Ekoloji bilinci oluşmaya başladı. Ama bazı canlıları çok rahatsız etmiş olmalıyız ki bizden kaçıyorlar. Onlar için yapabileceğimiz tek seçenek, bu terklerin benzerlerine imkân vermemek. Bu duruma en açık örneklerden biri: Antalya’nın Kumluca sahilini terk eden, Caretta caretta deniz kaplumbağaları. Akdeniz Bölgesinin genelinde farkındalık sayesinde durumları iyi gibi görünüyor fakat Kumluca sahilini terk etmiş haldeler.
Yerel halkın 80’li yıllarda her yanının deniz kaplumbağası olduğunu söylediği Kumluca sahilinde onlara dair iz bulmak imkânsız. Sahili biraz yürüyünce hak veriyorsunuz. Mangal atıkları, pet şişeler, izmaritler ve daha birçok çöp, sahil kumu içerisine karışmış vaziyette. Bu kirlilik kumsalın kalitesini düşürdüğü için deniz kaplumbağalarınca yumurta bırakmak için pek güvenli görünmüyor. Ayrıca sahili devam ederseniz Alakır Çayı’na gelir ve denize döküldüğü yeri görürsünüz. Alakır Çayı kaynağından denize döküldüğü yere kadar birçok tarım alanının yanından geçiyor. Deniz kaplumbağalarının sahili terk etmesinde, tarım ilaçlarının çayda oluşturduğu su kirliliği de etmenlerden sayılabilir. Eğer çayı takip ederseniz, açıkça olabilecek her türlü çevre kirliliğini görebilirsiniz. Yeni yapılan otel ve bazı konutlar sayesinde sahilin geçmiş yıllardan daha kirli olduğu fark ediliyor.
Yollarını şaşırıyorlar
Sahillerimizde deniz kaplumbağalarını etkileyen diğer bir problemde: Işık kirliliği. Sahile yakın ve hatta sahile yapılan otellerin veya tatil merkezlerinin yoğun, çekici ışıkları kaplumbağaları ölüme sürüklüyor. Deniz kaplumbağaları, geceleri kumsala yumurtalarını bırakmak için çıktıklarında ışığa doğru yönelirler ve denizden oldukça uzaklaşırlar. Yumurta bırakanların denize dönüş esnasında sabah saatleri gelir ve daha denize ulaşamadan kumsalda yanarak ölürler. Yine aynı problem yavrular için de geçerli. Gece saatlerinde yumurtadan çıkan yavrular, doğal olan ışıkları takip etmesi gerekirken otel ışıklarına yanılıp denizden uzaklaşıyorlar.
Bozulan sahil yapısı ile Akdeniz kıyılarında deniz kaplumbağalarının azaldığı belirlenmiştir. Gecikmeli de olsa, Akdeniz Eylem Planı ile bölgede deniz kaplumbağalarını koruma altına alındı. Buradaki amaç neslin tükenmesini engellemek. Akdeniz Bölgesine yakın üniversitelerden gelen gönüllüler sayesinde yer yer sayıları artmış durumda. Kumluca sahili de bu koruma kapsamına dahil olmasına rağmen bölgede bölgede deniz kaplumbağasına veya kaplumbağalar için yapılan kafesleri görmek mümkün. Hatta sahil boyunca koruma alanı olduğuna dair belirgin bir uyarı levhası bile yok. Akdeniz Bölgesi kapsamında yapılan eylem planına göre en iyi koruma özelliğini Dalyan sahili taşıyor. Çevreye duyarlılık kapsamında yapılan çalışmaların doğal zenginliklerimizin korunmasında önemi büyüktür.
Fotoğraflar: Mehmet Semih Karakoç
