Türkiye’nin kuzeydoğusundaki dağlarda yaşayan Türk toplulukları, iletişim için ilginç bir ıslık dili kullanıyor. Araştırmacıların iddiasına göre yaklaşık 10 bin kişinin kullandığı kuş sesini andıran ıslık, beynin iki lobunun da kullanıldığı ilk dil.
Islıkçılar aralarında genelde Türkçe konuşsa da 5 kilometreye varabilen uzak mesafelerden mesaj iletmek istediklerinde ıslık diline geçiyorlar. Islık dili farklı bir formatta da olsa, Türkçe ile aynı kelime haznesi ve dil bilgisine sahip. Bilim insanları önceden tüm konuşma, yazı ve işaret dillerinin temel olarak beynin sol lobunu çalıştırdığını sanıyordu; ancak görünen o ki bu durum ıslık dilinde geçerli değil.
New Scientist’e yaptığı açıklamada araştırma yazarı Dr. Onur Güntürkün ”Tonal veya atonal, şaklamalı veya işaretli, yazılı veya sözlü tüm dillerde en çok sol lobun kullanıldığı bilinir. Şimdi ise bizler ilk kez her iki beyin lobunun eşit şekilde katkıda bulunduğu bir dilin varlığını kanıtlıyoruz” dedi.
Araştırma için Ruhr Bochum Üniversitesi’ndeki araştırmacılar, Giresun’un Kuşköy köyünde yaşamış Türkçe ve ıslıklı Türkçe’yi akıcı konuşan 31 kişiyi bir teste tabi tuttu. Deney sırasında katılımcılar sözlü ve ıslıklı Türkçe’deki heceleri kulaklıklarla dinledi.
Science Magazine açıklamasına göre deneyde, ”ba’‘ ve ”da” gibi birbirinden farklı iki ögenin, katılımcıların sol ve sağ kulağına dinletilerek ne duyduklarını bildirmeleri isteniyor. Bu gibi deneyler genelde katılımcıların sol lobdaki konuşma işleme merkeziyle bağlantılı olan (ilişkilendirilen) sağ kulakta ne duyduklarını açığa çıkarır.
Türkçe heceler seslendirildiğinde, araştırmacılar sağ kulağa iletilen hecenin katılımcılar tarafından daha sık anlaşıldığı sonucuna ulaştı. Sonuçlar, sol beyin lobunun baskın olduğuna işaret ediyor. Aynı işlemi ıslıklı Türkçe için denediklerinde ise katılımcılar, heceleri her iki kulaktan da eşit şekilde kavrayabildi.
Araştırmacılar ıslıklı Türkçe’nin beyinde neden asimetri yani iki lobun aynı anda çalışmama durumu oluşturmadığını tam olarak açıklayamasa da sonuçlar beyin asimetrisinin sinyaller işlenir işlenmez, çok erken meydana gelen bir olay olduğunu kaydetti. Güntürkün de bilgiyi alma şeklimizin beynimizin yapısında köklü değişimlere yol açtığını ekledi.
Araştırmacılar bu bulguların felçten muzdarip insanlara yardımcı olabileceğini düşünüyor. Güntürkün bir sonraki aşamada, sol lobu felçli bir Türkçe ıslık kullanıcısının hâlâ Türkçe ıslıkla iletişim kurup kuramayacağını araştırmak istiyor.
Kaynak: IFL Science
