Yerli gelenekler, öyküler, kültürler ve daha pek çok bilgi… Sayısız dil ve mitoloji yok olup gidiyor. Hatta bazen büyük yerli grupların bile nesli tükenebiliyor. Ama ardından kalan kullanışlı bilgiler bizi aydınlatmaya devam ediyor. 500 sayfalık doğal tıp ansiklopedisi haberi de buna bir örnek. Amazonlarda bir kabile, Brezilya ve Peru’dan Matsés halkı, geleneksel tedavi yöntemlerini içeren bir ansiklopedi yarattı. Ansiklopedi, 5 şaman ve Acaté üyesi asistanları tarafından derlendi.
Acaté, Matsés halkıyla birebir iletişim halinde olan ve onlar gibi daha pek çok Amazon yerlilerine yardımcı projeler geliştiren bir örgütlenme. Yaklaşık 10 yıldır faaliyetlerini sürdürüyorlar. Gelir kaynakları kısıtlı, ormanların diplerinde yaşayan, giderek daha çok dış kaynaklara bağımlı hale gelen kabilelere ya da ağır koşullarda madenlerde çalışanlara; altın, petrol ve biyo-korsanlığı için baskılarını giderek arttıran endüstrilere karşı sosyal ve ekolojik hayatı korumaya yönelik alternatif çözümler arıyorlar.
Matsés halkına gelirsek… Yaklaşık 3 bin 200 kişiden oluşuyor. Kendi Matsés dilini konuşuyorlar. Son 30 yılda büyük ölçüde yerleşik hayata geçtiler. Bölgelerini diğer yerli kabilelerden ve yabancı sömürücülerden korumaya yönelik bekçilik yapıyorlar.
Acaté’nin kurucu ve başkanı Christopher Herndan bir röportajında bu yeni projelerinden bahsediyor. “Matses Geleneksel Tıp Ansiklopedisi, Amazon kabilelerindeki ilk zaman şamanlarından günümüze kalanların bir nevi bir kopyası. Matsés’in en yaşlı bilgesi ve şifacısı, bilgilerini kendinden sonrakilere aktaramadan öldü. Acaté ve Matsés liderleri bir daha böyle bir trajedinin yaşanmaması için ansiklopedi çalışmalarına hız vermeye karar verdi.’’
“Matsés halkı daha önceki tecrübelerinden hareketle, kendi tıbbi bilgilerinin şirketler veya araştırmacılar tarafından çalınmasını önlemek amacıyla bilgilerini kendileri basmaya karar verdi. Aynı zamanda yeni genç şamanlar için iyi bir rehber olacak.”
Acaté bu arada bir de Matsés‘te kalan şamanlarla genç öğrenciler arasındaki iletişimi arttıracak bir proje başlattı. Bu rehberlik programıyla yerliler yaşam biçimlerini kendileri yok olup gittikten yüzyıllar sonraya da yaşatmayı umuyorlar.
Pek çok ağır hastalığın tedavisinde kullanılan Matsés şifaları, her bir bitkinin detaylı özellikleriyle belirlenmiş. Bu tedavi yöntemleri yok olup gidiyor ve en çok zararı yine kendi genç nesillerine oluyor. Matsés ve Acaté tarafından geliştirilen metodoloji diğer yerli kültürler için de güzel bir örnek şablon olabilir.
“Amazon insanları yüzyıllar boyunca birikmiş bilgi servetlerini, doğayla olan derin fiziksel ve ruhsal bağlarının sonucu sahip oldukları iyileştirme tekniklerini sözel olarak sonraki nesillere aktardılar. Matsésliler gezegenimizin biyoçeşitliliği çok yüksek bir ekosistemde varlıklarını sürdürdüler. Bu yüzden bitkilerin iyileştirici özellikleri hakkında uzmanlar.”
Ansiklopedi, iki yıllık yoğun çalışmanın bir ürünü. Her bir veri, hastalık adına göre kategorize edilmiş. Her birinin semptomlarından nasıl tanınacağı açıklanmış.
Ansiklopedi şu an için satışta değil; ama bu projeye ve Matsésliler gibi daha pek çok kabileye destek olmak isterseniz Acaté’ye bağışta bulunabilirsiniz.
Sitede kuruluşla ve projeleriyle ilgili pek çok bilgi mevcut. Eğer ekibe katılıp katkı sağlayabileceğinizi düşünüyorsanız, gönüllülük seçeneği de var.
Kaynak : Conscious Life, Mongabay, Wikipedia, Acaté
