Evet, kabul edelim. Plastikle aramızda küçük bir problemden fazlası var. Küresel olarak baktığımızda, her yeni gün 300 milyon ton civarında plastik üretiliyor ve çoğu plastiğin tek kullanımlık – kullan at ürünler olduğunu da göz önüne alırsak oldukça fazla atıkla karşı karşıya kalıyoruz.
Yarattığımız yüksek hacimli plastik çöplerin doğada ayrışamamasının yanı sıra ömrü boyunca daha küçük ve daha da küçük parçalara bölünmeye devam ediyor. Okyanuslar üzerinde yüzen 270 bin ton plastik, 700 çeşit deniz canlısını tehlike altında bırakıyor. Bu durum oldukça net bir şekilde gösteriyor ki, bir değişiklik yapmanın zamanı geldi de geçiyor…
Yeşil canavarlar olarak, gezegen üzerindeki etkimizi azaltmak için elimizden geleni yapmayı alışkanlık hâline getirmemiz gerekiyor. Organik olanı tercih etmeli, gezegeni düşünerek tüketmeli, beslenmeliyiz. Şunun şurasında kullanabileceğimiz kaç tane dünya var ki? Yeniden kullanmalı, azaltmalı, direnmeli ve geri dönüştürmeli. Biz mükemmel değiliz, insanız biz, kimimiz aileyiz, o hâlde doğa bilincini tüm sülaleye geçirmeliyiz.
Eğer evde çocuk varsa, meyve suyu kutuları, bisküvi ambalajları, su pet şişeleri, plastik oyuncaklar ve dahası kaçınılmazdır. Bu tür plastikler olmadan yaşayabildiğimiz hâlde, onlara gereksinim duymaya başlarız. Bu bazen çok sinir bozucu olsa da, aslında yaratıcılığı arttırmak için de bir fırsattır.
Çocuklar ailenin aynasıdır ve ebeveynlerine benzemek onlara kendilerini iyi hissettirir (en azından yaşları küçükken böyledir). Plastik kullanımını azaltmak ve onlara plastiğin doğa dostu olmadığını öğretmek için önce plastiği siz azaltmalı ve örnek olmalısınız. Çocuk sizden gördüğünü yapmayı deneyecektir; ancak en iyi yol elbette eğlenerek öğrenmektir.
Çocuğunuza doğa dostu olmayı eğlenceli oyunlarla öğretebilirsiniz. Eğlenerek öğrenme metodu sayesinde bir yandan plastikleri oyunlar içinde kullanıp onlardan kurtulurken, çocuğunuzla da değerli bir anı paylaşmış olacaksınız.
1. Plastikten kutulardan cam kavanozlara aktarma oyunu
Daha önceden alınmış, hâli hazırda evde bulunan meyve suları olabilir. Çocuğunuzun içecekleri plastik kaplardan içmesini istemiyorsanız, evet bunu siz de düşünmüştünüz; içeceği başka bir kaba aktarabilirsiniz. Ancak tek başınıza değil. Bu işlemi bir oyun hâline getirirseniz, örneğin çocuğunuza, plastik kaplardaki içecekleri cam kavanozlara birlikte dökmeyi teklif ederseniz, içecekleri bir yerlere dökme fikri muhtemelen çok hoşuna gidecek ve en çok o dökmek isteyecektir. Bu şekilde her alışveriş sonrası alınan yiyecek/içecekleri plastik kaplardan, şişelerden evdeki cam kavanozlara aktarma işlemi ile boşaltılan kaplardan arda ne kadar çok çöp çıktığını ona gösterirseniz, eve giren içi dolu paketlerin anında çöpe dönüştüğünü görmek onda bir süre sonra farkındalık yaratmaya başlayacaktır.
2. Çöpleri doğru kutulara atma oyunu
Oyunun amacı, çöpleri doğru kutularına atarak geri dönüşüme kazandırmak. Bu oyun çocuğunuzun nesneleri tutup kutunun içine atmasını, hangi nesneyi hangi kutuya atması gerektiğini düşünmesini ve bu sayede ince motor becerileri* kazanmasını sağlayacaktır. Ayrıca, oyun vesilesiyle çocuğunuzla geri dönüşüm ile ilgili sohbet etme fırsatınız olacak. Önemli olan, çocuğun bu etkinliğe ne ölçüde katkı sağladığını görebilmektir. Belki öğretmesi uzun zaman alacak ancak bunların değerli zamanlar olduğunu ve çocuğun bu beceriyi kazanması için biraz sabır gerektiğini unutmayın.
Plastik kullanımını azaltmanın en etkili yolu, işlenmiş ve paketli ürün satın almamaktır. Hazır kek almaktansa, keki çocuğunuzla birlikte yapın. Emin olun ki mutfak, birlikte geçirdiğiniz zamanın değerinden fazla dağılmayacaktır. Hem bu esnada çocuğunuz da yemek yaparken ortaya çıkan atıkları ayırdığınız çöp kutularına atarak ortamın dağılmasını anında engelleyebilirsiniz.
3. Market çantası oyunu
Plastik poşetlerden kurtulmanın en iyi yolu eve plastik poşet sokmamaktır. Markete eliniz boş gitmeyin. Çocuğunuzla beraber kendinize bir market çantası edinin. Bu tamamen size ait ve markete giderken yanınızda her zaman arkadaş olacak bir çanta olsun. Satın aldığınız şeyleri onun içine koyarken, çocuğunuz için aldıklarınızı da onun çantasına koyun. Kendi çantasında kendisine ait şeylerin olduğunu görmek onu mutlu edecek, özgüvenini artıracaktır. Eve geldiğinizde çantasını boşalttıktan sonra onu kendi özel dolabına koymasını sağlayın. Bu şekilde birkaç sefer devam ettiğinizde, çocuğunuz bunu alışkanlık kazanacak ve alışveriş öncesi kapıda sizi kendi market çantasıyla bekliyor olacaktır.
4. Benim bahçem, benim sebzelerim oyunu
Market alışverişini ve plastik kullanımını azaltmanın en doğal yolu da elbette kendi bahçenizi yaratmaktır. Kumda oynar gibi çocuğunuzun toprakla haşır neşir olmasını sağlayabilirsiniz. Birlikte tohum ekmek, toprakla uğraşmak, bitkileri sulamak hem zevkli bir etkinlik olacak hem de yapılanın karşılığını alarak toprağın canlılığını görecek, kendi yarattığı mahsulleri yemenin keyfini alacaktır. Sebze sevdirme garantisi de cabası.
Çocuğunuzla yapacağınız her yeşil aktivite, az ya da çok mutlaka doğa bilinci kazanmasını sağlayacaktır. Erken yaşta tam oturmayan ve daha sonra araya girecek ergenlik çağıyla birlikte rötara uğrayabilecek bu bilinç, ileride mutlaka gün yüzüne çıkacaktır. Çocuk yaşta edinilen alışkanlıkların bireyi yaşam boyu etkilediği unutulmamalıdır.
*İnce motor becerileri, elde ve parmakta bulunan küçük kasların çalışması, güç ve kontrol becerisidir.
Kaynak: One Green Planet
