“Auteur” denildiğinde aklımıza ilk ne geliyor? Oldukça havalı dokusuyla ilgimizi çeken bu kelime elbette Fransızca bir kökene sahip ve kısaca “kendine özgü” anlamını taşıyor. Auteur kelimesi 1940’larda Fransız yönetmenlerin tekelinde bir sözcük olarak ortaya çıkıyor. Bu kelimeyi ilk sahiplenen sinemacılardan birisi ise yakından tanıdığımız bir isim, François Truffaut.
Auteur yönetmen demek, kendi sesine sahip yönetmen demek. Kendi sesi, kendi dokunuşu olan yönetmenler, tek bir sekans ile sizlere adını hatırlatmayı başarıyor. Bu ismi layıkıyla taşıyan isimler elbette, zaman içinde çoğaldı. Sovyet sineması denildiğinde akla Andrey Tarkovski’nin gelmesi gibi Akira Kurosawa, Woody Allen, Krzysztof Kieslowski, Ingmar Bergman ve Michael Haneke gibi isimler de “Auteur” unvanını doğallıkla taşıyan sinemacılar arasında yer alıyor. Bu isimlerin diğer bir ortak yanı ise edebiyat. Sinemada yarattıkları atmosferi kitap sayfalarına sürükleyen bu isimlerin yazdığı biyografik- otobiyografik kitaplar adeta bir sinema dersi edasında raflarda yerini alıyor.
1- Mühürlenmiş Zaman- Andrey Tarkovski
Auteur sinemacı denildiğinde Kuzey’den gelen esintinin ismi elbette, Andrey Tarkovsky. Filmlerinin tek bir sekansını saatlerce izleyebileceğiniz yönetmenin otobiyografik kitabı olan “Mühürlenmiş Zaman” aynı özel ünü hak eden bir eser. Sinema estetiği üzerine yazılmış bu kitabın ilk basımı Afa yayınları tarafından basılmış. Kitabın ikinci basımı ise 2010 yılında Agora Kitaplığı tarafından Füsun Ant çevirisi ile birlikte raflarda yerini aldı. Kitaptan çok bilinen bir söz ile noktayı koyalım: ”Görüntü, hakikatin suretidir”
2- Büyülü Fener- Ingmar Bergman
İsveç’li bir yönetmen olan Ingmar Bergman, insan ile Tanrı ilişkisini irdeleyen filmleri ile izleyicinin varoluşsal kaygılarına bir adım yaklaşıyor. Yaban Çilekleri, Yedinci Mühür, Persona… Tüm filmleri kendi özel alanını yaratmış olan yönetmenin en bilinen eserlerinden birisi de anılarını topladığı bir kitap olan “Büyülü Fener“. Bergman’ın Agora Kitaplığı’ndan çıkan bu eserinin yanı sıra “Sinematografi İnsan Yüzüdür” isimli bir eseri daha bulunuyor.
3-Kurbağa Yağı Satıcısı- Akira Kurosawa
Akira Kurosawa “Kurbağa Yağı Satıcısı” isimli otobiyografik kitabı ile, sinemasını benzettiği “Harika İksirin” tarifini veriyor. Bu iksirin en önemli maddesi ise elbette ki, kurbağa sıvısı. 20. yüzyıl yönetmenleri arasında yer alan Kurosawa, Japonya doğumlu bir yönetmen. Filmlerinde kullandığı geometrik çizgiler ile tanınan Kurosawa, Auteur’ Uzak Doğu’daki önemli temsilcilerinden birisi. Kitap, Kurosawa tarafından “otobiyografi gibi bir şey” olarak tanımlanıyor. 2006 yılında basılan kitap Agora Kitaplığı Yayınları’na ait.
4- Tüysüz- Woody Allen
Auteur olarak tabir edilen bir yönetmenin yaşadığımız çağa tanıklık etmesi elbette büyük bir şans. Sayısız kült filme imza atan Amerikalı yönetmen Woody Allen, aynı zamanda birçok kitaba sahip bir isim. Yönetmenin en çok bilinen kitaplarından birisi olan “Tüysüz“, sinemadan ziyade felsefe, siyaset, seks, sanat, kadın- erkek ilişkilerini konu alan bir eser. Allen’in filmlerinde konu edindiği her şeyi kitapta bulmak mümkün. Kitabın son olarak 2015 yılında Siren Yayınları tarafından yeniden basıldığını hatırlatalım.
