Havaların soğuması ile beraber kış hastalıkları da ortaya çıkmaya başladı. Dengesiz ve yetersiz beslenme alışkanlığına sahip olanlar için kış, kendini bağışıklık sisteminin zayıflaması ve hastalıklara karşı vücudun dirençsizliği ile gösteriyor. Vücudumuz kış aylarında her zamankinden daha çok vitamin ve minerale ihtiyaç duyuyor. Bağışıklığı güçlendirmenin yolu da kış sebzelerini tüketmekten geçiyor.
Kışın soğuk yüzünü gittikçe daha çok hissettirmeye başladığı bugünlerde vücudumuzun hastalıklara karşı direnci azalıyor. Grip ve soğuk algınlığı gibi bağışıklık sistemimizin zayıf anını yakalamaya çalışan sinsi hastalıklara karşı durabilmek için beslenmemize dikkat etmemiz ve vücudumuz için gerekli vitamin ve minerallerden yeterince almamız gerekiyor. Bağışıklık sistemimiz bizleri hastalıklara ve enfeksiyonlara sebep olan mikroplara karşı koruyan çok önemli bir sistem.
Özellikle içinde bulunduğumuz kış aylarında hızla yayılan virüs enfeksiyonları nedeniyle ortaya çıkan solunum yolu hastalıkları, bağışıklık sistemimiz zayıfladığı zamanlarda daha da ağırlaşabilir, hatta bronşit, zatürre gibi başka hastalıklara yol açabilir. Kış sebzelerinin ve sağladıkları vitaminlerin bağışıklık sistemimiz üzerindeki olumlu etkisine dikkat çeken Herbalife Beslenme Danışma Kurulu üyesi Doç. Dr. İsmet Tamer, kış sebzelerinin sağlıklı ve güçlü bir kış geçirmek için ne kadar önemli olduğunu anlattı. Tamer’in verdiği bilgileri kısaca derledik.
Vitamin deposu lahana
Sindirim ve solunum sistemlerinin yüzeyini kaplayan “mukoza” denilen zarın mikroplara karşı direncini artıran A vitamininin ön maddesi olan beta-karoten; inflamasyon adı verilen önemli bir direnç sürecinde rol oynayan C vitamini ve kalsiyumun, hatta kanama – pıhtılaşma süreçlerinde görev alan K vitamininin lahanada bolca bulunduğunu biliyor muydunuz? Lahana kansızlık ve sinir sistemi gelişimi için gerekli folat ve hücre fonksiyonlarında görevli potasyum açısından da zengin bir kaynaktır. Aslında doğru pişirilmiş bir porsiyon lahananın düzenli olarak tüketilmesi, vücut için gerekli günlük vitamin ihtiyacının önemli bir kısmını karşılayabilir, bağışıklık sistemini güçlendirebilir.
Zengin lif kaynağı pazı ve ıspanak
Pazı ve ıspanak, halk arasında bilindiği gibi demir açısından değil, ama A ve C vitaminleri ile folat açısından zengin, lif açısından ise süper zengin sebzelerdir. Üstelik porsiyon başına oldukça düşük kalori içeren bu sebzelerin dikkat edilmesi gereken bir özellikleri daha var: İçerdikleri oksalat denen madde, kalsiyumu bağlayan ve böbrek taşı sorunu bulunan kişilerde bu sorunu artırabilen bir içeriktir. Bu sebzeler hafifçe pişirildiklerinde oksalat içeriği azalır, diyetteki kalsiyum serbestleşir ve bu sorun çözülmüş olur.
Metabolik kardiyovasküler hastalıkların ve hipertansiyonun düşmanı kabak
Kış aylarında hem yemeği, hem salatası hem de tatlısı ile sofralarımızın vazgeçilmezi olan kabak, vücudumuzu diyabet gibi metabolik, hipertansiyon gibi kardiyovasküler hastalıklardan korumada rol alan C, B vitaminleri, pantotenik asit, folik asit, potasyum ve yüksek miktarda karoten içerir. Sindirim sisteminin sağlıklı çalışması ve zararlı bir takım maddelerin vücuttan atılmasında önemli rol oynayan lif açısından da zengin bir besin maddesidir. Kabak, diğer sebzelerle kıyaslanınca kalori içeriği yüksek sayılabileceğinden, kontrollü porsiyonlarla tüketilmesi uygun olacak.
Karaciğer dostu enginar
Bir başka mükemmel lif kaynağı da enginar. Sindirime yardımcı olmasının yanı sıra özellikleri sayesinde safra yollarının sağlıklı çalışmasına ve sağlıklı çalışan safra yollarının artan akışkanlığı ile karaciğerin de sağlıklı çalışmasına yardımcı olur. Ayrıca C vitamini açısından da oldukça zengin, inflamasyonda ve kollajen üretiminde olumlu etkileri görülüyor.
Mükemmel bir sıvı kaynağı marul
Göbek marul, yıl boyunca kolayca bulunan ve çoğunluğu sudan oluşan bir sebze. Neredeyse yok denilecek kalori içeriğiyle, tokluk hissi vermesi, sindirimi kolaylaştırması ve sıvı desteği vermesi marulun en önemli özellikleri. Klasik uzun marullar ise göbek marullardan farklı olarak yüksek miktarda A vitamini ve bir miktar folat içerirler. A vitamini, tüm seröz zarlarda, yani sindirim ve solunum sistemlerinin iç yüzeylerinde, gözde, bağışıklık sisteminde önemli koruyucu görevlere sahip.
Az kalorili bol vitaminli şalgam
Ülkemizde özellikle güney yörelerinde sofraların baş tacı olan, uzun yıllardır da suyu ile artık her yerde tüketildiği gözlemlenen şalgam, az kalorili fakat bol kalsiyum ve A, C, K vitaminlerinden zengin içeriğiyle, kış aylarında sizi hastalıklardan korumada önemli bir rol oynayabilir.
Demir deposu roka
Aslında brokoli ve lahana ile aynı familyadan gelen roka da onlar gibi A, C ve K vitaminleri ile kalsiyum açısından zengin olmasının yanında, bağışıklık sisteminin güçlenmesinde ve kan üretiminde rol oynayan demir için de önemli bir kaynaktır. Gözde, kısmi görme kaybına neden olan maküler dejenerasyon isimli hastalığın önlenmesinde etkili olduğu da görülmüşolan rokanın da çiğ tüketildiği taktirde içerdiği oksalat nedeniyle bazı yararlı besin maddelerinin emilimini bozma olasılığı mevcuttur.
Üst solunum yolu enfeksiyonları için rezene
Sadece manavda değil aktarlarda ve hatta bazen eczanelerde dahi rastlayabileceğiniz, şifa niteliğinde bir bitki olan rezene, C vitamini yanı sıra potasyum, magnezyum ve bakır açısından da zengin bir besin maddesi. Hem inflamasyonu geriletir, hem de damarlarda pıhtı oluşumunu önleyici etkileri var. Kış aylarında soğuk algınlığı ve üst solunum yolu enfeksiyonlarında etkilidir.
Kuvvetli antioksidan kereviz, havuç
Kereviz düşük kalorisi, yüksek lif içeriği ile sık tercih edilmesi gereken bir kış sebzesi. Üstelik C vitamini deposu olarak kuvvetli bir antioksidan, yüksek fosfor içeriği ile de diş ve kemik dostu bir besin maddesidir. Bir başka güçlü antioksidan bitki ise göz dostu havuçtur. Daha önce de bahsettiğim gibi havuç, güçlü bir bağışıklık sistemi, sağlıklı bir cilt ve sağlam gözler için gerekli olan A vitamini deposu.
Kronik hastalıkların düşmanı turunçgiller
Bu kadar sebzeden bahsetmişken turunçgillerin bağışıklık sistemine olumlu etkilerinden bahsetmemek olmaz. Yüksek C vitamini ve antioksidan etkili içeriği ile pek çok kronik hastalıktan ve enfeksiyonlardan koruyucu limon, portakal ve greyfurt da kış sebzelerinin yanında sofralarımızdaki yerlerini almalıdırlar.