Zeytinliklere maden ve endüstriyel tesis kurulabilmesine izin veren yasa tasarısı Meclis komisyonunda kabul edildi.
Üç gündür devam eden görüşmelerde hükümet zeytinliklerin konut ve turistik tesis inşaatına açılmasından geri adım atmış ancak madencilik ve endüstriyel tesisler yapılabilmesi yönündeki maddede ısrar etmişti.
“Kamu yararı”
AA’nın aktardığına göre tasarıdaki düzenlemeler şöyle:
– Zeytinlik bulunan her ilde vali başkanlığında 11 üyeli bir kurul oluşturulacak. Kurulda Bilim, Sanayi ve Teknoloji, Çevre ve Şehircilik, Gıda, Tarım ve Hayvancılık, Maliye, Orman ve Su İşleri bakanlıklarından yetkililerinin yanısıra, sanayi ve ticaret odaları ve sivil toplum örgütü temsilcileri yer alacak. Kurul, yatırım taleplerine ilişkin görüş bildirecek, zeytinliklikmerin geliştirilmesi, korunması, verimli kullanılmasına yönelik inceleme yapacak.
– Zeytinliklerde ve zeytinliklere en az 3 kilometre mesafede, ağaçların gelişimini ve çoğalmasını engelleyici nitelikte kimyasal atık oluşturacak, toz ve duman çıkaracak tesis yapılamayacak ve işletilemeyecek. Ancak Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı, ‘alternatif alan bulunmaması’ ve ‘kurulun uygun görmesi’ şartıyla bakanlıklarca ‘kamu yararı kararı alınmış yatırımlar’ için zeytinlik sahalarında yatırım yapılmasına izin verebilecek, bu yetkisini gerektiğinde valiliklere devredebilecek.
– Zeytinliklerde zeytinyağı fabrikası ve tarımsal işletme kurulması ve işletilmesi Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı’nın iznine bağlı olacak.
– Yatırımcılar faaliyetlerini izin amacına uygun, çevre ve zeytinlik sahalarına zarar vermeyecek şekilde yürütecek, oluşabilecek zararı telafi edecek, kendilerine tahsis edilen yerleri tahsis süresi bitiminde eski vasfına getirecek.
Bakanlık izni
– İzin verilen yatırımlara ait sahalar hariç, zeytinlik sahalar daraltılamayacak. Zeytin ağaçlarının sökülmesi Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı’nın fenni gerekçeye dayalı iznine tabi olacak. Bu iznin verilmesinde bakanlığa bağlı araştırma enstitülerinin ve ziraat odasının uygun görüşü alınacak.
– İzinsiz ağaç kesen veya sökenlere, ağaç başına 4 bin lira idari para cezası verilecek.
Neden “ölüm fermanı” deniyor?
Üretim Reform Paketi’nde yer alan tasarı Meclis’e ilk geldiğinde dönüm başına 15’ten az zeytin ağaç bulunan alanları zeytinlikten çıkarmayı, bu alanlarda konut ve turistik tesis inşaatının yanısıra sanayi tesisi ve maden ocağı yapılabilmesini öngörüyordu.
Yoğun tepkiler üzerine konut, turistik tesis vb. yapılar tasarıdan çıkarıldı. Ancak söz konusu alanlarda sanayi tesisi ve maden kurulabilmesinde ısrar edildi.
Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanı Özlü, kıyı bölgelerinde petrokimya tesisleri kurulması gerektiğini savunurken, bu durum zeytinlikler sayesinde hala bakir bölgelerin kaldığı Ege kıyılarında yoğun bir sanayileşme hamlesiyle birlikte ekolojik düzenin bozulmasına eşlik edebilir.
Üreticiler de bu nedenle tasarıya “zeytinliklerin ölüm fermanı” diyerek karşı çıkıyor ve Zeytinlik Yasası’nın mevcut haliyle kalmasını istiyor.
Göstermelik maddeler
Tasarı, sanayi ve maden sahalarına yol açarken, bazı maddelerle de zeytinlikleri koruma yönünde ağır yaptırımlar getirileceği izlenimi veriyor.
Tasarının ilk halinde zeytinlik alanda hayvan otlatılmasına ilişkin üç ay hapis cezası kaldırılıp yerine 5 bin lira para cezası öngörülüyordu. Üreticilerin itirazı üzerine ceza üç aylık hapis cezası altı aya çıkarıldı. Kanun dışı olarak kesilen her bir zeytin ağacı için para cezası ise 2 bin lira yerine 4 bin liraya yükseltildi.
Ancak üreticiler, zeytinliklerin kaderini kurul kararına bağlayan tasarı onaylanması halinde bu maddelerin yetersiz kalacağını söylemişti.
