Kökeni yaklaşık 30 bin yıl öncesine dayanan ve mağara duvarlarına yapılan çizimlerle başlayan resim sanatı, bugüne kadar dinlerin, imparatorlukların, düşünce akımlarının ve farklı tarihsel dönemlerin etkisiyle konular, teknikler ve daha pek çok nokta açısından farklı yollar izledi.
Sanatın bütünü beşeriyetin hayatını öyle veya böyle bir şekilde kaplarken alt dallarının da birbirlerine dokunması kaçınılmazdı. Bana göre başlangıcını yaşayan ilk varlığa dayandırabileceğimiz tiyatro da, zaman zaman resmin konularından biri oldu.
Bazen tiyatro binalarının, bazen oynanan oyunlardan kesitlerin, bazen bir oyunun girişinin tuvallere yansıtılması, çoğunluğu empresyonist akımın etkisinde yapılmış olan bu resimleri aynı zamanda tarihsel bir belge olarak konumlandırıyor. Farklı dönem ve farklı yerlerde yapılmış bu tiyatro konulu resimler, o dönemin sahneleri, tiyatro anlayışı ve belki seyircileri hakkında fikir sahibi olabilmemize de olanak sağlıyor. Öznesi tiyatro olan bu resimlerden bazılarına birlikte göz atalım:
1. Concert Given by Cardinal De La Rochefoucauld. Argentina Tiyatrosu, Roma – Giovanni Paolo Pannini
1691- 1765 yılları arasında yaşayan Pannini, eserlerinde çoğunlukla içinde bulunduğu mekânları tasvir eden Romalı bir ressam. Resmedilen tiyatro binası ise 1731’de inşa edilen ve Roma’nın en eski tiyatro ve opera salonlarından biri olan Teatro Argentina. Mimar Gerolamo Theodoli tarafından tasarlanan tiyatro binası, bugüne kadar çok kez restore edilmiş. Toplam 696 koltuğu olan Teatro Argentina, neredeyse kusursuz bir akustiğe sahip.
2. The Old Burgtheater – Gustav Klimt
Gustav Klimt’in 1888/89 yıllarında yaptığı bu resim bugün Wien Müzesi’nde bulunuyor. Klimt’in resmi yaptığı yıl olan 1888’de yeni binasına taşınan Burgtheater, Avrupa’nın en yaşlı ikinci tiyatro binası. Viyana’daki bu tiyatro İkinci Dünya Savaşı’nda oldukça zarar görmesi sebebiyle savaş sonrasında restore edilerek faaliyetine devam etmesi sağlanmış.
3. Othello and Desdemona – Daniel Maclise
William Shakespeare’in en ünlü trajedilerinden biri olan Othello’nun ikinci perdesinin üçüncü sahnesinden, Othello ve karısı Desdemona’yı gösteren resim İrlandalı ressam tarafından 1859 yılında yapılmış ve bugün Johannesburg Sanat Galerisi’nde bulunuyor.
4. Scene from A Midsummer Night’s Dream – Francis Danby
Shakespeare’in bir diğer meşhur oyunu olan Bir Yaz Gecesi Rüyası’nın ikinci perdesinden bir kesit gösteren 1832 tarihli resim Oberon ve Titania’nın buluşmasını tasvir ediyor ve bugün İngiltere’deki Oldham Sanat Galerisi’nde sergileniyor. Bir Yaz Gecesi Rüyası diğer Shakespeare eserleri gibi dünyanın sayısız yerinde bugün bile sergilenmeye devam ediyor. Türkiye’de en son geçen yıl Şehir Tiyatroları’nda Levent Üzümcü’nün başrolünü üstlendiği yorumunun sahnelendiğini de yeri gelmişken hatırlatalım.
5. The Royal Theatre of Turin – Pietro Domenico Oliviero
1679-1755 tarihleri arasında yaşayan İtalyan ressamın resmettiği “Teatro Regio”, çoğu tarihi tiyatro gibi kapanmalar, hasarlar ve kazalar görmüş. Sonraki yıllarda yeniden inşa edilen bugünkü binası 1750 koltuk kapasitesine sahip.
6. Performance Of Hernani By Victor Hugo – Paul Albert Besnard
Besnard’ın, Fransız yazar Victor Hugo’nun Hernani isimli oyununu resmettiği eseri, kitabın kapağı olarak da kullanılmış.
7. Place du Theatre-Francais (Spring) – Pissarro Camille
Paris’teki Comedia Française tiyatro binasının resmedildiği eser izlenimci ressam Camille imzalı. Esasen resimde bina çerçevenin dışında kalmışsa da, bize tiyatronun dış cephesi konusunda küçük bir bahar manzarası sunuyor. 1673 yılında Moliere’nin ölümünden sonra çeşitli topluluklarla birleşen oyuncu grupları tarafından kurulmasından itibaren pek çok kez farklı yerlerde hizmet veren tiyatro, çok sayıda resme de konu olmuş. Fransız Devlet Tiyatrosu, ayrıca dünyanın en eski ulusal tiyatrosu olmakla birlikte günümüze kadar gelen bir örgüt yapısına sahiptir ve sayısız büyük oyuncunun yetişmesini sağlamıştır.
