Ana SayfaYaşamFeminizmÖzgürleşme yolunda ekofeminizmi anlamak

Özgürleşme yolunda ekofeminizmi anlamak

-

1970’lerde ilk kez kullanılan ekofeminizm sözü, bugüne gelindikçe daha net bir hâl alıyor. Daha doğrusu bu teorinin doğruluğu, feminist mücadele ile yeşil mücadelenin birleşmesinin gerekliliği daha çok ortaya çıkıyor. Ezilen, tahrip edilen doğa ile köleleştirilen kadının militarizm, kapitalizm gibi aynı egemenlerce tahakküm altına alınması, özgürleşmenin de birbirine bağlı olduğunu gösteriyor.

Şöyle ki tarih boyunca kadın doğaya, erkek kültüre yakın görülmüştü. Bunun en büyük nedeni erkek egemen sistemin kendini üstün görmesi, doğayı tahakküm altına almayı düşünmesiydi. Nitekim yeşil mücadele, kadın ile bambaşka bir boyut kazandı. Zira açık ki tahakkümü, hâliyle patriyarkayı, kapitalizmi yenmek, kadın ve doğanın özgürleşmesiyle gerçekleşecek!

Ekofeminist teorinin temel ilkesi, kadınların egemenlik altına alınmalarıyla doğanın egemenlik altına alınmasının bir bütün oluşturduğudur. Ayrıntısıyla düşünüldüğünde bu teorinin gündelik pratiklerle ilgisi ortaya çıkmaktadır. Yasayı koyan, tarihi yazan ve tüm kontrol mekanizmalarını ele geçiren erkek, kural koyarken kendini hem kadından hem doğadan üstün görmüş ve doğayı, kadını egemenlik altına alan sistemi geliştirmiştir. Bu noktada Marti Kheel’in söyledikleri büyük ölçüde doğruluk taşımaktadır. Marti Kheel: “Ekofeministler suçlanmayı birincil olarak hak edenin erkek merkezli dünya görüşü olduğunu öne sürerler”. Ekofeministler için imtiyazlı yerlerinden ayrılması gerekenin basitçe “insanlar” değil ama erkekler ve eril dünya görüşüdür, demiştir.

Fotoğraf Bianet'ten
Kanyak: Bianet

Dünya tarihi boyunca erkek devletin kadına ve çevreye yaptıklarının göz önünde bulundurulması hâlinde, sorgulanması gereken görüş, eril dünya görüşüdür. Dağların yakılışında, yeşilin yok edilişinde, kadın katillerine “tahrik” indirimi verilişinde, kadın cinayetlerinde artışın yaşanmasında eril sistemin payı büyük olduğu için ekofeminizmin yaklaşımı gerçeklikle ilişkilendirilebilir. Beden sömürüsünün arttığı, eşitsizliklerin azalmadan devam ettiği, doğanın yok edilişinin sürdüğü dünyanın yeni sisteminde ise bu kurama duyulan ihtiyaç hâliyle artmaktadır.

Kaynak: Amargi Dergisi
Kaynak: Amargi Dergisi

Ekofeministler küreselleşmeye, yoksulluğa karşı uygulanan neoliberal politikalara da karşı olmuştur. Bu karşı oluş emek hareketleri için de önemlidir. O yüzden ekofeminist teorinin düşlediği dünyaya kavuşmak, evrende ezilen herkes için özgürlük getirecektir demek yanlış veya öznel bir ifade olmayacaktır. Bu noktada ekofeminizmin sorun olarak ele aldığı konular örnek teşkil etmektedir. Örneğin; ekofeminist kuramda hiyerarşinin ortaya çıkışı ile tahakkümün kökenlerinin sorgulanması önemli bir sorun olarak ele alınır. Ayrıca erkek egemen sistemde yaratılan kültür-akıl karşıtlığında doğa ve kadın özdeşliği kurulur. Bu bağlamda özgürleşme yolunda ve bu özgürlüğün her alana yayılması konusunda ekofeminizm, hem sorgulayıcı hem de çözüm üreticidir.

Ekofeminizmi anlamak için 2015’in son yedi ayında –ve belki de 2016’nın ilk günlerinde- yaşananlara bakmak dahi yeterli bir örnektir. Dargeçit, Cizre ve sayısı arttıkça artan ilçelerde yapılanlar ekofeminizmin neyi kastettiğini göstermektedir. Çünkü egemen güçler doğayı katlederken kadınları da katletmektedir. Bunu görmek için paylaşılan videoları, görselleri, oradaki kadınların tanıklıklarını dikkate almak gerekir. Her top atışında kuşların oradan oraya uçuşu, havanın kirli bir tozla kaplanışı ile ilgili Cizre’den gelen görüntü ve ardından buna sebep olanların kadınların ölümüne yol açması, ekolojik özgürlüğün ve kadın özgürlüğünün birbirine bağlılığını göstermekteydi.

Fotoğraf: Atlas Dergisi
Fotoğraf: Atlas Dergisi

Bu noktada bir kare vardır ki gerçekten böyle bir özdeşleştirme yapılmasının gereğini açıklamaktadır. Fotoğrafta bir at ve güvercinin cansız bedenleri yer almaktaydı. Bedeni teşhir edilen Ekin’i hatırlatıyorlardı. Onlar için erkek devlet tarafından yazılan yazgı benzerdi. Doğanın, hayvanın ve kadının yok oluşuna etki eden sistem aynıydı. Bu durum, özellikle bu coğrafyanın içerisinde ekofeminizmin farklı bir boyut kazanmasının gerekliliğini ortaya çıkardı. Ayrıca talan edilen coğrafyaların, tahrip edilen doğanın yeniden inşası, kadınların ikincil olarak süren yaşamlarının sonlanmasının ekofeminist mücadeleyi “öteki” olarak görülen coğrafyalara yaymakla yakından ilgisi vardır. Fakat Yeşil Yol projesinde, Suşehri’nde, Nusaybin’de, Cizre’de, tüm talan edilmelere karşı kadınların direnişi her yerdeyken ekofeminist mücadelenin, “öteki” ilan edilen alanların uzağında olduğunu söylemek yanlıştır. Hâliyle doğanın ve kadının özgürlüğünün yakalanacağı günlerin yakın olduğunu hissetmek son derece haklı bir ruhun hissidir.

SON YAZILAR

Vakıf üniversitelerinde neler oluyor?

Üniversiteler tüm bileşenleriyle, emeğin ve bilginin kendini her an yeniden var ettiği mekânlardır. Üniversiteler eskiden beri hep toplumun aklı ve vicdanı olarak görülmüştür. Bu günlerde...

EŞİK: Kadın ve kız çocuklarını hayattan koparamayacaksınız, ev köleleriniz yapamayacaksınız

Eşitlik için Kadın Platformu (EŞİK) kız çocuklarının okullaşmasını teşvik adı altında, kız okullarının açılması yani karma eğitimin baltalanması hakkında açıklama yayımladı. Karma eğitime son vermenin...

Sus(ma)mak! İnan(ma)mak!

Gündem şu an bu iki kavramdan çok da bağımsız bir noktada değil. Size şimdi ufak bir düşünce egzersizi yaptırmak istiyorum. Bana katılabilirsiniz veya eleştirmek istediğiniz...

Kadın, doğa ve kesişen tahakküm: Av ihalelerinden İstanbul Sözleşmesi’ne, Kuzey Ormanları’ndan 6284’e

Hem ekofeminizm hem vegan feminizm kadınların, doğanın ve hayvanların üzerindeki ataerkil kapitalist baskının nasıl ortak sömürü hikayeleri ortaya çıkardığını yıllardır tartışıyor. Üstelik bunu, sadece bu...
Zozan Çetin
Zozan Çetin
Eylül 1989’da doğdum. Ege Üniversitesinde Tarih okudum. Daha sonra erkeğin tarihini değil, kadının tarihini yazmak ve anlatmak için Dokuz Eylül Üniversitesi Kadın Çalışmaları Anabilim Dalında yükseklisansa başladım. Düşlerim için çabalamaya devam ediyor ve değişime olan inancı içimde taşıyorum. Bir kadın olarak var olma mücadelesi verirken de yazının, sözün ve kalemin gücüne inanıyorum. O yüzden yazmayı da anlatmayı da seviyorum.

ÇOK OKUNANLAR

95,278BeğenenlerBeğen
17,593TakipçilerTakip Et
22,156TakipçilerTakip Et
243AboneAbone Ol