Uluslararası Çocuk Merkezi (UÇM) 27 Mayıs Cuma günü “Türkiye’de Cinsel İstismar ve Sömürü Mağduru Çocuklar için Çocuk Dostu Adalet Gözlemevi” çalışması hakkında bilgilendirme ve tanıtım toplantısı düzenlendi.
Konuşmacılardan biri olan Adem Arkadaş Thibert bizlere Çocuk Gözlemevi’nden bahsetti.
Çocuk Gözlemevi aslında bir internet sitesi, bu sitenin amacı kolay ulaşılabilecek, bilgilerin toplanabileceği, hem çocuklara hem çocukların yakınlarına sunabilecekleri bir alan yaratmak. İnternet sayfasında cinsel istismara uğramış olan çocukların ya da çocukların ebeveynlerinin sıkça sorduğu sorular yer almakta. Psiko-sosyal içerikli sorular ve cevaplar Uzman Psikolojik Danışman Nilüfer Koçtürk, hukuki içerikli sorular ve cevaplar ise Avukat Sabit Aktaş tarafından hazırlanmış. Uluslararası Çocuk Merkezi bunun sadece internet üzerinde kalmamasını istemiş ve soru-cevapları kitapçık halinde de yayınlamış. Sorulara ve cevaplara buradan ulaşabilirsiniz.
İnternet sitesi ayrıca, çocuklara yönelik cinsel istismar hakkında dava-karar, rapor, makale, tez vb. materyal türlerini de barındırıyor ve bu materyal türlerini kurumuna, yazarına, alanına, diline, yayın tarihine göre sıralanmış durumda, bu şekilde detaylı arama yapabilirsiniz.
Bir diğer konuşmacı Didem Şalgam ise Türkiye’de cinsel istismara uğramış çocuk ve sömürü mağduru çocuklar hakkında bilgi notu sunumu yaptı.
“Çocuk nedir?”, “Mağdur nedir?” gibi kavramlar üzerine yoğunlaştı ve mağdur kelimesinin feminist literatürde eleştirildiğini, mağdur kelimesinin pasif, çaresiz bireyin aksine hayatta kalmayı başarmış, öznelliği ve kendini temsil hakkı olan birey anlamına gelen “survivor” yani “hayatta kalan” anlamını benimsenmiş olduğundan bahsetti.
Güvenlik Birimi’ne getirilen mağdur çocuk sayısına göre bize bir değerlendirme yapan Şalgam, Güvenlik birimine mağdur olarak gelen veya getirilen çocukların sayısı 2010 yılında 76 bin 428 iken 2014 yılına kadar yüzde 71,6 artarak 131 bin 172’ye ulaştığından bahsetti. 2013 yılında mağdur olarak Güvenlik Birimi’ne getirilen erkek çocukların kız çocuklarından fazla olduğunu, 2014 yılında ise bu durumun tersine döndüğünü ve mağdur olarak getirilen kız çocuklarının erkek çocuklarına göre daha fazla olduğunu söyleyen Şalgam’ın verdiği tabloda 15-17 yaş aralığındaki mağdur çocuğun daha fazla olduğunu ve 17-18 yaş aralığındaki çocukların tabloya alınmadığını gördük. Çocukların mağduriyetine neden olan suçlar arasına cinsel istismar Türkiye’de yüzde 92 oranında.
Türkiye’de 2014 yılında cinsel istismar suç mağduru kız çocuğu sayısı yüzde 87,5 iken cinsel istismar suç mağduru erkek çocuğu sayısı yüzde 12,4. Tabloda cinsel istismar suçu mağduru çocukların şüpheli yakınları olarak en fazla tanımadığı kişiler olarak gösterilmiş, bunun aksine çocukların cinsel istismarına neden olan kişilerin en fazla yakın çevreden olduğu bilinmekte. Ayrıca tabloda öz babanın uyguladığı istismar sıfır olarak gösterilmekte. Bu da devletin ve bakanlığının aileyi korumak için yaptığı çalışmalardan biri olarak değerlendiriliyor. Örneğin Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı’nın yaptığı bir çalışmaya göre Türkiye’de yaklaşık 500 ergen bireye “Cinsel istismara uğradınız mı?”, “Kim tarafından uğradınız?” gibi sorular sorulmuş. yüzde 90 “Herhangi bir istismara uğramadım” cevabı alınmış. Bakanlığın 500 kişiye dayanarak 25 milyon çocuğu göz ardı ederek genelleme yapması da kafalarda soru işareti bırakmış durumda.
Tabloda 2010 yılından 2015 yılına kadar Ceza Mahkemelerinde çocuklara cinsel istismar suçu üzerine açılan davalarda alınan mahkûmiyet ve beraat kararlarının o yıl çıkan dava sayısı karşılaştırıldığında, mahkumiyet kararlarında artış olduğu görülmekte. 2010 yılından 2014 yılına gelen süreçte çocuklara cinsel istismar suçu işlemiş toplam sanık sayısı da artış göstermekte. Ayrıca sanıldığının aksine suçu işleyenlerin kadınlar da olduğu görülmekte. Çocukların ticari maksatlarla sömürülmesi de artmış durumda. 2010-2014 yılları arasında, 18 yaş ve üzeri 4 bin 199 kişi çocukların ticari maksatlarla cinsel olarak sömürüsüne işaret suçundan yargılanmış.
Verilen tablodaki değerler, çocuk sayısına göre değil açılan davalar üzerine olduğu için kaç çocuk cinsel istismara maruz kaldı kesin olarak bilinmiyor. Türkiye’de 25 milyon çocuk olduğu düşünülüyor ve yapılan araştırmalar verilen bilgilerden durumun daha da vahim olduğu sonucu çıkıyor. Uluslararası Çocuk Merkezi’nin yaptığı bu proje çocuklara, ailelere ve profesyonel kişilere bilgi aktarımı yapmak ve bu bilgiler ile yeni bir bilinç, yeni bir kültür oluşturmak. Zira ne kadar önleyici ya da caydırıcı tedbirler alınsa, yasalar çıksa da bilinç, kültür değişmediği sürece durum daha da vahimleşecek gibi gözüküyor.
