Ana SayfaYaşamİnsan HaklarıRana Plaza Faciası ve Giyim Sektörü
İnsan Hakları

Rana Plaza Faciası ve Giyim Sektörü

Cemile Avşar
Yazar: Cemile Avşar

-

751

24 Nisan

Tarih boyunca yaşanmış en kötü endüstriyel kaza 24 Nisan 2013 günü Bangladeş’in Dakka şehrinde gerçekleşti. Sabah 8.45’te. Senin veya benim hem daha ucuza hem de daha çok kıyafet alabilmemiz için hasar ve çatlaklarla dolu, garip seslerin çıkmaya başladığı plazadaki giyim fabrikalarına sömürülmeye giden pek çoğu genç kadın olmak üzere 1134 işçi hayatını kaybetti. 2500’den fazla kişi yaralandı; bazıları enkazdan kurtulmak için kendi uzuvlarını kesmek zorunda kaldı. Bugünü unutmayalım. Bugün biz; plazanın tehlikeli olmasından dolayı giriş katındaki dükkan ve bankaların kapatılmasına rağmen giyim fabrikalarının zorla işçi çalıştırmaya devam etmesiyle giyim sektörünün zalimliğiyle yüzleştik. Bugün açgözlülüğün kaç cana mal olabileceğine şahit olduk. 24 Nisan 2013 günü biz insanlık olarak sınıfta kaldık. Neredeyse 1 ay 1 yıl sonra da 13 Mayıs 2014 günü, Türkiye Soma’da 301 vatandaşını kaybettiği kendi tarihinin en büyük iş faciasını yaşadı.

Facia Sonrası, Öncesine Dair Öğrendiklerimiz

Aslında Bangladeş’teki işçi sendikalarının çalışma koşullarını iyileştirmeye yönelik çabalarının olduğunu ama bunun devlet ve işveren firmalar arasında oluşturulan bir ittifak ile bastırıldığını öğrendik. Bangladeş’in ihracatının %80’ini giyim sektörü oluşturduğu için işçi sendikalarının hak arayışını bu ittifak ulusal çıkarları zedelemekle ilişkilendirdi. 

Giyim sektöründe yaşanan uzun mesai saatleri, güvenli olmayan çalışma koşulları, düşük maaşlar gibi adaletsizlikler gün yüzüne çıktı. Örneğin Rana Plaza’daki fabrikalarda aylık ortalama maaşın 50 dolar olduğunu öğrendik ki bu da genel olarak ürettikleri bir pantolonun Avrupa ya da Amerika satış fiyatından daha düşük. Bu maaşın ne kadar yetersiz olduğunu bir diğer giyim fabrikasına ev sahipliği yapan Kamboçya ile kıyaslayarak belki daha iyi anlayabiliriz. 

Kamboçya’da Giyim Sektöründeki Bayılmalar

Kamboçya Ulusal Güvenlik Fonu 2017 yılında 1600 giyim işçisinin fabrikalarda bayıldığını tespit etti. Öncelikli sebep; işçilerin beslenme eksikliği. Çalışanların %32’si anemik ve çok zayıf oldukları için yorgunluk, halsizlik, konsantrasyon eksikliği, düşük verimlilik ve sonrasında da bayılmalara sebep oluyor. Bu noktada da neden yetersiz besleniyorlar diye sorarsak, çok düşünmeden düşük maaşın cevap olduğunu anlayabiliriz. 153 dolar olan ortalama aylık maaşlarının, bir yandan aileleri için para biriktirdiklerinden dolayı ancak 46 dolarını beslenmeye ayırabiliyorlar. Halbuki 2016’da yapılan bir araştırma minimum 75 doların yemeğe harcanması gerektiğini vurguluyordu. Yemekhanelerin eksikliği de bu problemi destekler nitelikte. 

2. sebep olarak kötü çalışma koşulları başlığında; çok sıcak çalışma ortamları, havalandırma eksikliği, maruz kaldıkları toz, duman ve kimyasallar, içme suyu eksikliği, ilk yardım odasının olmaması, ve yönetici baskılarını sıralayabiliriz. Son olarak da ben fazla mesai yapmak istemiyorum dediğinizde iş sözleşmenizin fes edileceğini bildiğiniz için günde 14 saat olmak üzere bir ayda 27 gün çalışmaya mecbur kalmak da bayılmaların bir diğer önemli sebebi olarak açıklanıyor. 

Facia Sonrası Aldığımız Dersler (?)

When workers die, no company can walk away. 

– Dalia Hashad/ Al Jazeera 

Primark, açıkça Rana Plaza’da bağımsız bir tedarikçileri olduğunu açıklayan ilk firma olarak sorumluluk almayı kabul etti. Bu bence şu yüzden önemli; Benetton yıkım sonrası Rana Plaza’da tedarikçisi olmadığını savunarak bu katliamdan zarar almadan hiç bir ödeme yapmadan çıkmanın hayalini kurarken yaptıkları hatayı üstlenmedikleri için marka imajlarına daha büyük zarar verdiler. Enkaz altında Benetton logolu kanıtlar bulundu, verdikleri siparişin belgesi ortaya çıktı, 1 milyon kişi Benetton’nın sorumluluk alması için imza topladı ve en sonunda kabul etmek zorunda kalıp Uluslararası İşçi Örgütü’nün (ILO) oluşturduğu yardım fonuna (The Rana Plaza Donors Trust Fund) bağışta bulundular. Bu link üzerinden daha detaylı bilgiye ulaşabilirsiniz. 

Workers have more influence from the grave than when they’re alive. 

– Steven Greenhouse/ CNN

İş Sağlığı ve İşçi Güvenliğinin sadece batı dünyasına ait lüks bir kavram olmadığını Bangladeşli üreticiler kabul ettiler. Clean Clothes Campaign’nin de gayretleriyle 200’den fazla küresel firma, Yangın ve Bina Güvenliği Anlaşmasını (Accord on Fire and Building Safety) imzaladı. Rana Plaza katliamından tam 5 ay sonra Bangladeş başka bir dehşet ile daha yüzleştiği için (Tazreen giyim fabrikasının yanması sonucu 112 kişi hayatını kaybetti.) böyle bir yaptırım kaçınılmaz hale gelmişti. Bangladeş’te yasal olarak bağlayıcılığı olan bu anlaşma ile küresel firmalar sadece temel güvenlik kriterlerini karşılayan firmalardan ürün tedarik edebiliyorlar. Bu anlaşmanın işlerini zorlaştırdığı için yenilenmesini istemeyen firmalar var. Ayrıca her ne kadar iki bine yakın fabrikada temel kriterler sağlanmış olsa da CNN’in haberine göre binden fazla fabrikada hala tehlikeli çalışma koşulları söz konusu. 

Katliam sonrası bir diğer gelişme; 2014 yılı Ocak ayında asgari ücret 65 dolar oldu. Ama enflasyonun da artmasıyla Rana Plaza’dan beri işçilerinin hayat standartlarında iyileşme olmadı. İşçi Hakları İhlaline yönelik sendikalaşma artıyor. Ama bir yandan da Bangladeş hükümeti grev yapan, daha yüksek maaş için protestolara katılan işçileri tutukluyor ya da gösterilere katılanlar işten atılıyor. Open Society Foundations’a göre 2016 yılında 1600 işçi işten çıkartılmış. Bu satırları yazarken İkizdere’de 15 gün süreyle gösteri, yürüyüş ve basın açıklası yapılmasının yasaklandığı haberini okumam manidar oldu.

Giyim Sektöründeki Adaletsizlikle Mücadele

Sektördeki adaletsizliğe dikkat çekmek için yapabileceğimiz birçok adım var. Markaların hem merkez ofislerde hem de ürün tedarik ettikleri firmalarda çalışanlarına nasıl davrandıklarıyla ilgili araştırmalar yaparak, çevremizi de bilinçlendirerek sosyal açıdan adil üretim yapan markalara yönelebiliriz. Örneğin Clean Clothes Campaign’nin bir çalışması olan ”Fashion Checker” üzerinden aklınıza gelebilecek pek çok büyük giyim firmanın hangi ülkelerde üretim yaptırdığını, tedarikçi firmalarının isimlerini, kadın ve erkek işçi oranlarını, verilen ortalama maaşları vs. bulabilirsiniz tabi firma tedarik zincirini paylaşacak kadar şeffaf ise. Şeffaf olan firmalarda dahi pek çok bilgi eksik olsa da Fashion Checker, büyük firmaların adaletsizlikle nasıl mücade ettikleri ya da görmezden geldiklerini biraz da olsa anlamak açısından faydalı olabilir. 

Örneğin büyük bir firmadan gömlek alıcaksanız ve gömleğin Türkiye’de üretildiğini okudunuz. Bunu okuyunca Türkiye’de üretildiyse tedarikçi firmanın çalışma koşulları da iyidir çıkarımı yapmak doğru değil. Çocuk işçi çalıştırılabilir, fazla mesai ücreti ödenmiyordur, işçi sigortasını tam yatırılmıyordur, sağlık sigortası kapsamlı değildir, işyerinde baskı ve mobbing vardır, öğle yemeği çıkıyorsa besin değeri düşük yemekler veriliyordur ya da yemek çıkmıyorsa günlük 15 TL yükledikleri için yine besin değeri yüksek şeyler yeme fırsatı bulamadıkları yemek kartı veriliyordur, öğle yemeği molası sadece 30 dakikadır… Burada söylemeye çalıştığım Türkiye’de de üretilse pek çok adil olmayan, haksız, hukuksuz uygulamayla karşılaşabiliriz. O yüzden bilinçli müşteriler olup bu tarz ortamlara sahip tedarikçilere iş veren büyük firmalardan, ya da ortamlarını iyileştirmeleri için tedarikçisini teşvik etmeyen ve maddi olarak desteklemeyen aksine bu adaletsizlikten çıkar sağlayıp daha ucuza ürün alabildikleri için karlı olmalarıyla gurur duyan büyük firmalardan ihtiyaçlarımızı karşılamamak da mücadelemizin bir parçası olmalı. Yine de alışveriş şart ise büyük firmalara ve karanlık dünyalarına bulaşmadan, daha küçük, yerel piyasada iş yapan, kaç kişinin hangi koşullarda çalıştığıyla ilgili daha kolay bilgi alabileceğimiz şeffaf ve adil işletmelere yönelebiliriz. 

Ya da hiç alışveriş yapmayabiliriz? Hali hazırda sahip olduğumuz kıyafetleri, çorapları onarmak, onları farklı biçimlerde değerlendirmek de mücadelenin bir parçası. Örneğin, kardeşim artık giymediği kot ceketini keserek satın almak istediği kısa ceket haline getirdi ve artan parçayla da kendisine makyaj çantası yaptı. Son olarak da ikinci el pazarları, dükkanları ziyaret ederek de ihtiyacımızı karşılayabiliriz. Bu sektörün petrol endüstrisinden sonra dünyayı en çok kirleten sektör olması sebebiyle oluşan çevresel tahribatlarına bu yazıda değinmesem de yapacağımız her bilinçli davranışın sadece sosyal adaletsizliğe değil çevresel mücadeleye de katkı sağlayacağını belirtmek isterim. Bu konuda siz de yaptıklarınızı yorumlarda benimle ve diğer tüm okuyucularla paylaşırsanız çok sevinirim 🙂

Önceki İçerik
Öykü Aras: “İçsel melodimizi duyarak aktığımız her an zaten meditasyondayız.”
Sonraki İçerik
Balkon | Öykü
\n

24 Nisan<\/strong><\/h2>\n\n\n\n

Tarih boyunca ya\u015fanm\u0131\u015f en k\u00f6t\u00fc end\u00fcstriyel kaza 24 Nisan 2013 g\u00fcn\u00fc Banglade\u015f\u0027in Dakka \u015fehrinde ger\u00e7ekle\u015fti. Sabah 8.45\u0027te. Senin veya benim hem daha ucuza hem de daha \u00e7ok k\u0131yafet alabilmemiz i\u00e7in hasar ve \u00e7atlaklarla dolu, garip seslerin \u00e7\u0131kmaya ba\u015flad\u0131\u011f\u0131 plazadaki giyim fabrikalar\u0131na s\u00f6m\u00fcr\u00fclmeye giden pek \u00e7o\u011fu gen\u00e7 kad\u0131n olmak \u00fczere 1134 i\u015f\u00e7i hayat\u0131n\u0131 kaybetti. 2500\u0027den fazla ki\u015fi yaraland\u0131; baz\u0131lar\u0131 enkazdan kurtulmak i\u00e7in kendi uzuvlar\u0131n\u0131 kesmek zorunda kald\u0131. Bug\u00fcn\u00fc unutmayal\u0131m. Bug\u00fcn biz; plazan\u0131n tehlikeli olmas\u0131ndan dolay\u0131 giri\u015f kat\u0131ndaki d\u00fckkan ve bankalar\u0131n kapat\u0131lmas\u0131na ra\u011fmen giyim fabrikalar\u0131n\u0131n zorla i\u015f\u00e7i \u00e7al\u0131\u015ft\u0131rmaya devam etmesiyle giyim sekt\u00f6r\u00fcn\u00fcn zalimli\u011fiyle y\u00fczle\u015ftik. Bug\u00fcn a\u00e7g\u00f6zl\u00fcl\u00fc\u011f\u00fcn ka\u00e7 cana mal olabilece\u011fine \u015fahit olduk. 24 Nisan 2013 g\u00fcn\u00fc biz insanl\u0131k olarak s\u0131n\u0131fta kald\u0131k. Neredeyse 1 ay 1 y\u0131l sonra da 13 May\u0131s 2014 g\u00fcn\u00fc, T\u00fcrkiye Soma\u0027da 301 vatanda\u015f\u0131n\u0131 kaybetti\u011fi kendi tarihinin en b\u00fcy\u00fck i\u015f facias\u0131n\u0131 ya\u015fad\u0131.<\/p>\n\n\n\n

Facia Sonras\u0131, \u00d6ncesine Dair \u00d6\u011frendiklerimiz<\/strong><\/h2>\n\n\n\n

Asl\u0131nda Banglade\u015f\u0027teki i\u015f\u00e7i sendikalar\u0131n\u0131n \u00e7al\u0131\u015fma ko\u015fullar\u0131n\u0131 iyile\u015ftirmeye y\u00f6nelik \u00e7abalar\u0131n\u0131n oldu\u011funu ama bunun devlet ve i\u015fveren firmalar aras\u0131nda olu\u015fturulan bir ittifak ile bast\u0131r\u0131ld\u0131\u011f\u0131n\u0131 \u00f6\u011frendik. Banglade\u015f\u0027in ihracat\u0131n\u0131n %80\u0027ini giyim sekt\u00f6r\u00fc olu\u015fturdu\u011fu i\u00e7in i\u015f\u00e7i sendikalar\u0131n\u0131n hak aray\u0131\u015f\u0131n\u0131 bu ittifak ulusal \u00e7\u0131karlar\u0131 zedelemekle ili\u015fkilendirdi. <\/p>\n\n\n\n

Giyim sekt\u00f6r\u00fcnde ya\u015fanan uzun mesai saatleri, g\u00fcvenli olmayan \u00e7al\u0131\u015fma ko\u015fullar\u0131, d\u00fc\u015f\u00fck maa\u015flar gibi adaletsizlikler g\u00fcn y\u00fcz\u00fcne \u00e7\u0131kt\u0131. \u00d6rne\u011fin Rana Plaza\u0027daki fabrikalarda ayl\u0131k ortalama maa\u015f\u0131n 50 dolar oldu\u011funu \u00f6\u011frendik ki bu da genel olarak \u00fcrettikleri bir pantolonun Avrupa ya da Amerika sat\u0131\u015f fiyat\u0131ndan daha d\u00fc\u015f\u00fck. Bu maa\u015f\u0131n ne kadar yetersiz oldu\u011funu bir di\u011fer giyim fabrikas\u0131na ev sahipli\u011fi yapan Kambo\u00e7ya ile k\u0131yaslayarak belki daha iyi anlayabiliriz. <\/p>\n\n\n\n

Kambo\u00e7ya\u0027da Giyim Sekt\u00f6r\u00fcndeki Bay\u0131lmalar<\/strong><\/h2>\n\n\n\n

Kambo\u00e7ya Ulusal G\u00fcvenlik Fonu 2017 y\u0131l\u0131nda 1600 giyim i\u015f\u00e7isinin fabrikalarda bay\u0131ld\u0131\u011f\u0131n\u0131 tespit etti. \u00d6ncelikli sebep; i\u015f\u00e7ilerin beslenme eksikli\u011fi. \u00c7al\u0131\u015fanlar\u0131n %32\u0027si anemik ve \u00e7ok zay\u0131f olduklar\u0131 i\u00e7in yorgunluk, halsizlik, konsantrasyon eksikli\u011fi, d\u00fc\u015f\u00fck verimlilik ve sonras\u0131nda da bay\u0131lmalara sebep oluyor. Bu noktada da neden yetersiz besleniyorlar diye sorarsak, \u00e7ok d\u00fc\u015f\u00fcnmeden d\u00fc\u015f\u00fck maa\u015f\u0131n cevap oldu\u011funu anlayabiliriz. 153 dolar olan ortalama ayl\u0131k maa\u015flar\u0131n\u0131n, bir yandan aileleri i\u00e7in para biriktirdiklerinden dolay\u0131 ancak 46 dolar\u0131n\u0131 beslenmeye ay\u0131rabiliyorlar. Halbuki 2016\u0027da yap\u0131lan bir ara\u015ft\u0131rma minimum 75 dolar\u0131n yeme\u011fe harcanmas\u0131 gerekti\u011fini vurguluyordu. Yemekhanelerin eksikli\u011fi de bu problemi destekler nitelikte. <\/p>\n\n\n\n

2. sebep olarak k\u00f6t\u00fc \u00e7al\u0131\u015fma ko\u015fullar\u0131 ba\u015fl\u0131\u011f\u0131nda; \u00e7ok s\u0131cak \u00e7al\u0131\u015fma ortamlar\u0131, havaland\u0131rma eksikli\u011fi, maruz kald\u0131klar\u0131 toz, duman ve kimyasallar, i\u00e7me suyu eksikli\u011fi, ilk yard\u0131m odas\u0131n\u0131n olmamas\u0131, ve y\u00f6netici bask\u0131lar\u0131n\u0131 s\u0131ralayabiliriz. Son olarak da ben fazla mesai yapmak istemiyorum dedi\u011finizde i\u015f s\u00f6zle\u015fmenizin fes edilece\u011fini bildi\u011finiz i\u00e7in g\u00fcnde 14 saat olmak \u00fczere bir ayda 27 g\u00fcn \u00e7al\u0131\u015fmaya mecbur kalmak da bay\u0131lmalar\u0131n bir di\u011fer \u00f6nemli sebebi olarak a\u00e7\u0131klan\u0131yor. <\/p>\n\n\n\n

Facia Sonras\u0131 Ald\u0131\u011f\u0131m\u0131z Dersler (?)<\/strong><\/h2>\n\n\n\n

When workers die, no company can walk away.<\/strong> <\/em><\/p>\n\n\n\n

- Dalia Hashad\/ Al Jazeera <\/p>\n\n\n\n

Primark, a\u00e7\u0131k\u00e7a Rana Plaza\u0027da ba\u011f\u0131ms\u0131z bir tedarik\u00e7ileri oldu\u011funu a\u00e7\u0131klayan ilk firma olarak sorumluluk almay\u0131 kabul etti. Bu bence \u015fu y\u00fczden \u00f6nemli; Benetton y\u0131k\u0131m sonras\u0131 Rana Plaza\u0027da tedarik\u00e7isi olmad\u0131\u011f\u0131n\u0131 savunarak bu katliamdan zarar almadan hi\u00e7 bir \u00f6deme yapmadan \u00e7\u0131kman\u0131n hayalini kurarken yapt\u0131klar\u0131 hatay\u0131 \u00fcstlenmedikleri i\u00e7in marka imajlar\u0131na daha b\u00fcy\u00fck zarar verdiler. Enkaz alt\u0131nda Benetton logolu kan\u0131tlar bulundu, verdikleri sipari\u015fin belgesi ortaya \u00e7\u0131kt\u0131, 1 milyon ki\u015fi Benetton\u0027n\u0131n sorumluluk almas\u0131 i\u00e7in imza toplad\u0131 ve en sonunda kabul etmek zorunda kal\u0131p Uluslararas\u0131 \u0130\u015f\u00e7i \u00d6rg\u00fct\u00fc\u0027n\u00fcn (ILO) olu\u015fturdu\u011fu yard\u0131m fonuna (The Rana Plaza Donors Trust Fund<\/a>) ba\u011f\u0131\u015fta bulundular. Bu link \u00fczerinden daha detayl\u0131 bilgiye ula\u015fabilirsiniz. <\/p>\n\n\n\n

Workers have more influence from the grave than when they\u0027re alive<\/em>. <\/strong><\/p>\n\n\n\n

- Steven Greenhouse\/ CNN<\/p>\n\n\n\n

\u0130\u015f Sa\u011fl\u0131\u011f\u0131 ve \u0130\u015f\u00e7i G\u00fcvenli\u011finin sadece bat\u0131 d\u00fcnyas\u0131na ait l\u00fcks bir kavram olmad\u0131\u011f\u0131n\u0131 Banglade\u015fli \u00fcreticiler kabul ettiler. Clean Clothes Campaign\u0027nin de gayretleriyle 200\u0027den fazla k\u00fcresel firma, Yang\u0131n ve Bina G\u00fcvenli\u011fi Anla\u015fmas\u0131n\u0131 (Accord on Fire and Building Safety) imzalad\u0131. Rana Plaza katliam\u0131ndan tam 5 ay sonra Banglade\u015f ba\u015fka bir deh\u015fet ile daha y\u00fczle\u015fti\u011fi i\u00e7in (Tazreen giyim fabrikas\u0131n\u0131n yanmas\u0131 sonucu 112 ki\u015fi hayat\u0131n\u0131 kaybetti.) b\u00f6yle bir yapt\u0131r\u0131m ka\u00e7\u0131n\u0131lmaz hale gelmi\u015fti. Banglade\u015f\u0027te yasal olarak ba\u011flay\u0131c\u0131l\u0131\u011f\u0131 olan bu anla\u015fma ile k\u00fcresel firmalar sadece temel g\u00fcvenlik kriterlerini kar\u015f\u0131layan firmalardan \u00fcr\u00fcn tedarik edebiliyorlar. Bu anla\u015fman\u0131n i\u015flerini zorla\u015ft\u0131rd\u0131\u011f\u0131 i\u00e7in yenilenmesini istemeyen firmalar var. Ayr\u0131ca her ne kadar iki bine yak\u0131n fabrikada temel kriterler sa\u011flanm\u0131\u015f olsa da CNN\u0027in haberine g\u00f6re binden fazla fabrikada hala tehlikeli \u00e7al\u0131\u015fma ko\u015fullar\u0131 s\u00f6z konusu. <\/p>\n\n\n\n

Katliam sonras\u0131 bir di\u011fer geli\u015fme; 2014 y\u0131l\u0131 Ocak ay\u0131nda asgari \u00fccret 65 dolar oldu. Ama enflasyonun da artmas\u0131yla Rana Plaza\u0027dan beri i\u015f\u00e7ilerinin hayat standartlar\u0131nda iyile\u015fme olmad\u0131. \u0130\u015f\u00e7i Haklar\u0131 \u0130hlaline y\u00f6nelik sendikala\u015fma art\u0131yor. Ama bir yandan da Banglade\u015f h\u00fck\u00fcmeti grev yapan, daha y\u00fcksek maa\u015f i\u00e7in protestolara kat\u0131lan i\u015f\u00e7ileri tutukluyor ya da g\u00f6sterilere kat\u0131lanlar i\u015ften at\u0131l\u0131yor. Open Society Foundations\u0027a g\u00f6re 2016 y\u0131l\u0131nda 1600 i\u015f\u00e7i i\u015ften \u00e7\u0131kart\u0131lm\u0131\u015f. Bu sat\u0131rlar\u0131 yazarken \u0130kizdere\u0027de 15 g\u00fcn s\u00fcreyle g\u00f6steri, y\u00fcr\u00fcy\u00fc\u015f ve bas\u0131n a\u00e7\u0131klas\u0131 yap\u0131lmas\u0131n\u0131n yasakland\u0131\u011f\u0131 haberini okumam manidar oldu.<\/p>\n\n\n\n

Giyim Sekt\u00f6r\u00fcndeki Adaletsizlikle M\u00fccadele<\/strong><\/h2>\n\n\n\n

Sekt\u00f6rdeki adaletsizli\u011fe dikkat \u00e7ekmek i\u00e7in yapabilece\u011fimiz bir\u00e7ok ad\u0131m var. Markalar\u0131n hem merkez ofislerde hem de \u00fcr\u00fcn tedarik ettikleri firmalarda \u00e7al\u0131\u015fanlar\u0131na nas\u0131l davrand\u0131klar\u0131yla ilgili ara\u015ft\u0131rmalar yaparak, \u00e7evremizi de bilin\u00e7lendirerek sosyal a\u00e7\u0131dan adil \u00fcretim yapan markalara y\u00f6nelebiliriz. \u00d6rne\u011fin Clean Clothes Campaign\u0027nin bir \u00e7al\u0131\u015fmas\u0131 olan \u0027\u0027Fashion Checker<\/a>\u0027\u0027 \u00fczerinden akl\u0131n\u0131za gelebilecek pek \u00e7ok b\u00fcy\u00fck giyim firman\u0131n hangi \u00fclkelerde \u00fcretim yapt\u0131rd\u0131\u011f\u0131n\u0131, tedarik\u00e7i firmalar\u0131n\u0131n isimlerini, kad\u0131n ve erkek i\u015f\u00e7i oranlar\u0131n\u0131, verilen ortalama maa\u015flar\u0131 vs. bulabilirsiniz tabi firma tedarik zincirini payla\u015facak kadar \u015feffaf ise. \u015eeffaf olan firmalarda dahi pek \u00e7ok bilgi eksik olsa da Fashion Checker, b\u00fcy\u00fck firmalar\u0131n adaletsizlikle nas\u0131l m\u00fccade ettikleri ya da g\u00f6rmezden geldiklerini biraz da olsa anlamak a\u00e7\u0131s\u0131ndan faydal\u0131 olabilir. <\/p>\n\n\n\n

\u00d6rne\u011fin b\u00fcy\u00fck bir firmadan g\u00f6mlek al\u0131caksan\u0131z ve g\u00f6mle\u011fin T\u00fcrkiye\u0027de \u00fcretildi\u011fini okudunuz. Bunu okuyunca T\u00fcrkiye\u0027de \u00fcretildiyse tedarik\u00e7i firman\u0131n \u00e7al\u0131\u015fma ko\u015fullar\u0131 da iyidir \u00e7\u0131kar\u0131m\u0131 yapmak do\u011fru de\u011fil. \u00c7ocuk i\u015f\u00e7i \u00e7al\u0131\u015ft\u0131r\u0131labilir, fazla mesai \u00fccreti \u00f6denmiyordur, i\u015f\u00e7i sigortas\u0131n\u0131 tam yat\u0131r\u0131lm\u0131yordur, sa\u011fl\u0131k sigortas\u0131 kapsaml\u0131 de\u011fildir, i\u015fyerinde bask\u0131 ve mobbing vard\u0131r, \u00f6\u011fle yeme\u011fi \u00e7\u0131k\u0131yorsa besin de\u011feri d\u00fc\u015f\u00fck yemekler veriliyordur ya da yemek \u00e7\u0131km\u0131yorsa g\u00fcnl\u00fck 15 TL y\u00fckledikleri i\u00e7in yine besin de\u011feri y\u00fcksek \u015feyler yeme f\u0131rsat\u0131 bulamad\u0131klar\u0131 yemek kart\u0131 veriliyordur, \u00f6\u011fle yeme\u011fi molas\u0131 sadece 30 dakikad\u0131r... Burada s\u00f6ylemeye \u00e7al\u0131\u015ft\u0131\u011f\u0131m T\u00fcrkiye\u0027de de \u00fcretilse pek \u00e7ok adil olmayan, haks\u0131z, hukuksuz uygulamayla kar\u015f\u0131la\u015fabiliriz. O y\u00fczden bilin\u00e7li m\u00fc\u015fteriler olup bu tarz ortamlara sahip tedarik\u00e7ilere i\u015f veren b\u00fcy\u00fck firmalardan, ya da ortamlar\u0131n\u0131 iyile\u015ftirmeleri i\u00e7in tedarik\u00e7isini te\u015fvik etmeyen ve maddi olarak desteklemeyen aksine bu adaletsizlikten \u00e7\u0131kar sa\u011flay\u0131p daha ucuza \u00fcr\u00fcn alabildikleri i\u00e7in karl\u0131 olmalar\u0131yla gurur duyan b\u00fcy\u00fck firmalardan ihtiya\u00e7lar\u0131m\u0131z\u0131 kar\u015f\u0131lamamak da m\u00fccadelemizin bir par\u00e7as\u0131 olmal\u0131. Yine de al\u0131\u015fveri\u015f \u015fart ise b\u00fcy\u00fck firmalara ve karanl\u0131k d\u00fcnyalar\u0131na bula\u015fmadan, daha k\u00fc\u00e7\u00fck, yerel piyasada i\u015f yapan, ka\u00e7 ki\u015finin hangi ko\u015fullarda \u00e7al\u0131\u015ft\u0131\u011f\u0131yla ilgili daha kolay bilgi alabilece\u011fimiz \u015feffaf ve adil i\u015fletmelere y\u00f6nelebiliriz. <\/p>\n\n\n\n

Ya da hi\u00e7 al\u0131\u015fveri\u015f yapmayabiliriz? Hali haz\u0131rda sahip oldu\u011fumuz k\u0131yafetleri, \u00e7oraplar\u0131 onarmak, onlar\u0131 farkl\u0131 bi\u00e7imlerde de\u011ferlendirmek de m\u00fccadelenin bir par\u00e7as\u0131. \u00d6rne\u011fin, karde\u015fim art\u0131k giymedi\u011fi kot ceketini keserek sat\u0131n almak istedi\u011fi k\u0131sa ceket haline getirdi ve artan par\u00e7ayla da kendisine makyaj \u00e7antas\u0131 yapt\u0131. Son olarak da ikinci el pazarlar\u0131, d\u00fckkanlar\u0131 ziyaret ederek de ihtiyac\u0131m\u0131z\u0131 kar\u015f\u0131layabiliriz. Bu sekt\u00f6r\u00fcn petrol end\u00fcstrisinden sonra d\u00fcnyay\u0131 en \u00e7ok kirleten sekt\u00f6r olmas\u0131 sebebiyle olu\u015fan \u00e7evresel tahribatlar\u0131na bu yaz\u0131da de\u011finmesem de yapaca\u011f\u0131m\u0131z her bilin\u00e7li davran\u0131\u015f\u0131n sadece sosyal adaletsizli\u011fe de\u011fil \u00e7evresel m\u00fccadeleye de katk\u0131 sa\u011flayaca\u011f\u0131n\u0131 belirtmek isterim. Bu konuda siz de yapt\u0131klar\u0131n\u0131z\u0131 yorumlarda benimle ve di\u011fer t\u00fcm okuyucularla payla\u015f\u0131rsan\u0131z \u00e7ok sevinirim :)<\/p>\n","post_title":"Rana Plaza Facias\u0131 ve Giyim Sekt\u00f6r\u00fc","post_excerpt":"","post_status":"publish","comment_status":"closed","ping_status":"open","post_password":"","post_name":"rana-plaza-faciasi-ve-giyim-sektoru","to_ping":"","pinged":"","post_modified":"2021-05-21 11:48:40","post_modified_gmt":"2021-05-21 08:48:40","post_content_filtered":"","post_parent":0,"guid":"https:\/\/gaiadergi.com\/?p=116941","menu_order":0,"post_type":"post","post_mime_type":"","comment_count":"0","filter":"raw"},"live_filter_cur_post_id":116941}'; block_tdi_122.td_column_number = "2"; block_tdi_122.block_type = "td_flex_block_1"; block_tdi_122.post_count = "4"; block_tdi_122.found_posts = "241"; block_tdi_122.header_color = ""; block_tdi_122.ajax_pagination_infinite_stop = ""; block_tdi_122.max_num_pages = "61"; tdBlocksArray.push(block_tdi_122); -->

SON YAZILAR

Güncel

“Gerçeği görüyoruz! Anayasa değişikliğine HAYIR diyoruz!

Feminist ve LGBTİ+ örgütlerin biraraya gelmesiyle kurulan Hepimiz için Anayasa Koordinasyonu "Birbirimizin elini bırakmıyoruz! Hiçbirimizi geride bırakmıyoruz! Anayasa değişikliğine HAYIR diyoruz!" başlıklı açıklamasıyla tüm toplumu...
Güncel

Hataylılar 6 Ekim’de Meclis’te: #HatayıGör

6 Şubat depremlerinde en büyük yıkımı yaşayan Hatay'da depremin üzerinden geçen 8 aya rağmen hiçbir şey değişmedi. Barınma, beslenme, eğitim, sağlık ve ulaşım gibi en...
İnsan Hakları

Vakıf üniversitelerinde neler oluyor?

Üniversiteler tüm bileşenleriyle, emeğin ve bilginin kendini her an yeniden var ettiği mekânlardır. Üniversiteler eskiden beri hep toplumun aklı ve vicdanı olarak görülmüştür. Bu günlerde...
İnsan Hakları

İşçiden işçiye uzanan bir dayanışma köprüsü: İşçi Yaşamı ve Hakları Vakfı | İşçi Mahallesi

İşçi Yaşamı ve Hakları Vakfı gönüllüleri ile işçi hakları mücadelesini, vakıf gönüllülerinin çalışmalarını, kazanımlarını ve dayanışmayı konuştuk. İşçi mahallesi ismi ile vakfın yayın organı olma...
Devamını Göster

Cemile Avşar
Cemile Avşar

ÇOK OKUNANLAR

95,278BeğenenlerBeğen
17,593TakipçilerTakip Et
22,156TakipçilerTakip Et
243AboneAbone Ol

HAKKIMIZDA

Gaia Dergi nedir? Gaia Dergi; ırkçılığa, cinsiyet ayrımcılığına, türcülüğe ve betonlaşmaya karşı, doğadan ve doğaldan yana yaşamı savunan alternatif bir platformdur. Ekoloji, sürdürülebilir yaşam, yeşil felsefe, kadın hakları, LGBTİ hakları, insan hakları, hayvan hakları, kültür-sanat, dünya kültürleri ve bilim & teknoloji alanında haberler ve röportajlar yapan görsel ve yazılı bir haber kaynağıdır.

İletişim: iletisim@gaiadergi.com

BİZİ TAKİP EDİN

© Copyright 2023 Gaia Dergi