrojen oksit kirliliğini yakalayıp zararsız tuza çeviriyor. Bu zararsız tuz yağmurla beraber yüzeyden akıp gidiyor. Italcementi şirketine ait bu malzeme, inşaat maliyetini sadece yüzde 4-5 arttırıyor. Ayrıca Palazzo Italia aynı zamanda geleneksel yapılardan yüzde 40 daha az enerji tüketiyor ve havayı hiç kirletmiyor.
Italcementi tarafından, “yapının tüm dış yüzeyi ve iç yapının bir kısmının aktif biyodinamik çimento paneller içerdiği” belirtiliyor. Bu teknolojiyle, direk güneş ışığıyla malzeme içindeki aktivasyon sayesinde havadaki belli kirleticiler yakalanıyor ve tuza çeviriliyor. Böylece atmosferdeki duman temizleniyor. Hava temizleyen çimentonun yüzde 80’ni “Carrara mermeri” gibi geri dönüşüm malzemelerinden elde edildi. Enerji tasarruflu yapı Palazzo Italia’ya yerleştirilecek fotovoltaik cam çatı sayesinde de gün boyu enerji üretilebilecek.
Binaların yanı sıra havayı temizleyen çimentonun otobanlarda, yaya kaldırımlarında ya da kirliliğin yüksek olduğu diğer alanlarda kullanılması mümkün. Dünyada ciddi hava kirliliği raporlarının arttığı şu günlerde, doğadan esinlenilerek yapılan bu yapı, çevresel etkiler ve sağlık açısından umut verici.
Kaynak: PopSci, GizMag, IFL Science, Inhabitat
