Şimdilerde kız çocuklarımıza istedikleri her şey olabileceklerini söylüyoruz: Astronot, anne, oğlansı bir kız ve kız gibi bir kız gibi. Ancak aynısını oğlan çocuklarımız için yapmıyoruz. Sosyal bilimciler, kızlara oynadıkları roller için daha fazla seçenek verdiğimiz halde oğlanların dünyalarının hâlâ sınırlı olduğunu söylüyor. Feminen olduğu düşünülen ilgi alanlarına sahip olma konusunda hevesleri kırılıyor. Onların her ne pahasına olursa olsun sert olmaları veya sözde oğlan çocuğu enerjilerini bastırmaları söyleniyor.
Eğer herkesin uygun şartlarda büyüyebileceği eşitlikçi bir toplum yaratmak istiyorsak, erkeklere de daha fazla seçenek vermeliyiz. Gloria Steinem‘in dediği gibi: “Kızlarımızı, daha fazla oğlan çocuklarımız gibi yetiştirmeye başlamamızdan memnunum. Ancak bu, oğlan çocuklarımızı da kız çocuklarımız gibi yetiştirene kadar işe yaramayacak.”
Çünkü erkeklerin rolleri artmazsa kadınların da rolleri artamaz. Ancak bu sadece kadınlarla ilgili değil. Erkekler okulda ve işte geri kalıyor. Çünkü yeni, pembe ekonomide başarılı olmaları için oğlan çocukları yetiştirmiyoruz. Genellikle feminen olarak düşünülen işbirliği, empati ve titizlik gibi beceriler, günümüz iş ve okullarında giderek değer kazanmakta ve bu becerileri gerektiren işler hızla büyümektedir.
Nijerya doğumlu yazar Chimamanda Ngozi Adichie, yeni kitabında feminist bir kız çocuğu yetiştirmeye yönelik bilgiler vermektedir. Peki ya nasıl feminist erkekler yetiştirebiliriz? Nörobilimciler, ekonomistler ve psikologlarların cinsiyet hakkında elde ettiği en son araştırma ve verilere dayanarak bu soruyu cevaplamalarını istedim. Feministi basit bir şekilde “erkekler ve kadınların tam eşitliğine inanan biri” olarak tanımladım. Tavsiyelerini nazik, kendine güvenen ve hayallerinin peşinden koşmakta özgür çocuklar yetiştirmek isteyen herkes uygulayabilir.
Bırakın ağlasın
Araştırmalar, oğlanlar ve kızların bebeklikte ve yeni yürümeye başladıklarında aynı oranda ağladığını gösteriyor. Bir eğitim ve aktif destek topluluğu olan A Call to Men’in kurucusu Tony Porter, oğlanların öfkenin kabul edilebilir olduğu ve kırılganlık gibi diğer duygularını göstermemeleri gerektiği mesajını 5 yaşlarında aldığını söylüyor. “Kız çocuklarımızın insan olmasına izin verilirken oğlan çocuklarımıza robot olmaları öğretiliyor. Ona, şöyle bir durup ‘Kızgın değilim; korktum, duygularım incindi veya yardıma ihtiyacım var’diyebilmesi için bazı duygulara sahip olduğunu öğretin” diye ekliyor.
Ona rol modeller gösterin
Bir araştırma, oğlan çocuklarının rol modellerle vakit geçirmeye kızlara nazaran daha fazla hevesli olduğunu gösteriyor. Bir baba figürü olmayan ailelerde büyüyen oğlan çocukların davranış, akademik başarı ve kazançlar açısından daha kötü olduklarına dair artan kanıtlar mevcuttur. Ekonomist olan David Autor ve Melanie Wasserman’a göre, bunun bir sebebi de yaşamın sorumluluklarını üstlenen bir erkek görmüyor olmalarıdır. Porter, “Oğlunuzun karşısına iyi erkekleri koyun” diyor. Onlara güçlü kadın rol modeller de gösterin. Spor, politika veya medyada tanınan bildiğiniz kadınların başarılarından bahsedin. Düşük gelirli Afro-Amerikan çocuklar için olan Urban Prep Academies adlı okulların kurucusu Tim King, bekar annelerin çocuklarının genelde onların başarılarına oldukça saygı duyduğunu söylüyor.
Kendisi olmasına izin verin
Çocuk ürünleri 50 yıl önce olduğundan daha fazla cinsiyete göre ayrılmıştır. Araştırmalar, pembe prensesler ve mavi kamyonların sadece oyuncak reyonlarında değil, aynı zamanda bardaklarda ve diş fırçalarında da olduğunu tespit etmiştir. Çocukların ilgisinin nasıl bu şekilde hizalandığına hiç şüphe yok.
Ancak nörobilimciler, çocukların bu tercihler ile doğmadığını söylüyor. 20. yüzyılın ortasına kadar pembe oğlan, mavi ise kız rengiydi. Araştırmalar, küçük çocukların net oyuncak tercihleri olmadığını göstermiştir. Araştırmacılara göre bu fark, toplumsal beklentilerin çocukların doğuştan gelen ilgilerini geçersiz kılabileceği noktada, yani 2 veya 3 yaşlarında cinsiyetlerinin farkına varması ile aynı zamanda ortaya çıkıyor.
California Üniversitesi’nde psikoloji bölümü başkanı olan Campbell Leaper’e göre uzun süreli çalışmalar, oyuncak ayrımcılığının akademik, mekânsal beceriler ve sosyal becerilerdeki cinsiyet ayrımları üzerinde uzun vadeli etkilere sahip olduğunu gösteriyor. Çocukların tam potansiyellerine ulaşmaları için, geleneksel olsun veya olmasın kendi ilgilerini takip etmeleri gerekir. Bırakın peşinden gitsinler.
Sosyal bilimciler, bloklar veya çamur ile oynama gibi açık uçlu etkinlikleri önerdiklerini ve oğlan çocuklarının aradıkları bu olmasa bile kostüm giymek veya resim dersi gibi aktiviteleri denemeye teşvik edilmelerini söylüyor. Basmakalıp düşünceleri açıkça söyleyin: “Oyuncak kutularında hep kızların olması kötü çünkü oğlan çocuklarının da oyuncak bebek evleri ile oynamayı sevdiklerini biliyorum”. Bu, kadınların da statüsünü artırabilir. Araştırmacılar, ebeveynlerin kız çocuklarını futbol oynamaya veya doktor olmaya teşvik ettiğini ancak oğlan çocukları bale yapmak veya hemşire olmak için desteklememesindeki nedenin “feminen” eşittir “düşük statü” düşüncesi olduğunu söylüyor.
Ona kendi başının çaresine bakmayı öğretin
Siyahi oğlan çocukların eğitilmesi konusuna eğitmen ve yazar olan Jawanza Kunjufu, “Bazı anneler, kız çocuklarını yetiştirir fakat oğullarını sever” diyor. Kız çocuklarını okutuyor, günlük ev işleri yaptırıp kiliseye gönderiyor ancak oğullarına bunları yaptırmadıklarını söylüyor. Verilerde ortaya şöyle bir fark çıktı: Michigan Üniversitesi araştırmasına göre, yaşları 10 ila 17 arasında değişen Amerikalı kızlar çocukları, ev işleri için oğlan çocuklarından haftada iki saat daha fazla zaman harcıyor ve oğlanların, ev işleri yapması için ücret alması yüzde 15 daha olası. Bir düşünce kuruluşu olan New America’nın baş yöneticisi Anne-Marie Slaughter, “Kız çocuklarımızın ofiste olmasını beklediğimiz gibi, oğlan çocuklarınızın da evde eşit bir şekilde işin üstesinden gelebilmesi için yemek pişirmeyi, temizlik yapmayı ve kendilerini çekip çevirmelerini öğretin” diyor.
Ona başkaları ile ilgilenmeyi öğretin
Bir araştırmanın verileri, ebeveynlerin her ikisi de tam zamanlı çalışsa dahi çocukların veya yaşlıların bakımı ve ev işleri ile yine kadınların daha çok ilgilendiğini gösteriyor. Bakıcılıkta iş imkânı oldukça hızlı artıyor. Bu yüzden oğlan çocuklarına başkaları ile ilgilenmeyi öğretin. Slaughter, sadece kız çocuklarından değil aynı zamanda oğlan çocuklarından da anne baba ve akrabaları yaşlandığında onlarla ilgilenmeleri beklendiğinden onlara bahsedilmesini söyledi.
Oğlan çocuklarınızın hasta bir arkadaşı için çorba yapmaya yardım etmesini veya hastanedeki bir akrabayı ziyaret etmesini sağlayın. Onlara evcil hayvanlar ve küçük kardeşlerinin bakımı konusunda sorumluluklar verin. Çocuk bakmak, koçluk yapmak veya ders vermek için teşvik edin.
İşleri paylaşın
Mümkünse ev işi ve çocuk bakımında ebeveynler arasındaki cinsiyet rollerine karşı çıkın. Massachusetts Üniversitesi’nde bir sosyolog olan Dan Clawson, “Kişinin eylemleri, sözlerinden daha önemlidir. Anne yemeği pişirir ve evi temizler, baba çimleri biçer ve sık sık evden giderse çocuklar da bunu öğrenir” diyor. Eve para getirme görevinin de bir kısmını paylaşın. Bir araştırma, oğlan çocukları ergenlik çağındayken en azından bir yıl çalışmış olan annelerin yetiştirdiği erkeklerin, çalışan kadınlarla evlenme ihtimalinin daha yüksek olduğunu göstermiştir. Bir diğer araştırma, 14 yaşından önce bir süre çalışan kadınların oğlan çocuklarının, yetişkin olduğunda ev işi ve çocuk bakımına daha fazla zaman harcadığını bulmuştur. Harvard Business School’da profesör olan Kathleen McGinn, çalışan anneler tarafından yetiştirilen erkeklerin, cinsiyet tutumlarında büyük ölçüde daha eşitlikçi olduğunu söylüyor.
Kızlarla olan arkadaşlığını destekleyin
Arizona Eyalet Üniversitesi’nde yapılan bir araştırma, anaokulunun sonuna kadar çocukların cinsiyet ile ayrıldığını ve bunun cinsiyet kalıplarını desteklediğini buldu. Ancak, karşı cinsten arkadaşlar ile oynamaya teşvik edilen çocuklar, daha iyi problem çözmeyi ve iletişimi öğreniyor. Toplumsal cinsiyet ve eğitim üzerine çalışan Duke Üniversitesi Sanford School müdürü Richard Fabes, toplumsal cinsiyetin grupları kategorize etmek için kullanıldığı ne kadar belirgin olursa, toplumsal cinsiyet kalıplarının ve ön yargıların da o kadar güçlendiğini söyledi.
Kentucky Üniversitesi’nde gelişim psikoloğu olan Christia Brown, çocuklar için karma doğum günü partileri ve spor takımları organize edilmesini, böylece çocukların bir grubu cinsiyet temelli dışlamanın kabul edilebilir olduğunu düşünmeyeceklerini söylüyor. Dilde de farklılık yaratmamaya çalışın. Bir araştırma, okul öncesi öğretmenlerinin “çocuklar” yerine “oğlanlar ve kızlar” dediğinde öğrencilerin erkeklerin ve kadınların rolleri hakkında daha basmakalıp fikirler edindiği ve birbirleriyle oynamak için daha az zaman harcadıklarını buldu. Porter, kızlarla arkadaşlık yapan oğlanların, kadınları cinsel objeler olarak görme olasılıklarının daha düşük olduğunu söylüyor.
“Hayır”ın hayır demek olduğunu öğretin
Çocuklara henüz anaokulu çağındayken birbirlerinin vücutlarına dokunmadan önce izin almalarını söyleyin. Ayrıca, onlara hayır kelimesinin gücünü de öğretin. Hayır dediklerinde gıdıklamaya veya onlarla boğuşmaya son verin. Evde sağlıklı bir problem çözme modeli oluşturun. Virginia Üniversitesi’nden W. Bradford Wilcox, çocukların boşanma ve istismara maruz kalmasının gelecekteki aşk ilişkilerinde yaşanacak sorunları çözmede yetersiz olmalarını beraberinden getirdiğini söylüyor.
Başkaları hoşgörülü olmadığında çekinmeden açıkça söyleyin
Brown, sataşma veya tacize şahit olduğunuz bir şey söylemenizi böylece onların da bu durumlara şahit olduklarında müdahale edebileceklerini söylüyor. Onlar uygunsuz davrandığında da çekinmeden açıkça söyleyin. “Çocuktur yapar” kötü davranış için bir bahane değildir. Onlardan bekletiniz yüksek olsun. King; aşağılayıcı, hoşgörüsüz, saygısız, saldırgan davranışlara yönlendirmemeye dikkat edilmesini söylüyor.
“Kız” kelimesini hiçbir zaman bir aşağılama ifadesi olarak kullanmayın
Oğlunuzun “kız gibi fırlatıyor”, “kız gibi koşuyor”, “kadın kılıklı” veya bunun gibi hakarete yönelik kelimeler kullanmasına izin vermeyin ve siz de kullanmayın. Aynısı cinsiyetçi şakalar için de geçerli. Üstü kapalı sözlere de dikkat edin. Bates College’da sosyolog olan Emily Kane’nin araştırması, ebeveynlerin genellikle oğlan çocuklarının alay konusu olmasından korktukları için onları geleneksel cinsiyet rollerine zorladıklarını gösteriyor. Bir çocuğun cinsiyetine bağlı olarak yapmaktan zevk alacağı ve neyde iyi olduğu konusunda hepimizin yargılamaktan kaçınıp basit günlük varsayımları bırakarak onlara yardım edebileceğini söylüyor. Rosalind Franklin Üniversitesi’nde bir nörobilimci olan Lise Eliot, alay edilen oğlan çocukların “yoo, boncuklarla herkes oynayabilir” veya “kız değilim ama sence onlar oğlanlardan daha mı kötü?” gibi şeyler diyebileceğini söylüyor.
Kız çocukları ve kadınların da dâhil olduğu çok şey okuyun
Oğlan çocuklarının fen ve matematikte, kızların da dil ve okumada başarılı olduğunu muhtemelen duymuşsunuzdur. Klişeler kendi kendini gerçekleştirebilir hale gelebilir. Leaper’in bir analizine göre anneler, kız çocuklarıyla oğlanlardan daha çok konuşur. Oğlan çocuklarınızla konuşarak, onlara bir şeyler okuyarak ve onları okumaya teşvik ederek kalıplaşmış olan ne varsa savaşın.
Sadece dünyayı kurtaran erkekler ve kurtarılmayı bekleyen kadınlar hakkında değil, kalıpları yıkan birçok insan ve hikâye hakkında okuyun. Bir kitap ya da bir haber konusu bu kalıba uyduğunda bu konuda konuşun: “Berenstain Ayıları” masalında anne neden her zaman bir sabahlık giyer ve nadiren evden çıkar? Neden bir haber fotoğrafı hep beyaz tenli erkekleri gösterir?
Brown, bunun 3 yaşında, yani bu kalıpların farkına vardıklarında başlaması gerektiğini söylüyor. “Bunları basmakalıp düşünceler olarak tanımlamalarına yardım etmezseniz, bunun normal olduğunu düşünürler.”
Çocukluk çağının coşkusunu yaşasın
Bu şekilde bir oğlan çocuk yetiştirmek, oğlan çocuklarına sadece ne yapmayacaklarını söylemek veya cinsiyet farklılıklarını tamamen ortadan kaldırmak demek değildir. Oğlan çocuklarına duygularının farkında olmanın gücünü gösterin. Onlara, aileleri için onlara bakarak yardım etmelerini öğretin. Hoşgörüsüzlüğe karşı gelmek için nasıl yeteri kadar güçlü olabileceğini gösterin. Tutkulu oldukları şeyin peşinden gitmeleri için onlara güven verin.
Kaynak: NY Times
