Birleşmiş Milletler İklim Konferansı’nın ikinci gününde Enerji Ekonomisi ve Finansal Analiz Enstitüsü (IIEFA) küresel enerji pazarındaki eğilimleri gösteren Carpe Diem: Küresel Enerji Piyasasının Dönüşümüne Yatırım Yapmak için Tam Zamanı olduğunu gösteren Sekiz İşaret adlı bir rapor yayınladı.
Rapor özellikle yenilebilir enerjideki gelişmelerin ve kömüre karşı giderek artan yaptırımların, enerji pazarında önemli gelişmelere sebep olduğunu belirtiyor. Bu gelişmeler ışığında kömüre talebin giderek azaldığını ve küresel pazarlarda yatırım sermayelerinin hızlı bir biçimde kömürden yenilenebilir enerjiye kaydığını ifade ediyor. Kömür konusunda Türkiye’nin de kilit pazarlardan biri olduğu ifade edilen raporda, Türkiye’de var olan kömür destekleri ve kömür odaklı enerji politikalarına rağmen kömür tüketiminde 2015 yüzde 13 azalma olduğu belirtiyor.
Raporun öne çıkan başlıkları şöyle:
* Kilit pazarlarda kömürün elektrik üretimindeki payı düşüyor. IEEFA bu dönüşümün birçok analizin beklediğinden daha hızlı olduğunu belirtiyor. Örneğin, raporda kömürlü termik santraller konusunda kilit pazarlardan biri olarak gösterilen Türkiye’de var olan kömür destekleri ve kömür odaklı enerji politikalarına rağmen kömür tüketiminde 2015’te yüzde 13 azalma olduğu vurgulanıyor.
* Deniz yoluyla taşınan kömüre talep azalıyor, fiyatlar düşüyor. IEEFA uluslararası ticarete konu olan kömürün 2014 yılında 1,113 tonla, büyük ihtimalle zirve yaptığını ve artık azalma eğilimi gösterdiğini söylüyor. IEEFA’nın analizi, 2021’e kadar bu miktarın yüzde 30 azalacağını gösteriyor.
* Yenilenebilir enerji ucuzluyor. Teknolojik yenilikler ve büyük ekonomilerdeki yenilenebilir enerji talebi, yenilebilir enerji yatırım maliyetlerini düşürüyor. Güneş enerjisinin maliyeti yılda iki haneli yüzdelerle düşüyor, güneş birçok enerji pazarında giderek rekabetçiliğini artıyor. Pil ve depolama teknolojilerinin maliyetlerindeki hızlı düşüş, ademi merkeziyetçi enerji yatırımlarını arttıracak ve fosil yakıt temelli yatırımları sekteye uğratacaktır.
* Yatırım sermayesi hızlı bir şekilde kömürden yenilenebilire kayıyor. Geçen on yılda, yatırımcılar başta güneş ve rüzgâr olmak üzere yenilenebilir enerji kaynaklarına 1,5 trilyon dolar yatırım yaptı.
* Yenilenebilir enerji kapasitesi bu dönemde daha da hızlı bir biçimde arttı. Bu eğilimler, finansal marketlerin yapısal olarak kömür yerine düşük karbonlu yatırımlara yönelmesini giderek arttırıyor.
* Dünya’nın en büyük hükûmet fonu olan Norveç Emeklilik Fonu’nun kömüre yatırımdan vazgeçmesi ve Dünya’nın en büyük sigorta şirketi olan Allianz’ın da Norveç’i takip ederek kömür firmalarına yatırımlarını durdurması 2015 yılındaki finansal gelişmelerden sadece ikisi. Bu iki karar toplamda 10 milyar dolarlık yatırımın kömürsüzleşmesi anlamına geliyor.
* Gereğinden fazla kömür santrali inşa edilmiş. Çin destekleyebileceğinden daha fazla kömür santrali inşa etti, Hindistan yenilebilir enerjiye yöneliyor ve ABD kömür santrallerini emekliye ayırıyor.
* Kömür firmaları büyük finansal sorunlarla uğraşıyor. Kömür firmaları, enerji verimliliği kazançları, elektrik talebindeki değişiklikler, giderek artan doğalgazlı santraller, genişleyen yenilenebilir enerji projeleri ve kirlilik kontrol düzenlemeleri yüzünden ciddi finansal krizler ile karşı karşıya.
* Kömür talebini yapısal olarak düşürme küresel bir ortak görüş.
* Küresel Bankalar odaklarını yenilenebilire doğru değiştiriyor. Giderek artan sayıda global finans grupları kömür konusundaki kaçınılmaz olan düzenlemeleri göz önünde bulundurmaya başlıyor ve fosil yakıtlara olan yatırımlarını gözden geçiriyor.
Raporun tamamı için tıklayın.
